"Δεν ξεχνάμε τους 49 εκτελεσθέντες..."

Μήνυμα άσβεστης ιστορικής μνήμης στάλθηκε από την Παραμυθιά Θεσπρωτίας κατά την εκδήλωση τιμής για τους 49 εκτελεσθέντες Προκρίτους από τους Γερμανούς και τους συνεργάτες τους Μουσουλμάνους "Τσάμηδες" πριν 78 ολόκληρα χρόνια.

Αποδόθηκε και εφέτος, λιτά και σεμνά, ο οφειλόμενος φόρος τιμής στους αδικοχαμένους Παραμυθιώτες. 

Μετά την επιμνημόσυνη δέηση στο μητροπολιτικό ναό του Αγίου Δονάτου, χοροστατούντος του Μητροπολίτου Παραμυθίας Τίτου, εψάλη από τον Σεβασμιώτατο τρισάγιο στο Ηρώοο Πεσόντων, όπου κατατέθηκαν στεφάνια από τις επίσημες αρχές. 

Τον πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε η  Γενική Γραμματέας Φορολογικής Πολιτικής και Δημόσιας Περιουσίας Αθηνά Καλύβα, που συγκίνησε με τα λόγια της, που εκτός από την ιστορική επισκόπηση, περιείχαν και την προσδοκία όλων τέτοιες τραγικές στιγμές να μην επαναληφθούν.

Αλλά και την υπενθύμιση ότι δεν πρέπει η λησμονιά να σκεπάσει τα γεγονότα, αλλά αντίθετα να θυμόμαστε πάντοτε τη θυσία και το χρέος προς την Πατρίδα. 

Χαιρετισμό απηύθυνε ο δήμαρχος Σουλίου Γιάννης Καραγιάννης, τονίζοντας ότι η "Παραμυθιά στάθηκε μάρτυρας ενός ιστορικού γεγονότος, το οποίο δεν είναι δυνατόν να διαγραφεί από τη μνήμη μας ή να αλλοιωθεί, ενώ ταυτόχρονα θυσιάστηκαν οι συμπατριώτες μας για την Πίστη, την Πατρίδα και την Αρετή". 

Και πρόσθεσε: "Οι νεκροί είναι η απόδειξη αυτής της θυσίας. Είναι η ίδια η μνήμη, που μας τροφοδοτεί και μας οδηγεί και μας δείχνει τους μεγάλους στόχους. Αλλά και μας επιβεβαιώνει την οδυνηρή, αλλά και μεγαλειώδη αλήθεια ότι η λευτεριά στον τόπο μας εξαργυρώθηκε με το ακριβό τίμημα του αίματος και της καταστροφής".   

Σε δηλώσεις του ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Μάριος Κάτσης ανέφερε ότι  η "πολύτιμη ιστορική παρακαταθήκη που μας άφησαν οι πρόγονοί μας, αγωνιζόμενοι για τη δική τους αλλά και τη δική μας ελευθερία, παραμένει ζωντανή".

Και συμπλήρωσε: "Οι φρικαλεότητες που έζησε ο τόπος μας κατά την περίοδο της κατοχής και τα απροκάλυπτα εγκλήματα που συντελέστηκαν, αποτελούν ένα διαχρονικό δίδαγμα για όλους μας. Η Ελευθερία, η Ειρήνη και η Δημοκρατία, δεν είναι αυτονόητες έννοιες. Απαιτούν εγρήγορση και προσπάθεια. Είναι χρέος μας να διατηρούμε και να αξιοποιούμε την ιστορική μας μνήμη, ώστε να σταθούμε αντάξιοι των σημερινών προκλήσεων αλλά και των απαιτήσεων των επόμενων γενεών".

Κατέληξε τονίζοντας ότι "η υποχρέωση έναντι των νεκρών μας είναι μεγάλη. Είναι να μην επιτρέψουμε ποτέ ξανά φασιστικά φαινόμενα και τέτοιου είδους θηριωδίες στον τόπο, που γέννησε τη δημοκρατία. Είμαστε σήμερα εδώ για να δώσουμε μια αιώνια υπόσχεση ότι δεν θα ξεχάσουμε και πως δεν θα σβήσουμε ποτέ από τη μνήμη μας τους νεκρούς μας και τις αιτίες, που προκάλεσαν αυτό το ολοκαύτωμα".

Παραβρέθηκαν στην εκδήλωση και κατέθεσαν στεφάνια η Γενική Γραμματέας  Φορολογικής Πολιτικής και Δημόσιας Περιουσίας Αθηνά Καλύβα,  ο βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Θεσπρωτίας Μάριος Κάτσης, ο δήμαρχος Σουλίου Γιάννης Καραγιάννης, ο αντιπεριφερειάρχης Θεσπρωτίας Θωμάς Πιτούλης, ο δήμαρχος Ηγουμενίτσας Γιάννης Λώλος, ο δήμαρχος Φιλιατών Σπυρίδων Παππάς, η επίτιμη πρόξενος της Γερμανίας στην Ήπειρο, ο θεματικός αντιπεριφερειάρχης Αλκιβιάδης Λάμπρου, οι τοπικές αστυνομικές και στρατιωτικές αρχές  κ.ά.

Αξίζει να σημειωθεί ότι αρχιτέκτονας της μεγάλης συμφοράς της εκτέλεσης αθώων κατοίκων, με κοινωνική θέση και καταξίωση στην Παραμυθιά,  ήταν ο Μαζάρ Ντίνο, αρχηγός των Μουσουλμανικών αποσπασμάτων. 

Τη νύχτα της 27ης Σεπτεμβρίου 1943 αποσπάσματα ένοπλων μουσουλμάνων με επικεφαλής Γερμανό αξιωματικό συνέλαβαν δεκάδες άνδρες κάθε ηλικίας. Η έναρξη των συλλήψεων δόθηκε με τη ρίψη φωτοβολίδων, ενώ ταυτόχρονα η πόλη βούιζε από τους θρήνους γυναικών και παιδιών. 

Οι συλληφθέντες μεταφέρθηκαν στις υπόγειες αίθουσες του Δημοτικού Σχολείου. Σαν αιτιολογία προβλήθηκε το γεγονός του φόνου έξι Γερμανών στρατιωτών στη θέση "Σκάλα" της Παραμυθιάς που τη φρουρούσαν αντάρτες του Ε.Δ.Ε.Σ. του λόχου Ποπόβου. 

Οι δυνάμεις κατοχής είχαν ήδη θυροκολλήσει από τις 17-9-1943 στο οίκημα, που στεγάζονταν τα γραφεία της τότε Κοινότητας Παραμυθιάς, ανακοίνωση στην οποία αναφερόταν ότι "...για κάθε δολοφονία ή τραυματισμό Γερμανού στρατιώτη θα εκτελούνται δέκα χριστιανοί Έλληνες από την Παραμυθιά και τα πέριξ χωριά...". 

Στις 28-9-1943 με την εποπτεία των Γερμανών, 35 πατριώτες κρατούμενοι από τα γύρω χωριά άνοιξαν στο χωράφι ιδιοκτησίας Τσαμάτου, στη θέση «Άγιος Γεώργιος» (όπου σήμερα το Ηρώο των πεσόντων), τους ομαδικούς τάφους.

Στις 29-9-1943 το χάραμα της μέρας, μεταφέρθηκαν στον προκαθορισμένο τόπο της εκτέλεσης οι μελλοθάνατοι (ανάμεσά τους ο παπα-Βαγγέλης Τσαμάτος και ο Γυμνασιάρχης Κων. Σιωμόπουλος), φρουρούμενοι από Μουσουλμάνους "Τσάμηδες" και λίγους Γερμανούς. 

Ακολούθησαν σκηνές φρίκης. Πατέρας παρακαλούσε ν' αφήσουν ελεύθερο το 16χρονο γιο του και ο γιος ικέτευε να σκοτώσουν αυτόν και να αφήσουν τον πατέρα να αναθρέψει τις μικρότερες αδελφές. Τελικά εκτελέσθηκαν πατέρας και γιος. 

Άλλοι προσπάθησαν με γενναιότητα να δραπετεύσουν αλλά χτυπήθηκαν από τις σφαίρες των μουσουλμάνων Τσάμηδων που είχαν περιζώσει την περιοχή. Ώρα 7 το πρωί το κροτάλισμα των πολυβόλων έσβησε το χαμόγελο των αγέρωχων ανδρών.