Τι λέει ο γνωστός Θεσπρωτός διατροφολόγος Ιωάννης Σουπιός...
* Η ζυγαριά δεν βοηθάει *Δεν ξέρουμε ποια τρόφιμα παχαίνουν *Όχι στα υποκατάστατα γευμάτων *Το χειρουργείο δεν αποτελεί λύση
Ακούμε
κάθε λίγο για μεθόδους και μηχανήματα που θα μας βοηθήσουν να λύσουμε
το πρόβλημα της παχυσαρκίας. Ακούμε για ειδικούς που τελικά
αποδεικνύονται ανειδίκευτοι. Πολλά ερεθίσματα και οι πολίτες στην
αναζήτηση της σωστής ή μάλλον της καλύτερης λύσης. Ποιά είναι η αλήθεια; Απαντήσεις
δίνει ο καταξιωμένος κλινικός διατροφολόγος Ιωάννης Σουπιός.
Η ζυγαριά, τελικά, βοηθάει;
Ένα
εργαλείο που βοηθάει ιδιαίτερα στην οδό της αποτυχίας. Το ζύγισμα δεν
αποτελεί ένδειξη αν ο πελάτης πήγε ή όχι καλά, αλλά θα έλεγα ότι
αποτελεί μία πολύ μεγάλη πηγή άγχους. Το σωματικό βάρος είναι κάτι που
αλλάζει καθημερινά αλλά και καθ’ όλη την διάρκεια της ημέρας. Μια
γυναίκα που πλησιάζει στις μέρες της εμμήνου ρύσεως , ή είναι στις
πρώτες 2-3 μέρες δεν έχει αντικειμενικό σωματικό βάρος. Στην μέση του
κύκλου της, πάλι το ίδιο. Ο άνθρωπος που θα γυμναστεί λίγο πιο έντονα
για μια βδομάδα σε σχέση με την προηγούμενη, δεν θα έχει την αναμενόμενη
απώλεια διότι και ο μυϊκός ιστός τονώθηκε και τα σωματικά υγρά
μεταβλήθηκαν. Αυτό πολλές φορές αποτελεί σημείο αντίδρασης του πελάτη
διότι αναφέρει «μα εγώ τόση γυμναστική έκανα γιατί δεν έχασα». Μία
γυναίκα που έχει πολυκυστικές ωοθήκες θα έχει περίεργες μεταβολές
βάρους. Όλα αυτά είναι πράγματα που πρέπει να τα γνωρίσει από την αρχή ο
πελάτης. Το νούμερο της ζυγαριάς και η μεταβολές του βάρους των
ζυγισμάτων αποτελούν ένδειξη αν ο οργανισμός έχει μπει σε ρυθμό ή αν
είναι ακόμη σε στάδιο προσαρμογής και όχι ένδειξη επιτυχίας.
Η μελέτη σύσταση σώματος (ή Λιπομέτρηση) έχει αποτέλεσμα;
Η
παρατήρηση του σωματικού λίπους και των υγρών του σώματος μπορούν να
μας δείξουν πορεία. Ιδιαίτερης σημασίας, η παρατήρηση των σωματικών
υγρών στο σώμα. Σχεδόν πάντα τα παχυσαρκία άτομα έχουν χαμηλότερα
ποσοστά ενδοκυτταρικών υγρών σε σχέση με τις τιμές που θα έπρεπε να
έχει. Η μεταβολή των σωματικών υγρών ενός ανθρώπου κατά κύριο λόγο και
κατά δευτερεύοντα η μεταβολή του σωματικού λίπους αποτελούν έναν καλό
δείκτη για την ανταπόκριση του οργανισμού στο πρόγραμμα διατροφής που
εφαρμόζει. Αξίζει να παρατηρήσουμε ότι όταν ένας άνθρωπος χάσει σωματικό
βάρος και κατά την τελευταία ανάλυση σύστασης σώματος βρεθούν χαμηλά
σωματικά υγρά, η πιθανότητα το άτομο αυτό να ξαναπάρει το βάρος του,
είναι αυξημένη, σε αντίθεση με τον άνθρωπο που έχει χάσει κιλά και το
ποσοστό των σωματικών του υγρών είναι αυξημένο.
Το τεστ Δυσανεξίας έχει αποτέλεσμα;
Ένα
τεστ που λένε ότι βρίσκει ποιες τροφές παχαίνουν έναν άνθρωπο
. Λαμβάνει ο πελάτης ένα χαρτί με το ποιες τροφές μπορεί να φάει ΑΝΕΥ
μέτρου και ποιες πρέπει να αποφεύγει για να αδυνατίσει. Προσωπικά
διαφωνώ με τον τρόπο χρήσης του. Επιστημονική βιβλιογραφία που να
αποδεικνύει, ότι μπορεί να διαγνωστεί το τρόφιμο που μας παχαίνει, δεν
υπάρχει. Ακόμη και αυτό που έχω ακούσει πολλές φορές από το στόμα
ανθρώπων που έχουν πάει να το κάνουν και τους είπαν «κατανάλωσε όσες
πατάτες τηγανιτές θέλεις γιατί δεν σε παχαίνουν και απέβαλε την ρίγανη
γιατί σε παχαίνει» φτάνει και περισσεύει για να γιγαντωθεί η αρνητική
εικόνα. Εκτός αυτού θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι η δυσανεξία συνήθως έχει
κλινικές εκδηλώσεις και μάλιστα σύμφωνα με επιστημονική βιβλιογραφία,
άτομα που πάσχουν από κάποιας μορφής δυσανεξία, είναι ελλειποβαρή και
όχι παχύσαρκα.
Τι γνώμη έχετε για τα υποκατάστατα γευμάτων;
Τροφἠ
για αστροναύτες. Το τρόφιμο δύσκολα υποκαθίσταται. Η φύση έχει
προνοήσει για εμάς. Κάθε συστατικό βρίσκεται στην σωστή θέση ώστε με την
κατανάλωση του τροφίμου να μπορέσει ο οργανισμός να το απορροφήσει με
το καλύτερο δυνατό τρόπο. Τα τελευταία χρόνια γίνεται ένας αγώνας δρόμου
σε επίπεδο έρευνας σχετικά με την χρησιμότητα των τροφίμων απέναντι
στην αντιμετώπιση σοβαρών προβλημάτων υγείας. Επίσης πρέπει να γίνει
σαφές στους ανθρώπους ότι άλλο είναι το υποκατάστατο γεύματος και άλλο
το συμπλήρωμα διατροφής. Το συμπλήρωμα, όπως το λέει και μόνο του,
συμπληρώνει την διατροφή και δεν την υποκαθιστά.
Το χειρουργείο για την παχυσαρκία είναι λύση;
Για
πολύ κόσμο μονόδρομος και μόνη λύση, για μένα δεν αποτελεί λύση εκτός
περιπτώσεων που τα προβλήματα υγείας δεν καθιστούν τον πελάτη ικανό να
ακολουθήσει ένα πρόγραμμα διατροφής. Η μέχρι τώρα εμπειρία μου, δεν μου
την έχει δώσει ως λύση. Έχουμε σοβαρά προβλήματα σαν κράτος για να
δώσουμε λύσεις τέτοιους είδους. Στο εξωτερικό, αυτή η λύση έχει
μεγαλύτερη επιτυχία. Ο χειρουργημένος δεν τελειώνει την επέμβαση και
μετά φεύγει να πάει στο σπίτι του να αδυνατίσει. Στο εξωτερικό υπάρχουν
κοινότητες, όπου μένει μέσα ο παχύσαρκος. Κοινότητες που έχουν μέσα, το
γυμναστή τους, τον ψυχολόγο τους, το διαιτολόγο, τον γιατρό, και υπάρχει
οργανωμένη παρακολούθηση και σαφές πρόγραμμα ημερήσιο στο οποίο
εμπλέκονται όλες οι παραπάνω ειδικότητες. Εδώ και χρόνια κατά καιρούς
ακούμε για νέες χειρουργικές μεθόδους που πολλές φορές αναιρούν την
επιτυχία της προηγούμενης σε σχέση με το τελικό αποτέλεσμα. Ναι αλλά
ξέρετε δεν είναι κάτι που έκανες και βλέπουμε πως πάει και αν δεν πιάσει
δοκιμάζουμε κάτι άλλο, μιλάμε για χειρουργικές επεμβάσεις και μάλιστα
σε άτομα πολύ αυξημένου σωματικού βάρους όπου ακόμη και η διαδικασία της
νάρκωσης είναι αυξημένου κινδύνου.
Τι έχετε να μας πείτε για την διατροφογενετική;
Αυτό
είναι ένα πολύ μεγάλο θέμα συζήτησης. Οι απόψεις του επιστημονικού
χώρου διίστανται, όπως διίσταται και η οπτική γωνία που βλέπουν πολλοί
την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας. Για πολλούς, το θέμα αδυνάτισμα είναι
μείωση θερμίδων, για άλλους είναι συνδυασμοί τροφίμων κλπ. Κατά την
προσωπική μου άποψη το θέμα αδυνάτισμα είναι ΕΝΑ από τα αποτελέσματα, ΑΛΛΑ όχι ο στόχος.
Στόχος
είναι ο άνθρωπος μάθει να τρώει, να εκπαιδευτεί και μέσα από αυτή την
διαδικασία να είναι υγιής και κατ επέκταση σε σωστό σωματικό βάρος.
Έμμεσα οδηγούμαστε στο αδυνάτισμα, αλλά όχι άμεσα. Όταν
λέμε υγιής εννοούμε να έχει ιδεώδες σωματικό βάρος, καλές εργαστηριακές
τιμές, καλή κλινική εικόνα και ασφαλώς καλή/υγιή σχέση με τα τρόφιμα.
Αυτό για να το πετύχει ένας διαιτολόγος μπορεί να κάνει χρήση όλων των
εργαλείων που μπορεί να του προσφέρονται όταν μπορεί και κρίνει σκόπιμο.
Με την ανάλυση σύστασης σώματος (λιπομέτρηση)
μπορεί να βλέπει αν αυτός ο άνθρωπος στο διάστημα που είναι μαζί του,
έχει μεταβολή του σωματικού του λίπους προς φυσιολογικά επίπεδα αλλά και
την κατάσταση ενυδάτωσης του. Ένας οργανισμός με λίγα υγρά σώματος,
ποτέ δεν έχει την πορεία που επιθυμούμε. Ένα άλλο εργαλείο είναι ο έλεγχος του βασικού του μεταβολισμού.
Μέσα
από αυτόν έχουμε μία εικόνα σχετικά με την ικανότητα ενός οργανισμού να
κάνει χρήση του οξυγόνου του δλδ με απλά λόγια να «κάψει». Ένα ακόμη
εργαλείο είναι ο εργαστηριακός έλεγχος, μέσα από τον οποίο μπορούμε να δούμε προβλήματα που αντιμετωπίζει ο οργανισμός και να δούμε που πρέπει
να δώσουμε ιδιαίτερη βαρύτητα. Ένα παράδειγμα που συναντάμε συχνά τα
τελευταία χρόνια είναι η υπερλιπιδαιμία τύπου ΙΙΙ. Μία κατάσταση όπου οι
αυξημένες τιμές τριγλυκεριδίων αλλά και ολικής χοληστερόλης προέρχονται
κυρίως από αυξημένη λήψη υδατανθράκων (ρύζι, μακαρόνια, ψωμί) και όχι
τόσο από λιπαρές τροφές. Στις περιπτώσεις αυτές είναι ιδιαίτερης
σημασίας να ξέρουμε αυτό το πρόβλημα διότι σε αντίθετη περίπτωση και με
ποσοστά λήψης υδατανθράκων σε ποσοστά 55-60% την ημέρα, θα
καθυστερήσουμε να δούμε θεμιτά αποτελέσματα αφού ο οργανισμός θα
προσπαθεί να επιλύσει το πρόβλημα υγείας του και εμείς δεν βοηθάμε σε
αυτό. Αν δεν βοηθήσουμε μέσω της διατροφής τον οργανισμό να λειτουργήσει
καλύτερα, τότε και πιθανή επιδείνωση της υγείας του ασθενούς μπορεί να έχουμε,αλλά και δεν μπορούμε να έχουμε απαιτήσεις από αυτόν τον οργανισμό να λειτουργήσει όπως θα θέλαμε για να έχουμε ΚΑΙ απώλεια σωματικού λίπους. Ένα άλλο πολύ σημαντικό εργαλείο που μπορούμε να έχουμε στα χέρια μας, είναι και η λήψη ενός αναλυτικού ιστορικού από
τον ασθενή. Ιατρικό, διατροφικό, οικογενειακό ιστορικό μπορεί να μας
δώσει λύσεις για πολλά ζητήματα και να μας καθοδηγήσει καλά. Και τώρα
πάμε στο θέμα μας, τον γενετικό έλεγχο.
Ο
γονιδιακός έλεγχος που έχει σχέση με τη διατροφή αποτελεί ένα εργαλείο,
όπως όλα τα παραπάνω. Μας διευκολύνει να λάβουμε στοιχεία και όπου
απαιτηθεί να εστιάσουμε την προσοχή μας πάνω σε αυτά. Δεν είναι λύση,
όπως πιστεύουν πολλοί. Δεν υποδεικνύει ΤΡΟΦΕΣ που μας αδυνατίζουν και μας παχαίνουν. Δεν εστιάζεται στο ΑΔΥΝΑΤΙΣΜΑ, αλλά
στη χρήση δεδομένων που θα μπορέσουν να μας δώσουν επιπλέον στοιχεία
για την χορήγηση συγκεκριμένων θρεπτικών συστατικών που θα μπορέσουν να
δράσουν για την διατήρηση της υγείας. Το ζήτημα είναι ιδιαίτερα λεπτό
και η κατανόηση του θέλει καλή ενημέρωση. Ασφαλώς υπάρχουν φαινόμενα που
ορισμένοι πουλάνε τέστ τέτοια και να σου λένε, «κάνε το τεστ και να σου πω τι σε παχαίνει»,
όπως και υπάρχουν και μη αρμόδιοι που δίνουν δίαιτες, όπως και υπάρχουν
ΠΑΝΤΟΥ και σε όλους τους τομείς υπηρεσίες που στερούνται ασφάλειας και
επιστημονικής τεκμηρίωσης. Αυτά τα τεστ όμως που βγάζουν αποτελέσματα
του τύπου τι σε αδυνατίζει και τι σε παχαίνει, δεν έχουν καμία σχέση με την επιστήμη της διατροφογενετικής.
Λαμβάνουμε
υπ’ όψιν δεδομένα από γονίδια των οποίων η δράση έχει μελετηθεί σε
μεγάλο αριθμό ατόμων και που έχουν γίνει αρκετοί συσχετισμοί προκειμένου
να μας δώσουν ορισμένα στοιχεία που μπορεί να μας φανούν χρήσιμα. Οι
απόψεις του τύπου «βρήκαμε την λύση» , αλλά και «δεν μας δίνουν κανένα
δεδομένο», θεωρώ ότι μηδενίζουν το νέο επιστημονικό πεδίο που λέγεται
διατροφογενετική, όπως και θεωρώ ότι είναι λάθος η αντίληψη ότι ο
διαιτολόγος είναι αδυνατιστής. Λάθος όμως είναι σίγουρα και η άκρατη
εμπορευματοποίηση δεδομένων/γονιδίων που στερούνται επιστημονικής
τεκμηρίωσης, αλλά μην μηδενίζουμε και εκατοντάδες έρευνες που έχουν οδηγήσει σε αποτελέσματα που ενισχύουν το ρόλο της διατροφογενετικής. Έχουμε
να κάνουμε με τον ανθρώπινο οργανισμό, με την λειτουργία πολλών
παραμέτρων τις οποίες πρέπει να μάθουμε να τις αξιολογούμε. Ίσως πολλοί
περιμένουν να τους πουν οι έρευνες ότι με το γονιδιακό τέστ βρέθηκε ότι
αυτή η τροφή σε παχαίνει και αυτή σε βοηθάει να αδυνατίσεις. Αυτό ναι,
είναι πολύ μακριά ακόμη, αλλά οι έρευνες που προσδίδουν συγκεκριμένους συσχετισμούς μεταξύ θρεπτικών συστατικών και υγείας, είναι γεγονός.
Αν με ρωτήσετε αν κρίνω αναγκαία την εξέταση αυτή, θα σας πώ όχι.
Αναγκαία δεν την θεωρώ, αλλά αν ο ασθενής έχει την δυνατότητα να την
κάνει και τα δεδομένα που λάβω προέρχονται από γονίδια στα οποία
υπάρχουν έρευνες συσχετισμών, θα τα λάβω υπ όψιν. ” Όπως
καταλαβαίνετε η αντιμετώπιση του φαινομένου της παχυσαρκίας, όπως
ανέφερα και την αρχή είναι πολύπλευρη, θέλει ενασχόληση με τον ασθενή,
θέλει μελέτη και θέλει ικανότητα αξιολόγησης δεδομένων. Σημασία
έχει το αποτέλεσμα να είναι …… να χαρίσουμε στον πελάτη/ ασθενή υγεία
και γνώσεις που θα τον οδηγήσουν σε μία ποιο υγιή και ποιοτική ζωή. Οι
έρευνες συνεχίζονται και όσο περνάει ο καιρός, τόσο περισσότερα
στοιχεία θα έχουμε και μην ξεχνάνε ότι... με την μελέτη μόνο οφέλη αποκομίζουμε” υπογραμμίζει ο κ. Σουπιός.