Του π. Ηλία Μάκου
Ο παλμός της σεμνής εκδήλωσης, που οργάνωσε ο δήμος Πωγωνίου ήταν πατριωτικός, για το γενναίο παλικάρι, που αλώνισε τη Μακεδονία ενισχύοντας τους κατατρεγμένους Έλληνες και με το θάνατό του ξεσήκωσε ένα ολόκληρο Έθνος.
Τον πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε ο διευθυντής του δημοτικού σχολείου Παρακαλάμου Δημήτριος Κρέκης, που αναφέρθηκε στην καταγωγή του Παύλου Μελά, παρουσίασε βιογραφικά στοιχεία και ανδραγαθήματα του ήρωα αγωνιστή Παύλου Μελά και επεσήμανε ιδιαίτερα την αγάπη του για τη Μακεδονία, που τον οδήγησε στη θυσία.
Η εκδήλωση περιλάμβανε ακόμη κατάθεση στεφάνων από το θεματικό αντιπεριφερειάρχη Ηπείρου Οδυσσέα Πότση, το δήμαρχος Πωγωνίου Κων/νος Καψάλης, τον εντεταλμένο δημοτικό σύμβουλο Ιωαννίνων Νίκο Τσόλη, τις στρατιωτικές και αστυνομικές αρχές, καθώς και εκπροσώπους φορέων, συλλόγων, καθώς και μαθητές σχολείων.
Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΜΕΛΑΔΩΝ
Η απώτερη καταγωγή της οικογένειας του Παύλου Μελά είναι από την Παηδονιά της παλαιάς Πογδόριανης, που σήμερα αποτελεί οικισμό της κοινότητας Ρεπετίστα, η οποία παλαιότερα, δηλαδή πριν από 3-4 δεκαετίες, ήταν μια κοινότητα με τον Παρακάλαμο.
Το γεγονός της καταγωγής του ήρωα από τον Παρακάλαμο έγινε ευρύτερα γνωστή τα τελευταία χρόνια, αν και από το 1968 ο απόγονος της οικογένειας Λέων Μελάς έγραψε για τον πύργο των Μελάδων στην Παϊδονιά του Παρακαλάμου.
Ο Ιωάννης Μελάς το έτος 1990 αναστήλωσε κάπως τον Πύργο Μελά, όπου τοποθέτησε πλακέτες και ανύψωσε την γαλανόλευκη σημαία.
Στις πλακέτες αναγράφεται: "Πύργος Μελά-15ος αι. Εδώ βρίσκονται οι ρίζες της οικογένειας Μελά. Από τούτη την οικογένεια κατάγεται και ο Παύλος Μελάς ο Μακεδονομάχος".
"Στη μνήμη του πατέρα μου Παύλου Ι. Μελά και του θείου μου Λέοντος Ι. Μελά, υποστήλωσα κατά το δυνατόν το κτίριο τούτο".
Στον κεντρικό δρόμο του Παρακαλάμου, λίγο πιο κάτω από την πλατεία, βρίσκεται το άγαλμα του Μακεδονομάχου Παύλου Μελά, το οποίο φιλοτέχνησε η εγγονή του Ναταλία.
Αν και γεννήθηκε στις 29 Μαρτίου 1870 στη Μασσαλία της Γαλλίας, πατέρας του ήταν ο Μιχαήλ Γ. Μελάς (1833-1897), από τη μεγάλη και ιστορική οικογένεια των Μελάδων της Ηπείρου, με ρίζες στο χωριό Πογδόριανη, σημερινό Παρακάλαμο - Ρεπετίστα Ιωαννίνων.
Οι Μελάδες υπήρξαν σπαχήδες, ιππότες δηλαδή της οθωμανικής αυτοκρατορίας, οι οποίοι όμως έχασαν κατά τον 16ο αιώνα τα προνόμια τους, επειδή αρνήθηκαν να αλλαξοπιστήσουν.
Κατά τις πηγές εγκατέλειψαν την Παϊδονιά και τα Γιάννινα, μετά την άρνησή τους να υπακούσουν την διαταγή του Αλή Πασά να εξισλαμισθούν.
Στον πατέρα του οφείλεται το ότι ο Παύλος, δεν ξεχνούσε την Ηπειρώτικη ρίζα του και ο μεγάλος πόθος του ήταν να ελευθερωθεί η Ήπειρος.
Άκουγε με έντονο ενδιαφέρον τις ιστορίες, που του διηγούνταν ο πατέρας του για τις οικογενειακές περιπέτειες και η αγάπη του για την πατρίδα γίνονταν όλο και πιο δυνατή.
ΥΠΗΡΕΤΗΣ ΤΗΣ ΙΔΕΑΣ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
Ο Παύλος Μελάς έβλεπε τη Μακεδονία και σαν γεωγραφικό χώρο, αλλά και σαν ιδέα, που ξεπερνά το χρόνο.
Η ιδέα-Μακεδονία ήταν η μητέρα και τροφός του πνευματικού του βίου, γι' αυτό και θυσιάστηκε γι' αυτή.
Μακεδονία για τον Παύλο Μελά σήμαινε «έρωτας», δηλαδή μια δυνατή ροπή και ισχυρή παρόρμηση. Η Μακεδονία ήταν γι' αυτό η συνειδητή βίωση της ελευθερίας.
Η προάσπιση της ελευθερίας της Μακεδονίας ήταν η βασική προϋπόθεση, που τον οδήγησε στην ανάληψη πράξεων ευθύνης και συνείδησης.
Ήξερε την αξία της ελευθερίας της Μακεδονίας, γι' αυτό ήταν αποφασισμένος και με γυμνά χέρια, αλλά με πυρωμένη ψυχή, να πολεμήσει για να τη κρατήσει.
Η Μακεδονία ήταν το πάθος του. Η ιδέα-Μακεδονία έδωσε στο θάνατό του ένα περιεχόμενο πλατύτερο. Δεν ήταν μόνο ένα απλό πεπρωμένο. Ήταν το χρέος του, αφού ήξερε ότι τίποτε δεν κερδίζεται χωρίς θυσία...
Με το πύρωμα της ψυχής του ο Παύλος Μελάς ρίχτηκε στη μάχη, έχοντας το όραμα, που ήταν η πεποίθηση και η ομολογία του, να ξανανθίσει στη σκιασμένη Μακεδονία η σβησμένη λευτεριά... Και το πέτυχε, έστω και αν χρειάστηκε να βαφτεί ο θρίαμβος με το αίμα του.
