70 χρόνια συμπληρώθηκαν από την ενθρόνιση του αείμνηστου Ηπειρώτη Πατριάρχη Αθηναγόρα

Ο καιρός διαβαίνει γρήγορα. Έτσι πέρασαν και 70 ολόκληρα χρόνια από την ενθρόνιση ως Οικουμενικού Πατριάρχη του Ηπειρώτη (από το Βασιλικό Πωγωνίου) Αθηναγόρα Σπύρου. Αποτιμώντας κανείς το έργο του στο θρόνο της Κων/πολεως (1949-1972), υπάρχει κίνδυνος να τον αδικήσει, εάν αποπειραθεί να δει τις ενέργειές του με υποκειμενικό πρίσμα και με προσωπική οπτική γωνία και όχι με την αντικειμενικότητα, που καθορίζουν κάθε φορά οι ποιμαντικές ανάγκες των εποχών και η οποία αποκρυσταλλώνεται ιστορικά με το κύλισμα του χρόνου. Πάντως   ανεξάρτητα αν διαφωνεί ή συμφωνεί κάποιος με τις επιλογές του, δεν μπορεί παρά να ομολογήσει ότι υπήρξε μια  πρωτοποριακή, έκτακτη και χαρισματική εκκλησιαστική προσωπικότητα ανοιχτών οριζόντων. Μέσα από τις πρωτοβουλίες του τις διορθόδοξες και τις διαχριστιανικές έδειξε την προτίμησή του στην πνευματική σύμπλευση. Επιδίωξε να συμπλέξει τις σχέσεις  στην διαπλοκότητά τους και στην αμοιβαιότητά τους. Το σχήμα "εμείς" και οι "άλλοι"  στο μυαλό και στην καρδιά του ήταν συνδετικό και όχι διαχωριστικό. Επεδίωξε περάσματα σε ό,τι φαινόταν αδιάβατο και διέξοδο στο αδιέξοδο. Γι' αυτό είχε τη διάθεση να βγει στον πηγαιμό προς τους άλλους και όχι να παραμείνει εκεί, που βρισκόταν ακίνητος. Και μόνο η κίνησή του εξελίχθηκε σε μια εξαγγελία διακονίας. Εκλέχτηκε Οικουμενικός Πατριάρχης, από Αρχιεπίσκοπος Αμερικής (πριν είχε διατελέσει Μητροπολίτης Κερκύρας), στις 18 Οκτωβρίου του 1948, μετά από την παραίτηση του Μαξίμου του Ε’, αλλά ενθρονίστηκε, αφού πέρασαν τρεις περίπου μήνες, στις 27 Ιανουαρίου του 1949.  Το επίσημο ανακοινωθέν του Οικουμενικού Πατριαρχείου, για τις δύο πρώτες μέρες του Πατριάρχου στην Κ/πολη, ήταν το ακόλουθο: «Η Α.Θ.Π. ο νέος Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας ο Α’. επιβαίνων μετά της ακολουθίας Αυτού του προσωπικού αεροπλάνου του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής αφίκετο τη 26η Ιανουαρίου 1949 εις Κ/πολιν. Εν τω αεροδρομίω εδεξιώθησαν Αυτόν Ιεράρχαι του Οικουμενικού Θρόνου, πολλοί επίσημοι και άπειρον πλήθος. Τη δ’ επομένη ετελέσθη εν τω Πατριαρχικώ Ναώ η ενθρόνισις Αυτού κατά την καθεστηκυίαν εν τη Εκκλησία Κωνσταντινουπόλεως τάξιν, παρόντων των επισήμων και μεγάλου πλήθους πιστών. Το μέγα Μήνυμα ανέγνω ο Αρχιγραμματεύς της Ιεράς Συνόδου...Ιάκωβος, την ποιμαντορικήν ράβδον ενεχείρισεν ο πρώτος τη τάξει Σεβ. Μητροπολίτης Χαλκηδόνος Θωμάς, τον δε νουθετήριον λόγον είπεν από του άμβωνος ο Σεβ. Μητροπολίτης Αίνου Γερμανός». Όσο και αν σαγηνευόταν ο Αθηναγόρας από το όραμα της ενότητας, με την έννοια της αρμονικής και οικοδομητικής συνύπαρξης και όχι της αφομοίωσης, δεν εγκατέλειπε ποτέ τις ορθόδοξες θέσεις, τις οποίες υπερασπίστηκε με διορατικό νου, ισχυρή και ηθική βούληση, και στιβαρή στάση.   Την Τρίτη 11 Ιουλίου 1972 έγινε η κηδεία του στον πατριαρχικό ναό του αγίου Γεωργίου. Η σωρός του μεταστάντος Πατριάρχου μεταφέρθηκε με πομπή στη Μονή της Ζωοδόχου Πηγής Βαλουκλή, όπου και τάφηκε, κοντά στους τάφους των προ αυτού Οικουμενικών Πατριαρχών. Έμεινε στην ιστορία ως ο άνθρωπος που επιχείρησε να εφαρμόσει στο θρησκευτικό χώρο την ιδιότητα των συγκοινωνούντων δοχείων, που επικοινωνούν το ένα με το άλλο. Ήθελε την ειρηνικἠ συνύπαρξη μεταξύ των Ορθόδοξων Εκκλησιών, αλλά και μεταξύ των θρησκειών, όχι κοιτώντας η μία την άλλη με μισό μάτι, αλλά με την ψυχή στο βλέμμα.   Μέσα σ'αυτή του την προσπάθεια "υποθήκευσε" το είναι του, επιχειρώντας να εξοφλήσει το μεγάλο χρέος του, όπως το αισθανόταν,  που είχε να κάνει με την εκπλήρωση όχι μόνο του εφικτού, αλλά και του ανέφικτου, σε πείσμα όλων των πιθανοτήτων.