Ο Πρόεδρος Ε.Η.Μ.
Σε δήλωσή του στον «Π.Λ.» για τον σκοπό του επικείμενου συνεδρίου, ο Πρόεδρος τη Ε.Η.Μ. Κων/νος Βλάχος υπογράμμισε πως «ως εταιρεία και ως ίδρυμα επιδιώκουμε να αναδειχθούν όλα τα νεότερα στοιχεία που προέκυψαν από μελέτες, έρευνες, ανασκαφές και αναστηλωτικές εργασίες τα τελευταία χρόνια τα οποία αφορούν στην ιστορία της ενιαίας Ηπείρου από την αρχαιότητα και μέχρι τα νεότερα χρόνια».
Όπως συμπλήρωσε, «η υλοποίηση πολλών έργων στην περιοχή μας έφερε τελευταία στο φως νέα επιστημονικά δεδομένα, καινούριες αρχαιολογικές θέσεις, εμπλουτίζοντας τις γνώσεις μας και αποκαλύπτοντας συγχρόνως άγνωστες πτυχές της ιστορίας της Ηπείρου. Όλα αυτά θα τεθούν επί τάπητος στο τριήμερο συνέδριό μας».
Το πρόγραμμα
Την Παρασκευή, ώρα 18.30, θα γίνουν οι προσφωνήσεις. Θα χαιρετίσουν ο Περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέκος Καχριμάνης, ο Δήμαρχος Ιωανννίνων Θωμάς Μπέγκας, ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Τριαντάφυλλος Αλμπάνης και ο Πρόεδρος της Ε.Η.Μ. Κ. Βλάχος. Θα αναγνωστεί επίσης επιστολή - χαιρετισμός του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου και θα ακολουθήσει η εναρκτήρια συνεδρία. Προεδρείο: Γεωργία Αποστολοπούλου – Γεώργιος Παπαγεωργίου. Θα γίνουν οι εξής ομιλίες:
19.15: Κωνσταντίνος Θ. Πέτσιος, Θεολογία και Φιλοσοφία στο έργο του Νικολάου Κεραμέως (ƚ 1663) και του Βησσαρίωνος Μακρή (ƚ 1699). 19.40: Κωνσταντίνος Ι. Σουέρεφ, Αναθήματα όπλων στο ιερό της Δωδώνης. Εισαγωγικές αναφορές. 20.00: Παναγιώτης Βοκοτόπουλος, Οι τοιχογραφίες της Κόκκινης Εκκλησίας στο Βουργαρέλι Άρτας.
H δεύτερη ημέρα
To Σάββατο, 2 Mαρτίου το πρόγραμμα του Συνεδρίου περιλαμβάνει τα εξής:
Α΄ Συνεδρία («Αίθουσα Κ. Κατσάρη»): Προϊστορική και Κλασική Αρχαιολογία. Προεδρείο: Βαρβάρα Ν. Παπαδοπούλου - Θεοδώρα Κοντογιάννη. 09.00: Χρήστος Ν. Κλείτσας, Η ιστορία των αρχαιολογικών ερευνών της ύστατης προϊστορίας και της πρωτοϊστορίας στην Ήπειρο. Από τον Καραπάνο στη σύγχρονη εποχή. 09.15: Brendan Osswald, Η διαμάχη των X. Gautier de Claubry και Κ. Καραπάνου. 09.30: Ελένη Βασιλείου, Ανασκαφικά ημερολόγια Δωδώνης.Μια νέα ανάγνωση. 09.45: Luigi Vecchio, «Δωδωναίος». 10.00: Beatrice Rizzo, First data on agriculture and animal husbandry in the oracular tables of Dodona
Β΄ Συνεδρία («Αίθουσα Κ. Κατσάρη»): Μεσαιωνική και Νεώτερη Ιστορία. Προεδρείο: Νίκος Αναστασόπουλος - Andrea Babuin. 11.00: Ελεονώρα Ναξίδου, Η ‘Ηπειρωτική’ περίοδος της Αρχιεπισκοπής της Αχρίδας (αρχές 13ου αιώνα). 11.15: Κατερίνα Κορρέ, Το Βουθρωτό στην οικονομική πολιτική του βενετικού κράτους της Θάλασσας. 11.30: Σπύρος Θ. Τακτικός, Διπλωματικές σχέσεις στη βενετο-οθωμανική μεθόριο στην περιοχή του Βουθρωτού κατά τον 17ο αιώνα. 11.45: Σπύρος Καρύδης, Ο ρόλος των Ηπειρωτών επισκόπων στη στελέχωση της κερκυραϊκής ορθόδοξης Εκκλησίας κατά την περίοδο της βενετικής κυριαρχίας στον χώρο του Ιονίου. 12.00: Παναγιώτα Τζιβάρα, Μαθητές στα Γιάννενα του 18ου αιώνα: σπουδές, φιλίες και δίκτυα επικοινωνίας στον καθρέπτη των επιστολών τους
Γ΄ Συνεδρία/Πρώτη παράλληλη («Αίθουσα Κώστα Μαλάμου»): Προϊστορική, Κλασική και Ρωμαϊκή Αρχαιολογία. Προεδρείο: Κωνσταντίνος Ι. Σουέρεφ - Ελένη Βασιλείου. 11.00: Χαρά Καππά – Δημήτρης Κοντογιώργος, «Στρώμα μάχης»: αρχαιολογικά κατάλοιπα μιας πολεμικής σύγκρουσης στην ακρόπολη της Καστρίτσας. 11.15: Νεφέλη Πιρέ-Ηλιού, Οι Ρωμαϊκές αγροτικές επαύλεις της Ηπείρου κάτω από τον οικονομικό αστερισμό της Ρώμης. 11.30: Θεοδώρα Κοντογιάννη – Ιωάννης Παπαλέξης – Αθηνά Μπουζάκη, Το μικρό θέατρο της Αμβρακίας – Νέα δεδομένα. 11.45: Βαρβάρα Ν. Παπαδοπούλου – Νεκτάριος – Πέτρος Γιούτσος, Τα βοτσαλωτά του Μικρού Θεάτρου της Αμβρακίας. Πρόδρομη ανακοίνωση. 12.00: Βαρβάρα Ν. Παπαδοπούλου, Το γεφύρι της Άρτας, μικρές και μεγάλες ιστορίες.
Δ΄ Συνεδρία/ («Αίθουσα Κ. Κατσάρη»): Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή Τέχνη και Ιστορία Ι. Προεδρείο: Κωνσταντίνος Οικονόμου - Kωνσταντίνος Π. Bλάχος. 13.00: Αθηνά Χρόνη, Η πόλη των Ιωαννίνων κατά την Οθωμανική περίοδο –Ψηφιακή αναπαράσταση επιλεγμένου τμήματος του τείχους του Κάστρου. 13.15: Σταύρος Καλογιάννης, Ο Ιωάννης Κωλέττης και ο ρόλος του στον σχεδιασμό των πόλεων του 19ου αιώνα. 13.30: Γιώργος Σμύρης, Από την παράδοση στονΜοντερνισμό. Η περίπτωση του «Αρχιτέκτονα» Περικλή Μελίρρυτου. 13.45: Χαράλαμπος Β. Χαρίσης, Το όνομα των Ιωαννίνων.
Ε΄ Συνεδρία /Δεύτερη παράλληλη («Αίθουσα Κώστα Μαλάμου»): Νεώτερη και Σύγχρονη Ιστορία Ι. Προεδρείο: Παναγιώτα Τζιβάρα – Γιώργος Νικολάου. 13.00: Χρήστος Ζαμπακόλας, Υποκαθιστώντας τις συλλογικότητες: φιλανθρωπία και ευεργετισμός από τους Ηπειρώτες της Βενετίας (16ος-18ος αι.). 13.15: Ελευθέριος Περρωτής, Η σχέση των Μαστόρων της πέτρας με το συνοικισμό των Μανιατών του Πεταλιδίου Μεσσσηνίας, μέσα από ανέκδοτες συμβολαιογραφικές Πράξεις. 13.30: Στέφανος Τσιόδουλος, Γυναικεία βαπτιστικά ονόματα στο Ζαγόρι το 2ο μισό του 19ου αι.. 13.45: Παναγιώτης Τζουμέρκας, Ηπειρώτες αρχιερείς του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας. 14.00: Ηλίας Γ. Σκουλίδας, Μεταναστευτικά δίκτυα των Ισραηλιτών της Άρτας: τεκμήρια από το Ellis Island
ΣΤ΄ Συνεδρία («Αίθουσα Κ. Κατσάρη»): Φιλοσοφία – Φιλολογία Ι. Προεδρείο: Παναγιώτης Τσαμάτος - Δημήτριος Γιαννούλης. 17.30: Νίκος Δ. Καράμπελας, Η ίδρυση της Πρέβεζας και η χρονολόγηση δύο παραλλαγών του χρονικού του Μορέως. 17.45: Αθανάσιος Κούγκουλος, Από τα Γιάννινα στην Ιστάνμπουλ: Μουσουλμάνοι πρόσφυγες στην πεζογραφία του Χρήστου Χρηστοβασίλη και της Emel İnci. 18.00: Γεώργιος Παναγόπουλος, Ιωάννινα και Ησυχασμός. Εποπτική κριτική επισκόπηση. 18.15: Μιχάλης Παντούλας, «Η διδαχή του Αγίου Κοσμά». Ένα ανέκδοτο κείμενο από τα Ιωάννινα.
Ζ΄ Συνεδρία/Τρίτη παράλληλη («Αίθουσα Κώστα Μαλάμου»): Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή Ιστορία και Αρχαιολογία Ι. Προεδρείο: Σπύρος Kαρύδης – Ελένη Μάργαρη. 17.30: Ηλίας Καραλής, Τα επτά μυστήρια της Εκκλησίας. Ερμηνεία σπάνιας μεταβυζαντινής παράστασης. 17.45: Δημήτριος Αγορίτσας, Μετόχια των Θεσσαλικών μονών στην Ήπειρο. Η περίπτωση της Ωσδίνας. 18.00: π. Γρηγόριος Μανόπουλος, Εκκλησιαστικές Επιγραφές Ηπείρου: νέες αναγνώσεις και νέα δεδομένα. 18.15: Βιργινία Μαυρίκα, Κτητορική επιγραφή των ύστερων οθωμανικών χρόνων από την Γκοβριτσά (Κρυόβρυση) Ιωαννίνων.
Η΄ Συνεδρία («Αίθουσα Κ. Κατσάρη»): Φιλοσοφία – Φιλολογία ΙΙ. Προεδρείο: Κωνσταντίνος Θ. Πέτσιος - Γιώργος Βλαχάκης. 19.15: Γεωργία Αποστολοπούλου, Ο σύντροφος του Ρήγα Φεραίου Δημήτριος Νικολίδης. Νέα στοιχεία από την έρευνα. 19.30: Χαρίτων Καρανάσιος, Σχόλια ανωνύμου στη “Λογική” του Αριστοτέλη, διδαχθέντα στα Ιωάννινα κατά τον 17ο αιώνα (κώδικας 51 του Μουσείου του Κάστρου Αγκύρας). 19.45: Γιώργος Βλαχάκης, Οι «Νεκρικοί Διάλογοι» του Πολυζώη Κοντού. Μία (ακόμη) απόπειρα αποδόμησης του νεωτερικού λόγου. 20.00: Κωνσταντίνος Οικονόμου, Μύθος και πραγματικότητα στην ερμηνεία των τοπωνυμίων.
Θ΄ Συνεδρία/Τέταρτη παράλληλη («Αίθουσα Κώστα Μαλάμου»): Φιλοσοφία – Φιλολογία ΙΙΙ. Προεδρείο: Χαράλαμπος Β. Χαρίσης - Στέφανος Τσιόδουλος. 19.15: Ελένη Κουρμαντζή, Ο Αθανάσιος Ψαλίδας μέσα από το Αρχείον του (1795-1829). 19.30: Παύλος Μαυρόγιαννης – Χριστίνα Πλακούτση, Ο Ηπειρώτης Λέων Μελλάς και η Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία. 19.45: Μαίρη Κωστή, Οι ευεργέτες του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. 20.00: Γιώργος Νικολάου, Παραγωγή, φορολογία και εμπόριο δημητριακών στην Ήπειρο την περίοδο 1800-1820, με βάση το δημοσιευμένο Αρχείο του Αλή πασά.
Η τελευταία ημέρα
Την Κυριακή, 3 Mαρτίου το πρόγραμμα του Συνεδρίου περιλαμβάνει τα ακόλουθα:
Ι΄ Συνεδρία («Αίθουσα Κ. Κατσάρη»): Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή Ιστορία και Αρχαιολογία ΙΙ. Προεδρείο: Παναγιώτης Βοκοτόπουλος - Γεώργιος Χρ. Τσιγάρας. 09.30: Andrea Babuin, Η εικόνα της ψηλάφησης του Θωμά και η Μαρία Αγγελίνα Δούκαινα Παλαιολογίνα. 09.45: Αργυρώ Καραμπερίδη, Μεταβυζαντινή εικόνα του Χριστού Παντοκράτορα στο Βυζαντινό Μουσείο Ιωαννίνων. 10.00: Ανθή Φιλίδου, Φορητή εικόνα ένθρονης Βρεφοκρατούσας (1677) στο ναό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα Καλουτάς. 10.15: Αθηνά Ζωγάκη, Το τέμπλο του Ι.Ν. Αγίου Αθανασίου Πληκατίου. 10.30: Δημήτριος Γιαννούλης, Η εικονογραφική απόδοση ενός ιστορικού γεγονότος. Η πολιορκία της Κωνσταντινουπόλεως του 626
ΙΑ' Συνεδρία/Πέμπτη παράλληλη («Αίθουσα Κώστα Μαλάμου»): Νεώτερη και Σύγχρονη Ιστορία IΙ. Προεδρείο: Γεράσιμος Παγκράτης – Άννα Μανδυλαρά. 09.30: Σάββας Ιακωβίδης, Ιταλική κατοχή στη ζώνη Αργυροκάστρου κατά τον Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο. 09.45: Βαγγέλης Τόλης, Στους δρόμους της υπερατλαντικής μετανάστευσης. Εβραίοι των Ιωαννίνων στις ΗΠΑ μέσα από τα αρχεία του Ellis Island (1892-1924). 10.00: Γιάννης Α. Αναγνώστου, Ήπειρος και Μακεδονικό ζήτημα. 10.15: Ελβίρα Θάνου, Η προσφυγή των κατοίκων της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας της Αλβανίας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης και η αποχή των μαθητών κατά το σχολικό έτος 1934-1935 για «το ζήτημα των μειονοτικών σχολείων». 10.30: Νίκος Αναστασόπουλος, Επισκεψιμότητα στα Ιωάννινα παραμονές του 1940. Η περίπτωση του ξενοδοχείου «Ακροπόλ».
ΙΒ' Συνεδρία («Αίθουσα Κ. Κατσάρη»): Νεώτερη και Σύγχρονη Ιστορία ΙΙΙ. Προεδρείο: Χαρίτων Καρανάσιος – Ηλίας Γ. Σκουλίδας. 11.30: Βασίλης Σαμπατακάκης, Η Ήπειρος του 1784 μέσα από το αδημοσίευτο ημερολόγιο του Σουηδού πάστορα Adolf Fredrik Sturdzenbecker. 11.45: Lidia Cotovanu, Ένας Ηπειρώτης μέγας τελώνης της Μολδαβίας και οι οικογενειακές του δικτυώσεις: ο Λεοντάρης Γκιόλμας από τα Ιωάννινα († 1642, Ιάσιο). 12.00: Γεράσιμος Παγκράτης, Ηπειρώτες Έμποροι στην Ιταλία στις αρχές του 19ου αιώνα: η μαρτυρία του προξενείου της Επτανήσου Πολιτείας (1800-07) στην Μπαρλέττα της Απουλίας. 12.15: Άννα Μανδυλαρά, Οι κυρίες των Γάλλων πρόξενων. Φύλο και αναπαραστάσεις στα γραπτά γυναικών για τα Ιωάννινα των αρχών του 20ου αιώνα.
ΙΓ΄ Συνεδρία/Έκτη παράλληλη («Αίθουσα Κώστα Μαλάμου»): Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή Τέχνη και Ιστορία ΙΙ. Προεδρείο: Γιώργος Σμύρης – Ελένη Κουρμαντζή. 11.30: Γεώργιος Χρ. Τσιγάρας, Εικαστικές μαρτυρίες για την παρουσία Ηπειρωτών στη Θράκη, 18ος – 19ος αιώνας. 11.45: Αγγελική Μάρου, Ανάγκη περιθάλψεως: η Εφορεπιτροπεία των Ιωαννίνων κατά το διάστημα 1887-1892. 12.00: Ιλιάνα Ζάρρα, Η καλλιτεχνική παραγωγή στην πόλη των Ιωαννίνων κατά τον 19ο αιώνα. Η συμβολή της ιστορίας και της πολιτικής επικαιρότητας στη διαμόρφωση μιας τοπικής εικονογραφίας. 12.15: Θεόδωρος Σιόντης, Ο Χρ. Χρηστοβασίλης και η άγνωστη συλλεκτική του δραστηριότητα. 12.30: Ελένη Μάργαρη, «Από κείνη τη μέρα λευτερώθηκα». Το αστικό τοπίο στη ζωγραφική του Χρίστου Δαγκλή (1916-1991). 12.45: Χρήστος Σταυράκος, Επιγραφικές μαρτυρίες για δωρητές σε μεταβυζαντινά χριστιανικά μνημεία του Ζαγορίου.