Ωστόσο τα τελευταία χρόνια τα παρόχθια πλατάνια “διαλύονται”… Αφού ξεραίνονται, καταρρέουν και παρασύρονται από τα ορμητικά νερά του ποταμού.
Στο φαράγγι του Καλαμά, όπως και στα διπλανά “Σπυροπηγάδια” στα Στενά του, ανάμεσα από το Πολύδροσο και τις Πέντε Εκκλησιές, τα άλλοτε αγέρωχα σκιερά πλατάνια, δίπλα ακριβώς από τον θρυλικό “Θύαμι”, θυμίζουν νεκρή ζώνη.
Η ονομασία του “Φραγκοπήδημα” προήλθε, σύμφωνα με τη λαϊκή ιστορία, όταν Φράγκοι κατακτητές επιχείρησαν να περάσουν το φαράγγι με μια δρασκελιά, αλλά έπεσαν μέσα στο άνοιγμα.
Το ποτάμι τρυπάει τους βράχους, σχηματίζοντας ένα επιβλητικό φαράγγι ενός περίπου χιλιομέτρου.
Το τμήμα αυτό του ποταμού με τις απότομες βουνοπλαγιές, αποτελεί την προστατευόμενη περιοχή των Στενών του Καλαμά.
Είναι τοπίο μοναδικής αισθητικής αξίας, με έντονη την αίσθηση της απομονωμένης ωραιότητας, με κατακόρυφους βραχώδεις γκρεμνούς, ανάμεσα από τους οποίους ρέει με μαιανδρισμούς το ποτάμι, δυσπρόσιτα σπήλαια στις πλαγιές και σημαντική ζώνη βλάστησης.
Πρόκειται για φαράγγι με αλλουβιακό δάσος και περικλείει λόφους, που καλύπτονται από φρύγανα. Η περιοχή περιλαμβάνει ένα μικρό υγρότοπο.
Το φαράγγι του Καλαμά, αρχίζει από το «Κάστρο» της Ραβενής και τελειώνει στην ακρόπολη της βυζαντινής πόλης Οσδίνας.
Από το δρόμο Βροσίνα – Φιλιάτες, ξεκινά χωματόδρομος που οδηγεί κάτω από το Κάστρο της Ραβενής, στις πηγές Αναβρυστικών.
Η διαδρομή μέσα από το ποτάμι, καταλήγει, κάτω από το χωριό Πολύδροσο, σε έναν παλιό νερόμυλο, όπου και διακόπτεται από γκρεμό στη θέση «Φραγγοπήδημα».
Συνεχίζεται στη θέση «Σταυροπηγάδια» ή «Σπυροπηγάδια», απ΄ όπου η διαδρομή μέσα από το φαράγγι σε οδηγεί σε ένα μοναδικό τοπίο με ερείπια παλιάς γέφυρας, όπου πριν την κατασκευή της στρατιωτικής γέφυρας το πέρασμα του Καλαμά γινόταν με την «καλάθα».
Η περιοχή των Στενών Καλαμά έχει σημαντικά υπολείμματα βυζαντινής κληρονομιάς.
Τα χωριά στην περιοχή έχουν μαραζώσει. Ζητούν απεγνωσμένα ανάσες ζωής.
Μια από αυτές τις ανάσες ζωής θα μπορούσε να είναι η τουριστική τους ανάπτυξη, που είναι, κυριολεκτικά στο μηδέν, παρότι οι όμορφες προκλήσεις της φύσης είναι πολλές.
Κάτοικοι της περιοχής ζητούν να αναγνωρισθεί σε γεωπάρκο η περιοχή του φαραγγιού του ποταμού Καλαμά.
π. Ηλίας Μάκος