Μια απλή τελετή αποκαλυπτηρίων μνημείου για τον θρυλικό ήρωα της Βορείου Ηπείρου, τον Θύμιο Λώλη, έγινε την Κυριακή 12 Δεκεμβρίου στην Κρανιά. Με πρωτοβουλία του επάρχου Μεσοποτάμου κ. Θεμιστοκλή Καϊση και νέων της Κρανιάς, δεκάδες κάτοικοι του χωριού, αλλά και στελέχη της ΟΜΟΝΟΙΑΣ – ΚΕΑΔ, καθώς και της τοπικής αυτοδιοίκησης απ’ την ευρύτερη περιοχή, συγκεντρώθηκαν στην εκδήλωση μνήμης.Η μαρμάρινη πλάκα με τον ήρωα Θύμιο Λώλη, σε ένα βράχο, είναι τοποθετημένη στην όμορφη πλατεία στο μεσοχώρι, στην πλατεία «Άγιος Γεώργιος», μπροστά απ’ την εκκλησία του χωριού.Για την ιστορία του θρυλικού ήρωα του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού Θύμιου Λώλη, μίλησε ένας εκ’ των απογόνων της μεγάλης οικογένειας των Λωλαίων, ο Χρ. Λώλης. Ο Έπαρχος Θεμιστοκλής Καϊσης ευχαρίστησε όλους τους παρευρισκομένους και ειδικά τον βουλευτή του ΠΑΣΟΚ κ. Μιχάλη Παντούλα, που ευαισθητοποιήθηκε και συνέβαλε τα μέγιστα στην υλοποίηση αυτού του μνημείου.Χαιρετισμό απηύθυνε ο πρόεδρος της ΟΜΟΝΟΙΑΣ κ. Βασίλης Μπολάνος.
Γεμάτη μηνύματα πατριωτισμού και αγάπης για την ιδιαίτερη μας Πατρίδα ήταν η ομιλία του Μιχάλη Παντούλα, ο οποίος ξεκίνησε με ιδιαίτερη συγκίνηση να εξιστορεί το πως ξεκινάει η προσπάθεια να γίνει αυτό το μνημείο. Κάλεσε τους παρευρισκόμενους, ειδικά τους νέους όχι απλώς να θυμούνται τον Θύμιο Λώλη και τόσους άλλους που αγωνίστηκαν αφιλοκερδώς για την πατρίδα, αλλά να τηρούν τα διδάγματα αυτού του αγώνα. Χαρακτηριστικά είπε ότι εάν το Θύμιος Λώλης μας έβλεπε, και προφανώς μας βλέπει απ’ τις ράχες της Κρανιάς, μια έκκληση θα είχε να μας κάνει: αυτή της ενότητας, περισσότερης ενότητας γύρω απ’ την ΟΜΟΝΟΙΑ και το ΚΕΑΔ που είναι ο φυσικός πολιτικός εκπρόσωπος της ΕΕΜ. Κάλεσε τους μαθητές, καθώς τα κτίρια είναι δίπλα – δίπλα, η εκκλησία και το σχολείο να είναι οι βάσεις πάνω στις οποίες θα χτίσουν τη ζωή τους.
Ενώ ο Β. Ντούλες αναφέρθηκε στην υπερηφάνεια που αισθάνεται κάθε Βορειοηπειρώτης όταν αναλογίζεται την πορεία ανθρώπων όπως ο Θύμιος Λώλης και πολλών άλλων, με τα ονόματα των οποίων είναι γεμάτη η ιστορία μας για επιβίωση και εθνική αξιοπρέπεια σ’ αυτά τα δύσκολα μέρη. Και για να είμαστε συνεπείς με τους αγώνες αυτούς χρειάζεται μεγαλύτερη προσοχή, χρειάζεται περισσότερη δέσμευση στους στόχους και τις ιδέες μας.
Ακολούθησε κατάθεση στεφάνων, ενώ οι παριστάμενοι ολοκλήρωσαν την εκδήλωση με τον Εθνικό Ύμνο.
(Aναδημοσίευση από "ΔΕΡΟΠΟΛΗ")
(Aναδημοσίευση από "ΔΕΡΟΠΟΛΗ")
***
Ο Θύμιος Λώλης γεννήθηκε στην Κρανιά του Δελβίνου και από μικρός εμποτίστηκε με μίσος κατά των αγάδων, των τσιφλικάδων της περιοχής και όλων των εχθρών του Γένους και διάλεξε το ντουφέκι ως μοναδικό μέσο για να τους πολεμήσει.
Το 1904 ο επίσης θρυλικός αρχηγός της Χειμάρρας Σπυρομίλιος τον έστειλε στη Μακεδονία υπό τας διαταγάς του ωσαύτως θρυλικού Ηπειρώτη αρχηγού Παύλου Μελά, όπου επολέμησε γενναία.
'Υστερα γύρισε στην πατρίδα του και οργάνωσε αντάρτικο σώμα δικό του, το οποίο συνεργάσθη το 1912 με τον αείμνηστο Αργυροκαστρίτη οπλαρχηγό Ιωάννη Πουτέτση. Μετά το φόνο του Πουτέτση στην Τσούκα της επαρχίας Δελβίνου, ο Θύμιος συνέχισε τους αγώνες του πολεμώντας και τους Τούρκους και τα άτακτα στίφη των αλβανικών συμμοριών, που εμφανίστηκαν τότε με την κήρυξην του πολέμου, για να τρομοκρατήσουν τον ελληνικό πλυθησμό και να ιδρύσουν την Αλβανία.
Το 1914 με την κύρηξη της Επαναστάσεως του Βορειοηπειρωτικού λαού εναντίον των ισχυρών της γης για την άδικη απόφαση τους, ο καπετάν Θύμιος από τους πρώτους προσεχώρησε σ' αυτήν.
Πολέμησε γενναία σε όλες τις μάχες, προκαλέσας τον θαυμασμόν δια την τόλμη του, την ευκινησίαν του και την καταπληκτική σκοπευτική του ικανότητα.
Μετέπειτα όταν η Βόρειος Ήπειρος επεδικάσθη στους Αλβανούς, ο καπετάν Θύμιος σε όλους τους αγώνες του εκεί Ελληνισμού έδινε το παρόν.
Το 1934 κατά την απεργία των κατοίκων για τα σχολεία, ο Θύμιος με τους άλλους ηγέτες του εκεί Ελληνισμού εξωρίσθη. Και κατά τον πόλεμο του 1940 ο Θύμιος Λώλης πρώτος στον αγώνα.
Το 1941 πήγε στην Αθήνα ως πρόσφυγας. Μα οι Αλβανοί, που αποτελούσαν τη θλιβερή συνοδεία των Ιταλών, τον συνέλαβαν, τον μετέφεραν στα Τίρανα και τον καταδίκασαν, διότι κατά τον πόλεμο βοήθησε τον Ελληνικό Στρατό.
Τον άφησαν αργότερα, αλλά ο καπετάν Θύμιος δεν ησύχασε. Οργάνωσε σώμα από 500 περίπου Βουρκάρηδες και πλεμούσε κατά των Ιταλών, Γερμανών και Αλβανών. Οι Αλβανοί, όμως, δεξιοί και αριστεροί τον κυνήγησαν και το 1944 κατέφυγε με λίγα παλληκάρια στις ομάδες του Ζέρβα.
Εγκαταστάθηκε στην Αθήνα ζώντας πάντοτε με τον καημό πως θα γυρίσει πίσω στον τόπο του, αλλά πέθανε πικραμένοςπου δεν πραγματοποιήθηκε ο πόθος του.
Στα βουνά και στα λαγκάδια του Νομού Αργυροκάστρου και ιδιαίτερα της επαρχίας Δελβίνου θα αχάει το θρυλικό τραγούδι:
"Μες στης Δρόβιανης τη ράχη
Θύμιος Λώλης κάνει μάχη".
Το 1904 ο επίσης θρυλικός αρχηγός της Χειμάρρας Σπυρομίλιος τον έστειλε στη Μακεδονία υπό τας διαταγάς του ωσαύτως θρυλικού Ηπειρώτη αρχηγού Παύλου Μελά, όπου επολέμησε γενναία.
'Υστερα γύρισε στην πατρίδα του και οργάνωσε αντάρτικο σώμα δικό του, το οποίο συνεργάσθη το 1912 με τον αείμνηστο Αργυροκαστρίτη οπλαρχηγό Ιωάννη Πουτέτση. Μετά το φόνο του Πουτέτση στην Τσούκα της επαρχίας Δελβίνου, ο Θύμιος συνέχισε τους αγώνες του πολεμώντας και τους Τούρκους και τα άτακτα στίφη των αλβανικών συμμοριών, που εμφανίστηκαν τότε με την κήρυξην του πολέμου, για να τρομοκρατήσουν τον ελληνικό πλυθησμό και να ιδρύσουν την Αλβανία.
Το 1914 με την κύρηξη της Επαναστάσεως του Βορειοηπειρωτικού λαού εναντίον των ισχυρών της γης για την άδικη απόφαση τους, ο καπετάν Θύμιος από τους πρώτους προσεχώρησε σ' αυτήν.
Πολέμησε γενναία σε όλες τις μάχες, προκαλέσας τον θαυμασμόν δια την τόλμη του, την ευκινησίαν του και την καταπληκτική σκοπευτική του ικανότητα.
Μετέπειτα όταν η Βόρειος Ήπειρος επεδικάσθη στους Αλβανούς, ο καπετάν Θύμιος σε όλους τους αγώνες του εκεί Ελληνισμού έδινε το παρόν.
Το 1934 κατά την απεργία των κατοίκων για τα σχολεία, ο Θύμιος με τους άλλους ηγέτες του εκεί Ελληνισμού εξωρίσθη. Και κατά τον πόλεμο του 1940 ο Θύμιος Λώλης πρώτος στον αγώνα.
Το 1941 πήγε στην Αθήνα ως πρόσφυγας. Μα οι Αλβανοί, που αποτελούσαν τη θλιβερή συνοδεία των Ιταλών, τον συνέλαβαν, τον μετέφεραν στα Τίρανα και τον καταδίκασαν, διότι κατά τον πόλεμο βοήθησε τον Ελληνικό Στρατό.
Τον άφησαν αργότερα, αλλά ο καπετάν Θύμιος δεν ησύχασε. Οργάνωσε σώμα από 500 περίπου Βουρκάρηδες και πλεμούσε κατά των Ιταλών, Γερμανών και Αλβανών. Οι Αλβανοί, όμως, δεξιοί και αριστεροί τον κυνήγησαν και το 1944 κατέφυγε με λίγα παλληκάρια στις ομάδες του Ζέρβα.
Εγκαταστάθηκε στην Αθήνα ζώντας πάντοτε με τον καημό πως θα γυρίσει πίσω στον τόπο του, αλλά πέθανε πικραμένοςπου δεν πραγματοποιήθηκε ο πόθος του.
Στα βουνά και στα λαγκάδια του Νομού Αργυροκάστρου και ιδιαίτερα της επαρχίας Δελβίνου θα αχάει το θρυλικό τραγούδι:
"Μες στης Δρόβιανης τη ράχη
Θύμιος Λώλης κάνει μάχη".