Ο μεσαιωνικός οικισμός των Πέντε Εκκλησιών Θεσπρωτίας κομμάτι ιστορίας του τόπου

Μεσαιωνικός οικισμός, βρίσκεται στο χωριό Πέντε Εκκλησιές (Ουζντίνα) του Δήμου Σουλίου, σε απόκρημνο λόφο, στις όχθες του ποταμού Καλαμά. Δημιουργήθηκε κατά την υστεροβυζαντινή περίοδο στη θέση της αρχαίας ακρόπολης της Οσδίνας.  Στο λόφο διασώζεται διπλό τείχος. Το πρώτο τείχος είναι αρχαίο, ενώ το δεύτερο περιέκλειε τη βυζαντινή πόλη, η οχύρωση της
οποίας καταστράφηκε από τους Τούρκους.  Ο οικισμός ήκμασε στα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας αλλά τον 18ο αιώνα εγκαταλείφθηκε και ο χρόνος τον μετέτρεψε σε ερείπια. Ο οχυρός
οικισμός φαίνεται ότι καταστράφηκε το 167 π.Χ. από τους Ρωμαίους. Από την πρώιμη βυζαντινή περίοδο δεν υπάρχουν πληροφορίες ούτε έχουν εντοπιστεί μνημεία. Στους μέσους βυζαντινούς χρόνους και σύμφωνα με τις νέες στρατηγικές επιλογές του βυζαντινού κράτους, μπροστά στην απειλή των Σλάβων, των Αράβων και των Φράγκων, φαίνεται ότι επισκευάζονται τα τείχη. Στην οχυρή τοποθεσία που ελέγχει την κοιλάδα του Καλαμά, υπήρχε ένας δυναμικός οικισμός, ο οποίος πιθανότατα για ένα διάστημα φιλοξενούσε την έδρα της επισκοπής Φωτικής. Κατά τη διάρκεια του μεγάλου εξισλαμισμού του πρώτου μισού του 18ου αι., αλλά και των διαρκών ταραχών αυτής της περιόδου, η Ουζντίνα εγκαταλείπεται. Οι Οσδινιώτες σκορπίζονται στην Ήπειρο, τη Θεσσαλία και τη Μακεδονία, ενώ Τουρκαλβανοί αγάδες της Θεσπρωτίας γίνονται κύριοι του οικισμού και τσιφλικάδες της περιοχής