Του π. Ηλία Μάκου
Οι Εθνικοί Ευεργέτες, πολλοί από τους οποίους είναι Ηπειρώτες, τιμήθηκαν στα Γιάννινα λιτά, αλλά με την ευγνωμοσύνη ρέουσα.
Κατά τον εορτασμό της Ημέρας Μνήμης των Εθνικών Ευεργετών τελέστηκε στον Μητροπολιτικό Ναό Ιωαννίνων επιμνημόσυνη δέηση από τον Πρωτοσύγκελο της Μητροπόλεως π. Θωμά Ανδρέου, ενώ στη συνέχεια κατατέθηκαν στεφάνια στο Ηρώο Μπιζανομάχων.
Παρούσα, μεταξύ άλλων, ήταν η υφυπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Μαρία-Αλεξάνδρα Κεφάλα.
Στο Μητροπολιτικό Ναό μίλησε για την προσφορά των εθνικών ευεργετών και την ανάγκη της ευεργεσίας στις ημέρες μας η φιλόλογος Χρυσούλα Γεωργοπούλου.
Μεταξύ του πλήθους των Ηπειρωτών ευεργετών, ονομαστοί είναι οι Μιχαήλ Τοσίτσας, Ιωάννης Γεννάδιος, Κωνσταντίνος και Ευάγγελος Ζάππας, Απόστολος Αρσάκης, Μάνθος και Γεώργιος Ριζάρης, Γεώργιος Αβέρωφ, Νικόλαος Στουρνάρας, Αδελφοί Ζωσιμά, Σίμων και Γεώργιος Σίνας, Γεώργιος Χατζηκώστας, Χρηστάκης Ζωγράφος, Ζώης Καπλάνης, Αδελφοί Μαρούτση, Αγγελική Παπάζογλου, Ιωάννης και Τριαντάφυλλος Δομπόλλης, Γεώργιος Σταύρου, Κωνσταντίνος Φιλίππου, Ελισάβετ Καστρισόγια, Ρωξάνδρα Βάγια, Επιφάνιος Ηγούμενος, Εμμανουήλ Γκιούμας, Γεώργιος Τούλης, Λάμπρος και Σίμων Μαρούτσης, Κωνσταντίνος Α. Φιλίππου, Κωνσταντίνος και Παύλος Πασχάλης, Ρωξάνδρα Βάγια, Γεώργιος Τούλης, Ιωάννης Πάγκας (Μπάγκας), Εμμανουήλ Γκιούμας κ. ά.
Η εθνική κληρονομιά την οποία άφησαν οι Ηπειρώτες ευεργέτες, είναι υπαρκτή στις ημέρες μας. Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο, η Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, η Γεννάδιος Βιβλιοθήκη, το Αστεροσκοπείο Αθηνών, η Ακαδημία Αθηνών, το Αρσάκειο Παρθεναγωγείο, η Ριζάρειος Εκκλησιαστική Σχολή, το Νοσοκομείο Ευαγγελισμός, το Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο, το Ζάππειο Μέγαρο, η Εθνική τράπεζα, η Μητρόπολη Αθηνών, το Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών, το Καλλιμάρμαρο Παναθηναϊκό Στάδιο, το θωρηκτό «Αβέρωφ» κ. ά., είναι καθοριστικής σημασίας έργα για την ανάπτυξη της Ελλάδας.
Στα Ιωάννινα επίσης σώζονται έργα των ευεργετών: η Επιφάνειος Σχολή, η Σχολή Γκιούμα, που μετονομάστηκε σε Μπαλαναία Σχολή, η Καπλάνειος Σχολή, η Ζωσιμαία Σχολή το νοσοκομείο Χατζηκώστα κ. ά.
Οι ευεργέτες της Πατρίδας είχαν μέσα τους μια δύναμη δραστική. Και αυτή η δύναμη, που είχε πνευματική μορφή, τους έκανε να δωρίζουν τα υλικά τους αγαθά για να ωφεληθεί η Ελλάδα.
Δεν ήταν μόνο ότι είχαν τον πλούτο, αλλά ήταν προπάντων η φλόγα της καρδιάς. Και σε κάθε πράξη, σε κάθε σκέψη, σε κάθε αίσθημά τους έμπαινε φυσικά, αβίαστα, απροσπάθητα το ήθος.
Αυτό το ήθος τους, που τους οδηγούσε στην ευεργεσία, ήταν στολισμένο με μυστηριώδεις χάρες. Και δημιούργησαν μια παράδοση, που συνεχίζεται, παρά την ανεμοζάλη της εποχής μας, που θέλει να μας καταποντίσει, έως τις ημέρες μας.
Για να πάμε πιο πέρα, πρέπει να γνωρίζουμε τι έχουν κάνει κάποιοι άνθρωποι, και όσο καλύτερα και βαθύτερα το γνωρίζουμε, τόσο καλύτερα προχωράμε με ασφάλεια, με γνώση, με βάθος. Τούτο είναι το βαρύτερο χρέος των ανθρώπων κάθε γενεάς, να αποκαλύπτουν τους πνευματικούς θησαυρούς, να βοηθούν στη διατήρηση ζωντανής της παράδοσης των ευεργετών, αλλά και να συμβάλλουν και οι ίδιοι με τον τρόπο τους σε ό,τι μπορούν.
