Στο Μνημείο Αγρότισσας στο Καλοχώρι τελέστηκε, επί της παλαιάς εθνικής οδού Ηγουμενίτσας-Ιωαννίνων, στο Καλοχώρι Ιωαννίνων, αργά το απόγευμα, επιμνημόσυνη δέηση και κατατέθηκαν στεφάνια, ενώ πραγματικά συγκλονιστική, αφού έφερε στο προσκήνιο μαρτυρίες από τη ζωή των αγροτισσών γυναικών, μια ζωή σκληρή και αδυσώπητη, αλλά και τόσο αξιοπρεπής ταυτόχρονα, ήταν η ομιλία της δρ. Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστημίου Αιγαίου Ανδρομάχης Μπούνας – Βάιλας, με θέμα «Αφηγήσεις της μνήμης και γυναίκα αγρότισσα».
Η εκδήλωση, που επενδύθηκε μουσικά από το πολυφωνικό σχήμα του Λυκείου Ελληνίδων Ιωαννίνων, πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στις 3 Αυγούστου του 1986, οπότε έγιναν και τα εγκαίνια του μνημείου
Το μνημείο, ένα έργο πραγματικά εξαιρετικό από τον γλύπτη Καγιώργη, που εμπνεύστηκε ο Λάμπρος Κασελούρης, κατασκευάστηκε το 1986 με ιδιωτικές δαπάνες (του Παναγιώτη Νικολάου και της Φανής Λαγογιάννη), απεικονίζει την ανώνυμη γυναίκα της υπαίθρου της υπαίθρου να οργώνει το χωράφι με το αλέτρι, που σέρνουν δύο βόδια, ενώ σ' αυτά απευθύνει την προτροπή: "Άντε Μαρτίνη, άντε Μαγιούλη" (είναι τα ονόματά τους).
Αυτό το μνημείο είναι το μοναδικό στην Ελλάδα και αποτελεί τιμή προς την Ελληνίδα αγρότισσα, που με το μόχθο και τον ιδρώτα της υπήρξε, κάτω από τραγικές συνθήκες, στυλοβάτης της ελληνικής οικογένειας.
Στο παρελθόν, από το 1003 έως το 2000 περίπου, οι εκδηλώσεις, με πρωτοβουλία του τότε προέδρου της Κοινότητας Καλοχωρία Τάσου Βασιλείου, είχαν πανελλήνιο χαρακτήρα και μεγάλη συμμετοχή, καθώς τέθηκαν υπό την αιγίδα των κορυφαίων αγροτικών οργανώσεων της χώρας ΠΑΣΕΓΕΣ, ΓΕΣΑΣΕ και ΣΥΔΑΣΕ και λάμβανε μέρος και η γυναικεία αγροτική οργάνωση της Ευρωπαϊκής Ἐνωσης (COPA).
ΤΟ ΠΑΡΚΟ ΤΗΣ ΑΓΡΟΤΙΣΣΑΣ
Εντελώς εγκαταλελειμμένο, σχεδόν διαλυμένο, έχει αφεθεί το πάρκο της αγρότισσας στον παλαιό δρόμο Ηγουμενίτσας-Ιωαννίνων.
Πρόκειται για ένα μνημείο της φύσης δίπλα στον Καλαμά, που έχει ερημώσει τελείως, ενώ παλαιότερα, κατά τους καλοκαιρινούς ιδίως μήνες, συγκέντρωνε αρκετούς εκδρομείς.
Οι ξύλινες κατασκευές κατέρρευσαν, τα βατσούνια και τα αγριόχορτα απλώθηκαν παντού, τα πλατάνια ξεράθηκαν, ένα μεγάλο μέρος του δασώθηκε, ενώ το ποτάμι, κατά τη χειμερινή υπερχείλιση το 2014, έχει προκαλέσει ζημιές.
Κάποτε ήταν, πραγματικά ένα ωραίο πάρκο, το μοναδικό στο είδος του στην Ελλάδα, στις όχθες του Καλαμά. Απλώνεται σε 30 στρέμματα και παλαιότερα διέθετε και αναψυκτήριο.
Είναι, πραγματικά, θλιβερό ένας πανέμορφος φυσικός χώρος, στον οποίο είχαν γίνει ήπιες παρεμβάσεις, ώστε να μην αλλοιωθεί η μορφή του, να μην είναι επισκέψιμος.
Την πορεία μαρασμού της ευρύτερης περιοχής ακολουθεί και το Πάρκο της Αγρότισσας δίπλα στον ποταμό Καλαμά, ενώ παλαιότερα, κατά τους καλοκαιρινούς ιδίως μήνες, συγκέντρωνε αρκετούς εκδρομείς.
Δημιουργήθηκε το 1994 το πάρκο της Αγρότισσας, σε μια έκταση 25 στρεμμάτων, όπου η φυσική ομορφιά συναρπάζει και καθηλώνει τον επισκέπτη, με πρωτοβουλία του τότε Συμβουλίου Περιοχής και με πρωτοστάτη τον τότε δραστήριο και αποτελεσματικό και με όραμα πρόεδρο της κοινότητας Καλοχωρίου Τάσο Βασιλείου.
Στο χώρο αυτό πραγματοποιούνταν θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες, βραδιές δημοτικής μουσικής, αθλητικές δραστηριότητες, ημερίδες κ.λπ., ενώ ειδικά τα καλοκαίρια προσέρχονταν αρκετός κόσμος προς αναψυχή μέσα στη φύση.
ΗΛΙΑΣ ΜΑΚΟΣ