Ναοί στη Θεσπρωτία και αλλού, που φέρουν τ' όνομα του τοπικού πολιούχου αγίου Δονάτου...

Υπάρχουν ναοί στη Θεσπρωτία, αλλά και σε άλλες περιοχές, αφιερωμένοι στη μνήμη του τοπικού πολιούχου, επισκόπου Ευροίας αγίου Δονάτου και φέρουν τ' όνομά του. Ο μητροπολιτικός ναός στην Παραμυθιά: Είναι το επίκεντρο της πίστης στον άγιο Δονάτο τον Θαυματουργό και εκεί φυλάσσεται μέρος των ιερών λειψάνων Του. Πρόκειται για έναν επιβλητικό ναό, η κατασκευή του οποίου ολοκληρώθηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’70. Ο ναός στον ομώνυμο οικισμό της Παραμυθιάς (Σαμέτια): Διαστάσεων 6,5 x 9 μέτρα, είναι χτισμένος στα ερείπια παλαιότερου, στον οποίο το 1454 είχαν φιλοξενηθεί για φύλαξη τα ιερά σκηνώματα του αγίου Σπυρίδωνα και της αγίας Θεοδώρας, ως ενδιάμεσο σταθμό από την Κωνσταντινούπολη προς την Κέρκυρα και πριν μεταφερθούν στο ναό της Παναγίας στην Παραμυθιά. Ο ναός στο Κάστρο στην Παραμυθιά: Στο ενωμένο κάστρο της Παραμυθιάς υπήρχε μέχρι το 1605 ναός του Αγίου Δονάτου, ο οποίος έδωσε και το όνομά του στο κάστρο και στην πόλη της Παραμυθιάς. Σήμερα σώζονται ερείπια. Το ναό είχε κτίσει ο ίδιος ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός. Ο ναός στην Γκρίκα Παραμυθιάς: Έχει διαστάσεις 16,5x9 μέτρα. Είναι και αυτός χτισμένος στα ερείπια παλαιότερου ναού, από τον οποίο διασώζονται και σήμερα τρεις εικόνες, ζωγραφισμένες σε ξύλο φτελιάς από τον αγιογράφο Νικόλαο Ν.Κ. Ο ναός ανακαινίστηκε τη δεκαετία του 1960 από τον τότε Μητροπολίτη Παραμυθιάς Τίτο Ματθαιάκη.  Ο ναός στο Σούλι: Περίπου 500 μέτρα από το χωριό Σούλι βρίσκεται το εκκλησάκι του Αγίου Δονάτου. Ο ρώτος
ναΐσκος είχε χτιστεί το 1793, όταν οι Σουλιώτες έδιναν τον δικό τους αγώνα κατά του Αλή πασά. Το εκκλησάκι καταστράφηκε και μεταβλήθηκε σε στέρνα κατά την εποχή των πολέμων μεταξύ του Αλή πασά και των Σουλιωτών, ενώ αναστηλώθηκε το 1840. Ο ναός στον Άγιο Βλάσιο Ηγουμενίτσας: Είναι νεότερο παρεκκλήσι, όπου σε μαγευικό τοπίο, ακολουθεί πανηγύρι μετά τη θεία λειτοτουργία. Ακόμη ναοί του αγίου Δονάτου στη Θεσπρωτία, υπάρχουν στην Γκρίκα, τη Βερνίκη, το Ζερβοχώρι, το Σταυροχώρο, το Παγκράτι.  Ο ναός στην Κέρκυρα: Το ξωκκλήσι αυτό κρύβεται σε ένα τοπίο με έντονη βλάστηση μεταξύ Κρητικών και Βιταλάδων. Ανακαινίστηκε στο πρόσφατο παρελθόν και δεν επιδεικνύει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, αν και το ιερό προδίδει πιθανόν παλιά φάση. Η παλαιότερη έως τώρα αναφορά περί αυτού έρχεται από το 1494 και τον τοποθετεί «...εις το χορήον τον Λακηάδον....». Αξίζει να σημειωθεί ότι σε αυτόν τον ναό οι Λευκιμμιώτες έκρυψαν, για να μην πέσουν στα χέρια των ναζί, δέκα αμερικανούς αεροπόρους το 1943, μέλη πληρώματος βομβαρδιστικού Β-17, που έπεσε στην περιοχή των αλυκών Λευκίμμης. Ο ναός στη Λευκάδα: Στο οροπέδιο της Εγκλουβής, στην κεντρική Λευκάδα, η οποία βρίσκεται σε υψόμετρο 900 μέτρων και χρησιμοποιείται παραδοσιακά για την καλλιέργεια της γνωστής ποικιλίας φακής, βρίσκεται ο μικρός, αλλά παλαιός ναός του Αγίου Δονάτου, ο οποίος ανακαινίστηκε το 1980. Ο ναός στο Μουράνο της Ιταλίας: Το Μουράνο, που βρίσκεται στη λιμνοθάλασσα της Βενετίας, στη Βόρεια Ιταλία, είναι κατά μία έννοια νησί. Εκεί βρίσκεται ο Ναός του Αγίου Δονάτου, όπου φυλάσσεται το ιερό σκήνωμά του, το οποίο μετέφεραν εκεί οι σταυροφόροι όταν το έκλεψαν από το Κάστρο της Κασσιώπης στην Κέρκυρα. Εκεί το είχαν μεταφέρει οι Παραμυθιώτες, για να γλυτώσει από τους κατακτητές. Η εκκλησία είναι επιβλητική, με ψηφιδωτά, και το σκήνωμα του αγίου βρίσκεται εντός μιας κατασκευής από ξύλο και μάρμαρο.