Στη Θεσπρωτία έφτιαχναν τα Χριστούγεννα τα νοστιμότατα "σπάργανα του Χριστού"

Στα χωριά της Θεσπρωτίας έφτιαχναν τα Χριστούγεννα τα "σπάργανα" (τηγανίτες), τα οποία συμβόλιζαν τα σπάργανα του Χριστού στη Φάτνη. 

Ήταν μια πεντανόστιμη "στίβα" από τηγανίτες ψημμένς στο τζάκι σε πυρωμένη πέτρα. Αν πάλι δεν έχεις τζάκι, δοκίμασε ένα αντικολλητικό τηγάνι. 

Έπαιρναν μια γαβάθα , έριχναν αλεύρι, νερό και αλάτι και έφτιαχναν κουρκούτι. Μετά άναβαν φωτιά με ξύλα και έβαζαν την πυροστιά και πάνω σ΄αυτήν έβαζαν μια μαυρόπλακα. 

Αφού καιγόταν η πλάκα, έριχναν μια κουταλιά κουρκούτι, το άπλωναν με τον πετρογιάρι(πλάστη) και την άφηναν να ψηθεί. Μόλις τελείωναν με το ψήσιμο , έστρωναν τις τηγανίτες σ΄ένα ταψί, έριχναν σιρόπι και καρύδια και τις άφηναν να μελώσουν. 

Την ημέρα των Χριστουγέννων πήγαιναν στην εκκλησία για να μεταλάβουν και το μεσημέρι όλοι μαζί τρώγανε το χριστουγεννιάτικο φαγητό και τις μελωμένες τηγανίτες. 

Να σημειωθεί ότι οι πέτρες, πάνω στις οποίες ψήνονταν τα σπάργανα, περνούσαν από ειδική διαδικασία ώστε να έχουν αντοχή στις υψηλές θερμοκρασίες. Πρώτα -πρώτα τις τοποθετούσαν σε δοχείο με νερό που τις σκέπαζε για τουλάχιστον 10 ημέρες ώστε να καθαριστούν πολύ καλά και να φύγουν τυχόν υπολείμματα που θα μπορούσαν να περάσουν στις τηγανίτες. 

Στη συνέχεια τις σκέπαζαν με κάρβουνα και στάχτη ώστε να αρχίσουν σιγά- σιγά να ζεσταίνονται.Την επόμενη μέρα η φωτιά δυνάμωνε ώστε σιγά σιγά να αποκτήσουν αντοχή στις υψηλές θερμοκρασίες και να μη σπάσουν όταν ψήνονται οι τηγανίτες. Πριν αρχίσει το ψήσιμο έπρεπε να "κάψουν" πολύ καλά. 

Οι συγκεκριμένες πέτρες φυλάσσονταν ως κειμήλιο και σκεπάζονταν με σπάργανα (μαλακό πανί που σκεπάζουν τα μωρά) , ενώ το δέσιμο ήταν σε σχήμα σταυρού και έτσι έμεναν μέχρι τα επόμενα Χριστούγεννα που θα τις χρησιμοποιούσαν  ξανά.

Το έθιμο των "σπαργάνων του Χριστού", όπως και τα υπόλοιπα έθιμα  έχουν, εκτός από το κοινωνικό, και ένα πνευματικό νόημα. Να αφήσουμε να γεννηθεί μέσα μας ο Χριστός. 

Να νιώσουμε, επιτέλους, ότι "Χριστός γεννάται" όχι μόνο στη Βηθλεέμ, όχι μόνο σ' έναν γιορταστικό διάκοσμο, που δεσπόζει κάποιο στολισμένο χριστουγεννιάτικο δέντρο, όχι μόνο στο πλούσιο σε εδέσματα τραπέζι, αλλά και στις καρδιές μας.

Οι γιορτές των Χριστουγέννων, αν δεν τις περνάμε αφηρημένα και άσκεφτα, μας δίνουν τη δυνατότητα και τη δύναμη να υψωθούμε πάνω από την καθημερινή πεζότητα και πνευματική φτώχεια, να αντικρίσουμε τα πρότυπα και τα ιδανικά μας, να θυμηθούμε πως σκοπός μας  του αν-θρώπου είναι το άνω-θρώσκειν, είναι  η άνοδος, είναι ο ουρανός. 


π. Ηλίας Μάκος