Το πλήρες πρόγραμμα των φετινών εκδηλώσεων...
Θεσπρωτός καθηγητής Δονάτος Παπαγιάννης: "Οι Σουλιώτες εγκαταστάθηκαν στ’ απερπάτητα βουνά τον 16ο αιώνα. Δε γνωρίζουμε τα ακριβή αίτια αυτής της εγκατάσ τασης ούτε την ακριβή προέλευσή τους και την ακριβή και αναμφισβήτητη αλήθεια θα την εμπιστευθούμε στην ιστορική έρευνα. Η Σουλιώτικη Πολιτεία πάντως δεν αποτελούνταν μόνο από το Σούλι αλλά αρχικά από τέσσερα χωριά, το Σούλι, τον Α βαρίκο, την Κιάφα και τη Σαμωνίβα, τα γνωστά ως Τετραχώρι. Αργότερα έγινε επταχώρι, ενώ στη μεγάλη ακμή του, εξουσίαζε περίπου πάνω από 80 χωριά, τα παρασουλιωτοχώρια και στα μέσα του 18ου αιώνα είχε περίπου 6.000 κατοίκους, εκ’ των οποίων οι ένοπλοι ξεπερνούσαν τους 2.000. Οι αγώνες των Σουλιωτών εναντίον των Τούρκων ήταν πολυάριθμοι, εκείνοι όμως που έγραψαν ιστορία ήταν οι αγώνες τους εναντίον του Αλή Πασά από τα Γιάννενα, ο οποίος επιχείρησε τρεις εκστρατείες εναντίον τους. Η πρώτη επιχειρήθηκε το 1789, έληξε άδοξα και την ίδια τύχη είχε και η δεύτερη το 1792. Η τρίτη εκστρατεία όμως, το 1800, ήταν συστηματικά οργανωμένη. Ο άνισος αγώνας κράτησε τρία χρόνια στα οποία οι Σουλιώτες και οι Σουλιώτισσες έδειξαν απαράμιλλη ανδρεία. Αναγκάστηκαν όμως να υποχωρήσουν στο Κούγκι, όπου και συνθηκολόγησαν ύστερα από στενή πολιορκία εξαιτίας της έλλειψης τροφών, νερού και πολεμοφοδίων. Το 1803 οι Σουλιώτες εγκατέλειψαν τα χωριά τους και μόνο ο καλόγηρος Σαμουήλ έμεινε πίσω για να ανατιναχθεί με την πυριτιδαποθήκη του μοναστηριού του, στο Κούγκι. Οι φυγάδες αναγκάστηκαν να αντιμετωπίσουν την μπαμπεσιά των Τουρκαλβανών που δεν τήρησαν τα συμφωνηθέντα και στο Ζάλογγο γράφτηκε μια ακόμα σελίδα ηρωισμού από τη Σουλιώτισσα γυναίκα. Αργότερα την εποχή της διαμάχης του Αλή Πασά με το σουλτάνο, οι Σουλιώτες επιδεικνύοντας διπλωματική ευστροφία, κατάφεραν το 1820 να επιστρέψουν και να εγκατασταθούν ξανά στο Τετραχώρι. Οι Τούρκοι όμως μετά την εξόντωση του Αλή Πασά πέτυχαν και την ολοκληρωτική διάλυση των Σουλιωτών, τους οποίους μετά από σκληρούς αγώνες κατόρθωσαν να εκδιώξουν από την πατρώα γη. Οι Σουλιώτες συνθηκολόγησαν και αυτή τη φορά εγκατέλειψαν οριστικά το Σούλι. Στο μεταξύ η ελληνική επανάσταση του 1821 είχε θεριέψει, χάρις και στην αντίσταση των Σουλιωτών, οι οποίοι εντάχθηκαν στο σύνολό τους στους αγώνες του έθνους για την εθνική του παλιγγενεσία. Δεν έχω καμιά αμφιβολία ότι η δύναμη που γέννησε το σουλιώτικο έπος εντοπίζεται στο ίδιο το αξιακό σύστημα της ΣΟΥΛΙΩΤΙΚΗΣ ΣΥΜΠΟΛΙΤΕΙΑΣ. Μια συμπολιτεία απλή στη θεσμικής της άρθρωση που οργανώθηκε με βάση τις φάρες. Οι αρχηγοί των φαρών συγκροτούσαν το ‘’Κριτήριο της Πατρίδος’’, μια μορφή σημερινής κυβέρνησης θα μπορούσε να πει κανείς, που αποφάσιζε για τη διαχείριση των κοινών. Η δικαστική εξουσία (πρωτίστως από τον αρχηγό της φάρας) είχε ως βάση το εθιμικό δίκαιο, ενώ την ανωτάτη εξουσία ασκούσε το ‘’Γενικό Συνέδριο’’ στο οποίο συμμετείχαν οι αρχηγοί κάθε φάρας, αλλά και όσοι είχαν διακριθεί στις μάχες. Ο σεβασμός των κανόνων της κοινωνικής συμβίωσης αποτελούσε αυτονόητη υποχρέωση του κάθε Σουλιώτη, ενώ η τιμωρία ήταν βαριά για όποιον παρέβαινε τις ηθικές αρχές. Η Σουλιώτικη Συμπολιτεία δηλαδή ήταν χωρίς καμιά αμφιβολία μια συντεταγμένη πολιτεία.
Εάν επιχειρήσουμε μια πρώτη προβολή
αυτής της συντεταγμένης πολιτείας στη σημερινή πραγματικότητα, η σύγκριση θα
αποβεί καταθλιπτική για τους σημερινούς κληρονόμους. Δεν με ενοχλεί τόσο η
πολυπλοκότητα της σημερινής μας οργανωτικής δομής, όσο η στάση του νεοέλληνα
απέναντι στη θεσμική οργάνωση του κράτους, έστω και αν αυτή είναι άδικη και
ανορθολογική. Ο Έλληνας σήμερα αρνείται τους θεσμούς. Δεν τους σέβεται.
Αρνείται το διακαιοκρατούμενο χαρακτήρα της πολιτείας μας. Και ενώ η άρνηση
είναι εκτεταμένη, η ατιμωρησία αποτελεί ενδημικό φαινόμενο. Αυτά δεν είναι
δυστυχώς φαινόμενα συντεταγμένης πολιτείας, αλλά πολιτείας σε πλήρη παρακμή,
κράτους υπό κατάρρευση.
Θα επιχειρήσω την επόμενη προβολή. Η
ΣΟΥΛΙΩΤΙΚΗ ΣΥΜΠΟΛΙΤΕΙΑ ήταν ολιγαρκής, λιτή,
σπαρτιατική. Οι Σουλιώτες ζούσαν με πολύ περιορισμένα αγαθά. Στο σύνολό του
ο πληθυσμός της σουλιώτικης συμπολιτείας ήταν λιτοδίαιτος, ασκητικός,
σκληραγωγημένος. Το μάθημα για τους Σουλιώτες ήταν η εγκράτεια, η ζωή στις
στερήσεις. Τούτα τα επιβλητικά βουνά δεν είχαν άλλωστε να δώσουν πλούσιους
καρπούς. Περηφάνια είχαν μονάχα να διδάξουν γιατί ήταν ψηλά κι’ απάτητα και αυτή απομύζησαν χορταστικά οι Σουλιώτες.
Η προβολή αποβαίνει και στο σημείο
αυτό καταθλιπτική για το σημερινό νεοέλληνα. Επιδοθήκαμε (αναφέρομαι στην πριν
από την κρίση εποχή) σε έναν απίστευτο καταναλωτισμό, σε ένα σύγχρονο
συβαριτισμό και μάλιστα πέρα από τις δυνατότητές μας. Δείτε τις σύγχρονες εκφάνσεις του συβαριτισμού: …Κινητά τηλέφωνα ακόμα και σε μωρά, το τρίκλινο
σπίτι μας με τέσσερεις τηλεοράσεις, η τριμελής οικογένειά μας με τέσσερα
αυτοκίνητα!!. Και ακόμα χειρότερα: ο σύγχρονος συβαριτισμός αποδείχθηκε και
επιδειξιομανής, προκλητικός. Και ακόμα χειρότερα: ο σύγχρονος συβαριτισμός δεν
προκλήθηκε από ιδίαν κοπιώδη προσπάθεια, αλλά από άπληστο δανεισμό, ακόμα και από κλοπή.
Η επόμενη προβολή έχει ιδιαίτερη σημασία. Οι Σουλιώτες ήταν δίγλωσσοι. Μιλούσαν και ελληνικά και αρβανίτικα. Από την αρβανίτικη γλώσσα μας διασώθηκε μια υπέροχη ιδιαιτερότητα των Σουλιωτών. Η μπέσα. Οι Σουλιώτες αναλάμβαναν τις ευθύνες. Τηρούσαν τα συμφωνημένα. Ήταν μπεσαλήδες.
Επιτρέψτε μου την αναδιήγηση μιας πραγματικά ομηρικής σκηνής. Σε μια μάχη σκοτώθηκε ο Γκέλη-Δράκος, γιός του καπετάνιου Δήμο-Δράκου, που ήταν βλάμης με έναν Τούρκο. Όταν ο Τούρκος πληροφορήθηκε το θάνατο του βλάμη του, σε μια ανάπαυλα των μαχών, ζήτησε την άδεια να τον αφήσουν να μπει στο φρούριο των Σουλιωτών για να δώσει τον τελευταίο ασπασμό στο βλάμη του. Ο Δήμο Δράκος έδωσε την εντολή να τον αφήσουν να περάσει. Ο Τούρκος έφερε μαζί του μια τζίτζα (ένα είδος δοχείου) γεμάτη ρακή, φίλησε το φίλο του, έκλαψε γοερά και κατόπι αφού ήπιε πρώτος μια γουλιά για να αποδείξει ότι η ρακή δεν ήταν ..«ύποπτη», πρόσφερε στη συνέχεια στο Δήμο Δράκο και ήπιαν όλοι οι παρευρισκόμενοι. Ο Τούρκος παρακάλεσε το Δήμο Δράκο, να φυλάξει τη ρακή που απόμεινε σε άλλο αγγείο και να του δώσει τη Τζίτζα πίσω γιατί δεν ήταν δική του και αποχώρησε.
Αυτό ήταν το ήθος της σουλιώτικης κοινωνίας, που όχι μόνο πολεμούσε τον εχθρό, αλλά ταυτόχρονα και τον σέβονταν. Ο Τούρκος δεν φοβήθηκε να μπει στο φρούριο το Σουλιωτών, γιατί ήταν βέβαιος πως οι Σουλιώτες θα τηρούσαν το λόγο τους και δεν θα θόλωνε το μυαλό τους από το θάνατο του παλληκαριού, αντικρίζοντας έναν εχθρό".
ΤΟ ΠΛΗΡΕΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΩΝ ΦΕΤΙΝΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ
Το ολοκαύτωμα του Σουλίου εορτάζεται το τριήμερο 30, 31 Μαΐου και 1 Ιουνίου, καθώς λόγω των εκλογών έχουν μεταφερθεί από τις συνηθισμένες ημερομηνίες.
Οι εκδηλώσεις θα πραγματοποιηθούν σε Παραμυθιά και Σούλι με το εξής πρόγραμμα:
Παραμυθιά - Παρασκευή 30 Μαΐου 2014 :
Ώρα 19:30 Παραμυθιά : Δημαρχείο.
Ποδηλατικός αγώνας από μαθητές των σχολείων του Δήμου,σε συνεργασία με τους Αθλητικούς Συλλόγους της περιοχής.
Παραμυθιά - Σάββατο 31 Μαΐου 2014 :
Ώρα 20:00 Παραμυθιά : Δημαρχείο
Συνάντηση χορευτικών συγκροτημάτων και περιδιάβαση των χορευτών με παραδοσιακές φορεσιές, συνοδεία παραδοσιακής μουσικής, στην πόλη της Παραμυθιάς.
Ώρα 21:00 Παραμυθιά : Δημοτικό Σχολείο Βούλγαρη.
Δημοτικοί χοροί από χορευτικά συγκροτήματα συλλόγων του Δήμου και από διάφορες περιοχές της Ελλάδας .
Σούλι - Κυριακή 01 Ιουνίου 2014:
Ώρα 6:30 έως 11:00 Κίνηση με κατεύθυνση τον Ιστορικό Χώρο του Σουλίου.
Ώρα 7:00 Θεία Λειτουργία στον Παλαιοχριστιανικό Ναό Αγίου Δονάτου, χοροστατούντος του Σεβασμιοτάτου Μητροπολίτου Παραμυθίας, Φιλιατών, Γηρομερίου και Πάργας κ. κ. ΤΙΤΟΥ.
Ώρα 10:15 Δοξολογία στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας του Αγίου Δονάτου.
Ώρα 10:45 Μετάβαση των επισήμων και των λοιπών επισκεπτών στο Αμφιθέατρο. Τοπογραφική ενημέρωση από αξιωματικό των ενόπλων δυνάμεων. Χαιρετισμός από τον Περιφερειάρχη Ηπείρου. Εκφώνηση του πανηγυρικού της ημέρας. Αναπαράσταση της ανατίναξης του Κουγκίου.
Ώρα 11:35 Μετάβαση στο χώρο του Βουλευτηρίου των Σουλιωτών. Υποδοχή των επισήμων στο κατάστημα της Δημοτικής Ενότητας Σουλίου.
Ώρα 12:00 Επιμνημόσυνη δέηση. Προσκλητήριο Πεσόντων Σουλιωτών. Kατάθεση στεφάνων. Χαιρετισμός από την Δήμαρχο Σουλίου. Απονομές μεταλλείων στους δρομείς. Παραδοσιακοί εθνικοί χοροί.
Παράλληλα με τις εορταστικές εκδηλώσεις, την Κυριακή 01 Ιουνίου 2014,θα πραγματοποιηθεί ο 3ος ορεινός αγώνας δρόμου θυσίας Σουλιωτών :
Ώρα 8:00 Εκκίνηση από την Τοπική Κοινότητα Γλυκής.
Ώρα 11:00 Τερματισμός - λήξη αγώνα στο χώρο του Βουλευτηρίου των Σουλιωτών.
Η επόμενη προβολή έχει ιδιαίτερη σημασία. Οι Σουλιώτες ήταν δίγλωσσοι. Μιλούσαν και ελληνικά και αρβανίτικα. Από την αρβανίτικη γλώσσα μας διασώθηκε μια υπέροχη ιδιαιτερότητα των Σουλιωτών. Η μπέσα. Οι Σουλιώτες αναλάμβαναν τις ευθύνες. Τηρούσαν τα συμφωνημένα. Ήταν μπεσαλήδες.
Επιτρέψτε μου την αναδιήγηση μιας πραγματικά ομηρικής σκηνής. Σε μια μάχη σκοτώθηκε ο Γκέλη-Δράκος, γιός του καπετάνιου Δήμο-Δράκου, που ήταν βλάμης με έναν Τούρκο. Όταν ο Τούρκος πληροφορήθηκε το θάνατο του βλάμη του, σε μια ανάπαυλα των μαχών, ζήτησε την άδεια να τον αφήσουν να μπει στο φρούριο των Σουλιωτών για να δώσει τον τελευταίο ασπασμό στο βλάμη του. Ο Δήμο Δράκος έδωσε την εντολή να τον αφήσουν να περάσει. Ο Τούρκος έφερε μαζί του μια τζίτζα (ένα είδος δοχείου) γεμάτη ρακή, φίλησε το φίλο του, έκλαψε γοερά και κατόπι αφού ήπιε πρώτος μια γουλιά για να αποδείξει ότι η ρακή δεν ήταν ..«ύποπτη», πρόσφερε στη συνέχεια στο Δήμο Δράκο και ήπιαν όλοι οι παρευρισκόμενοι. Ο Τούρκος παρακάλεσε το Δήμο Δράκο, να φυλάξει τη ρακή που απόμεινε σε άλλο αγγείο και να του δώσει τη Τζίτζα πίσω γιατί δεν ήταν δική του και αποχώρησε.
Αυτό ήταν το ήθος της σουλιώτικης κοινωνίας, που όχι μόνο πολεμούσε τον εχθρό, αλλά ταυτόχρονα και τον σέβονταν. Ο Τούρκος δεν φοβήθηκε να μπει στο φρούριο το Σουλιωτών, γιατί ήταν βέβαιος πως οι Σουλιώτες θα τηρούσαν το λόγο τους και δεν θα θόλωνε το μυαλό τους από το θάνατο του παλληκαριού, αντικρίζοντας έναν εχθρό".
ΤΟ ΠΛΗΡΕΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΩΝ ΦΕΤΙΝΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ
Το ολοκαύτωμα του Σουλίου εορτάζεται το τριήμερο 30, 31 Μαΐου και 1 Ιουνίου, καθώς λόγω των εκλογών έχουν μεταφερθεί από τις συνηθισμένες ημερομηνίες.
Οι εκδηλώσεις θα πραγματοποιηθούν σε Παραμυθιά και Σούλι με το εξής πρόγραμμα:
Παραμυθιά - Παρασκευή 30 Μαΐου 2014 :
Ώρα 19:30 Παραμυθιά : Δημαρχείο.
Ποδηλατικός αγώνας από μαθητές των σχολείων του Δήμου,σε συνεργασία με τους Αθλητικούς Συλλόγους της περιοχής.
Παραμυθιά - Σάββατο 31 Μαΐου 2014 :
Ώρα 20:00 Παραμυθιά : Δημαρχείο
Συνάντηση χορευτικών συγκροτημάτων και περιδιάβαση των χορευτών με παραδοσιακές φορεσιές, συνοδεία παραδοσιακής μουσικής, στην πόλη της Παραμυθιάς.
Ώρα 21:00 Παραμυθιά : Δημοτικό Σχολείο Βούλγαρη.
Δημοτικοί χοροί από χορευτικά συγκροτήματα συλλόγων του Δήμου και από διάφορες περιοχές της Ελλάδας .
Σούλι - Κυριακή 01 Ιουνίου 2014:
Ώρα 6:30 έως 11:00 Κίνηση με κατεύθυνση τον Ιστορικό Χώρο του Σουλίου.
Ώρα 7:00 Θεία Λειτουργία στον Παλαιοχριστιανικό Ναό Αγίου Δονάτου, χοροστατούντος του Σεβασμιοτάτου Μητροπολίτου Παραμυθίας, Φιλιατών, Γηρομερίου και Πάργας κ. κ. ΤΙΤΟΥ.
Ώρα 10:15 Δοξολογία στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας του Αγίου Δονάτου.
Ώρα 10:45 Μετάβαση των επισήμων και των λοιπών επισκεπτών στο Αμφιθέατρο. Τοπογραφική ενημέρωση από αξιωματικό των ενόπλων δυνάμεων. Χαιρετισμός από τον Περιφερειάρχη Ηπείρου. Εκφώνηση του πανηγυρικού της ημέρας. Αναπαράσταση της ανατίναξης του Κουγκίου.
Ώρα 11:35 Μετάβαση στο χώρο του Βουλευτηρίου των Σουλιωτών. Υποδοχή των επισήμων στο κατάστημα της Δημοτικής Ενότητας Σουλίου.
Ώρα 12:00 Επιμνημόσυνη δέηση. Προσκλητήριο Πεσόντων Σουλιωτών. Kατάθεση στεφάνων. Χαιρετισμός από την Δήμαρχο Σουλίου. Απονομές μεταλλείων στους δρομείς. Παραδοσιακοί εθνικοί χοροί.
Παράλληλα με τις εορταστικές εκδηλώσεις, την Κυριακή 01 Ιουνίου 2014,θα πραγματοποιηθεί ο 3ος ορεινός αγώνας δρόμου θυσίας Σουλιωτών :
Ώρα 8:00 Εκκίνηση από την Τοπική Κοινότητα Γλυκής.
Ώρα 11:00 Τερματισμός - λήξη αγώνα στο χώρο του Βουλευτηρίου των Σουλιωτών.