Εισερχόμεθα στον Αύγουστο, που σημαίνει και το τέλος της καλοκαιρινής περιόδου, και τα χωριά της Θεσπρωτίας ξαναζωντανεύουν, έστω και για μικρό χρονικό διάστημα, ενώ στο παρελθόν ο χρόνος παραμονής των αποδήμων στον τόπο τους ήταν πολύ μεγαλύτερος. Τώρα οι διακοπές των αποδήμων, έχουν περιοριστεί σ΄ ένα δεκαπενθήμερο περίπου, το πρώτο του τελευταίου μήνα του καλοκαιριού. Πέρα από την επιστροφή και την αναβάπτιση στη γενέθλια γη, απολαμβάνουν και τα πανηγύρια στα χωριά τους, που αναβιώνουν ένα μικρό μέρος, οι καιροί άλλαξαν, από την αίγλη του παρελθόντος. Υπό τους ήχους του κλαρίνου, του λαούτου, αλλά και σύγχρονων οργάνων, αφού η παράδοση έχει σημάνει υποχώρηση και τα γλέντια έχουν έναν χαρακτήρα "σύγχρονο", με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ακμή του πολιτισμού μας, που μάλλον παρακμάζει, και με συνοδεία τους τραγουδιστές, αποτυπώνεται, έστω και στοιχειωδώς, ένα συναίσθημα, που αγγίζει όλους. Μικρούς και μεγάλους. Άνδρες και γυναίκες. Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο θεσμός των πανυγηριών, που επιβίωσε μέσα από πολέμους, φτώχεια, ξενιτιά, δεν θα πάψει ποτέ να υπάρξει. Το θέμα είναι να διαφυλαχθεί η γνησιότητά του. Και ο λόγος είναι ένας και μοναδικός, που δεν θα εξαφανιστεί. Γιατί όλη αυτή η διαδικασία, η τελετουργία πιο συγκεκριμένα, είμαστε εμείς οι Θεσπρωτοί, οι Ηπειρώτες κατ' επέκταση. Το πανηγύρι του χωριού, όπως και να γίνεται, βρισκεται στις καρδιές μας, στο είναι μας.
Η ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΩΝ ΠΑΝΗΓΥΡΙΩΝ
Τις τελευταίες δεκαετίες, συνέβησαν, όπως αναφέρθηκε ήδη, αρκετές εξελίξεις που μετέβαλαν και τη φυσιογνωμία των πανηγυριών. Η μουσική και οι χοροί μεταβλήθηκαν και όσον αφορά τη θεματολογία τους και την τάξη που τηρούνταν με πολλή αυστηρότητα παλαιότερα. Πιο συγκεκριμένα εξοικειώθηκαν οι άνθρωποι με ευρύτερα μουσικά ακούσματα και μάλιστα σε μια κλίμακα πρωτόγνωρη σε σχέση με το παραδοσιακό πλαίσιο. Η χρήση μικροφωνικών εγκαταστάσεων και αταίριαστων ηλεκτρικών μουσικών οργάνων που παράγουν εκκωφαντικούς ήχους κακοποιεί το παραδοσιακό μουσικό τοπίο, που χαρακτηρίζεται από το μέτρο, τη σύνεση και, κατά κανόνα, την υψηλή ποιότητα των μουσικών εκτελέσεων.
ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΑΝΗΓΥΡΙΩΝ
Μια ιδιαίτερη καινοφανής κατηγορία πανηγυριών του καλοκαιριού είναι εκείνα που γίνονται εκτός του παραδοσιακού χρονικού και χωρικού πλαισίου και οργανώνονται κυρίως από πολιτιστικούς συλλόγους, αλλά και από δημοτικούς άρχοντες. Χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη ελευθερία και ελαστικότητα όσον αφορά τη μουσική και χορευτική τάξη των πανηγυριών. Άλλη κατηγορία εορτασμών αποτελούν τα φεστιβάλ και οι γιορτές που είναι αφιερωμένες σε κάποιο ιδιαίτερο θέμα (τρόφιμο, τοπικό προϊόν, οι εορτές που οργανώνουν σωματεία ή ομοσπονδίες.