Του π. Ηλία Μάκου
Στο ιστορικό μοναστήρι της Μίχλας Πέντε Εκκλησιών Παραμυθιάς θα εορταστεί το διήμερο 7 και 8 Σεπτεμβρίου 2018 το γενέθλιον της Παναγίας. Την παραμονή θα ψαλεί πανηγυρικός εσπερινός και θα ακολουθήσει ένα μικρό γλέντι με προσφορά μεζέδων.
Ανήμερα, μετά τη θεία λειτουργία, θα γίνει, στον υπέροχο από φυσική ομορφιά εξωτερικό χώρο, το γνωστό παραδοσιακό πανηγύρι, που συγκεντρώνει πολύ κόσμο απ' ολόκληρη τη Θεσπρωτία, αλλά και από χωριά των Ιωαννίνων.
Όπως ενημερωθήκαμε από τον αξιωματικό ε.α. της χωροφυλακής Χρήστο Μητσέλο, όλοι οι φορείς του χωριού, εκκλησιαστικό συμβούλιο, πολιτιστικός σύλλογος και τοπική κοινότητα, θα συνδράμουν και πάλι για την όσο το δυνατόν καλύτερη οργάνωσή του.
Μάλιστα πρόσφατα υποβλήθηκε και αίτημα προς την περιφέρεια Ηπείρου για να ασφαλτοστρωθεί ή τσιμεντοστρωθεί τμήμα του δρόμου, που οδηγεί στο μοναστήρι. Η Μονή Γενεθλίων Θεοτόκου Μίχλας, ή αλλιώς η «Παναγιά στη Μίχλα», βρίσκεται στα νότια του Πολυδρόσου, πάνω σε λόφο του βουνού «Μίχλα» των Πέντε Εκκλησιών (παλαιά Οσδίνα).
Το τοπωνύμιο «Μίχλα» οφείλει την ονομασία του στην ομίχλη (αντάρα), που το «στεφανώνει» τους χειμερινούς μήνες. Το καθολικό οικοδομήθηκε πάνω σε παλαιότερα θεμέλια ερημοκκλησιάς και είναι αφιερωμένο στη γέννηση της Παναγίας της Λαμποβήθρας (της Παναγίας άνω Λαμπόβου Αργυροκάστρου), που λατρεύεται (με την έννοια της τιμής και της αγάπης) και στη Θεσπρωτία. Κτίστηκε, όπως μαρτυρούν εντοιχισμένες σ' αυτό επιγραφές, το 1845 από τον ηγούμενο του Μοναστηριού Βέλλιανης Λεόντιο, που κατάγονταν από τη Σέλλιανη.
Κατά την επανάσταση της Ηπείρου το 1854, ο Λεόντιος μετέφερε τα περισσότερα ιερά βιβλία της μόνης Βέλλιανης στη μονή της Μίχλας, από τα οποία σώθηκαν τελικά τρία με τις ενθυμήσεις του. Πρόκειται για μονόχωρο καμαροσκέπαστο ναό με πολυγωνική αψίδα στα ανατολικά. Περίβολος περικλείει το ναό από τη νότια, δυτική και βόρεια πλευρά, όπου και η τοξωτή θύρα εισόδου στο εσωτερικό.
Ο ναός έχει δεχτεί μεταγενέστερες επεμβάσεις. Στη βόρεια και νότια πλευρά του αντίστοιχα εφάπτονται δύο προσκτίσματα, τα οποία, σύμφωνα με εγχάρακτη επιγραφή που διακρίνεται στην εξωτερική πλευρά του βόρειου προσκτίσματος, είναι μεταγενέστερα της ίδρυσης του ναού. Εσωτερικά φέρει επίχρισμα με ασβεστοκονίαμα.
Πάνω από την είσοδο του δυτικού τοίχου σώζεται επιγραφή σε ελλειψοειδές περίγραμμα, σύμφωνα με την οποία ο ναός τοιχογραφήθηκε το 1890.
Στην αψίδα του ιερού σώζονται ίχνη τοιχογραφίας της Πλατυτέρας, από την οποία διακρίνεται μέρος των ενδυμάτων. Οι εικόνες του τέμπλου έχουν φιλοτεχνηθεί από τον ζωγράφο Πέτρο Γεωργιάδη στα μέσα του 19ου αι., με έξοδα του ηγουμένου της μονής Λεοντίου.
Η Μονή Γενεθλίων Θεοτόκου Μίχλας διέθετε κτήματα με 800 ελαιόδεντρα, 20 στρέμματα ξηρικά χωράφια και 30 στρέμματα ποτιστικά χωράφια.
Το 1874 διέθεσε 6.000 γρόσια για να κατασκευαστεί δημοτικό σχολείο στην Οσδίνα, το οποίο επιχορηγούσε με 1000 γρόσια το χρόνο.
Στο Μοναστήρι λειτουργούσε μεγάλη βιβλιοθήκη με αξιόλογα πατερικά βιβλία.
Κατά καιρούς εγκαταβίωσαν στο μοναστήρι: Ο Λεόντιος, που κοιμήθηκε σε βαθιά γεράματα, πέφτοντας από απροσεξία στη φωτιά. Ο παπα Αναστάσης, εφημέριος της Οσδίνας. Ο Καλλίνικος, καταγόμενος εκ Κωνσταντινουπόλεως, που απεβίωσε το 1918 από γρίπη. Ο Αντύπας, που ήταν Μικρασιάτης πρόσφυγας. Ο Κοντογιάννης, που παρέμεινε για λίγο καιρό. Και ο Αγαθόνικος, που κατάγονταν από την Κέρκυρα και ήταν εκεί μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1950 (εικάζεται μέχρι το 1957, που έκανε την τελευταία βάπτιση). Από τότε η Μονή διευθύνεται και φροντίζεται από το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο της Οσδίνας.