Tου π. Ηλία Μάκου
Είναι διαπιστώσιμο γεγονός ότι πολλά χωριά της περιφέρειας και ειδικά στα ορεινά της Θεσπρωτίας παρουσιάζουν εικόνα νεκροταφείου, καθώς η εγκατάληψη και η ερήμωση είναι εμφανέστατες και δεν χρειάζονται οι στατιστικοί αριθμοί για να επιβεβαιωθούν, με πολλά καφενεία-παντοπωλεία να έχουν κλείσει και άλλα να είναι έτοιμα να κλείσουν.Πρόκειται για μια σκληρή πραγματικότητα, που βιώνουν τα περισσότερα πολλά χωριά στη Θεσπρωτία και στην Ήπειρο, ακόμη και αυτά που κάποτε ήταν κεφαλοχώρια, τα οποία έχουν απομείνει με λιγοστούς κατοίκους – κυρίως ηλικιωμένους!
Το θέμα της στήριξης των καφενείων-παντοπωλείων σε ακριτικές περιοχές έφερε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή με γραπτή ερώτηση ο ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ, Σάκης Αρναούτογλου.
Ο Έλληνας ευρωβουλευτής επισημαίνει την ανάγκη άμεσης ευρωπαϊκής στήριξης των εναπομεινάντων καφενείων και μικρών παντοπωλείων στους δυσπρόσιτους ορεινούς αλλά και μικρούς νησιωτικούς οικισμούς της Ελλάδας, που αποτελούν τον τελευταίο ζωντανό πυρήνα κοινωνικής ζωής και πρόσβασης σε βασικά αγαθά.
Ο κ. Αρναούτογλου αναφέρει ως παράδειγμα τους οικισμούς της Κοιλάδας του Αχελώου, των Αγράφων, των Ραδοβιζίων, των Τζουμέρκων, αλλά και πολλά μικρά νησιά, όπου αυτά τα μικρά καταστήματα λειτουργούν ως «βασικές υπηρεσίες κοινής ωφέλειας», κρίσιμες για τη διατήρηση της μόνιμης κατοίκησης. Η εξαφάνισή τους επιταχύνει την εγκατάλειψη και βαθαίνει τις εδαφικές ανισότητες.
Ζήτησε από την Επιτροπή, μεταξύ άλλων, να απαντήσει αν θα προτείνει στα κράτη-μέλη να θεσπίσουν μηχανισμούς μεταφορικού ισοδύναμου ή άλλες στοχευμένες ενισχύσεις για μικρές επιχειρήσεις σε δυσπρόσιτες περιοχές αξιοποιώντας ΕΤΠΑ, ΕΚΤ+ ή πόρους της ΚΑΠ χωρίς να παραβιάζονται οι κανόνες κρατικών ενισχύσεων και αν προτίθεται να εξετάσει κατευθυντήριες γραμμές ή εργαλεία για τη διατήρηση βασικών υπηρεσιών σε ορεινές και αραιοκατοικημένες περιοχές.
Ο ευρωβουλευτής επισημαίνει ότι ότι σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες (Ισπανία, Πορτογαλία, Φινλανδία) εφαρμόζονται ήδη μηχανισμοί αντιστάθμισης του αυξημένου μεταφορικού κόστους για ορεινές κοινότητες ή ειδικά καθεστώτα ενίσχυσης μικρών επιχειρήσεων που λειτουργούν ως βασικές υπηρεσίες σε απομονωμένους οικισμούς.
«Αν χαθούν αυτά τα μικρά καταστήματα, χάνεται το χωριό. Η Ευρώπη οφείλει να στηρίξει τις περιοχές που παλεύουν να κρατηθούν ζωντανές», τονίζει ο κ. Αρναούτογλου.
Παλαιότερα βίωνε κανείς στα καφενεία των χωριών τη μυρωδιά, έντονη μυρωδιά, του καφέ, που ψηνόταν στο μπρίκι. Οι άνθρωποι μετά τις εργασίες τους συγκεντρώνονταν εκεί και αντάλλασσαν απόψεις, επικοινωνούσαν, διαφωνούσαν, συμφωνούσαν, ενδεχομένως και να το παράκαναν κάποιες φορές με τα κοινωνικά σχόλιά τους (έτσι λέγεται εξευγενισμένα το “κουτσομπολιό”) και υπήρχε ένα άρωμα ζωής.
Τώρα η εικόνα στα μικρά χωριά θυμίζει τον παλιό στίχο του Διονύση Σαββόπουλου: «Τα καφενεία όλα κλειστά και οι φίλοι μου ξενιτεμένοι».
Προβάλλει ως επιτακτική ανάγκη η περισσότερη μελέτη των διάφορων πλευρών της εγκατάλειψης των χωριών και η εξεύρεση των κατάλληλων λύσεων, ώστε αυτή να αναχαιτιστεί και να… αντιχτυπηθεί.
Τα χωριά μας, που είναι οι ρίζες μας, μαζί και τα καφενεία τους, “ομορφαίνουν”, όταν βρισκόμαστε σ’ αυτά, τη ζωή μας και τα προβλήματά μας και νιώθουμε να μας περνά ένα κηρύκειο φως, που κραδαίνει σαν μαντάτο εσωτερικής ελευτεριάς…