Τιμήθηκε στηΦούρκα Ιωαννίνων για την προσφορά της στην Πατρίδα!
Μόνο μια 93χρονη, η Αγόρω Φασούλη, ζει από τις ηρωικές γυναίκες της Πίνδου! Τιμήθηκε στη Φούρκα Ιωαννίνων, στοπλαίσο των καλοκαιρινών εκδηλώσεων για την ηρωίδα της Πίνδου, για την προσφορά της στην Πατρίδα. Ο Περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέξανδρος Καχριμάνης της απένειμε τιμητική πλακέτα, για τη
συνδρομή της στον Ελληνικό Στρατό κατά τις μάχες της Πίνδου το 1940. Η ίδια δεν έκρυψε τη συγκίνησή της για το γεγονός της βράβευσής της και έδειξε με τη συμπεριφορά της ότι ακόμη και σήμεραανη Πατρίδα τη χρειαζόταν δεν θα έλεγε όχι. Τέτοια γενναιότητα καρδιάς! Επίσης τιμητικές πλακέτες απονεμήθηκαν και σε συγγενείς άλλων γυναικών που απεβίωσαν. Σε μνημόσυνο αιώνιο για τις αθάνατες αυτές Γυναίκες τηςΠίνδου, ισχυρό δείγμα συμβολής της Ελληνίδας, εν γένει, στους υπέρ της Ελευθερίας Αγώνες, σημειώνομε στη συνέχεια, ενδεικτικά, τα πιο γνωστά ονόματά τους, την καταγωγή και μαρτυρίες του, πολλά ειλημένα και από το ομώνυμο βιβλίο της Ελευθερίας Τζιάλλα-Μάντζιου: Απέργη Χρυσάνθη, δασκάλα, Βουτζάτη Ανθούλα, Γιώτα Ευαγγελή, Γκριμότση – Κίση Ευδοξία, Μουτζούλη Αθηνά (Φούρκα), Γκουβέλη Ασπασία (Φούρκα), Ζιώγα Ασπασία (Φούρκα), Ιωαννίδη Φρόσω (Τσεπέλοβο), Καραγιάννη Ανδρομάχη (Ασπράγγελοι), Καψάλη Αρτεμισία, Τζιμοράγκα Ευαγγελή, Φασούλη Αγόρω (Λυκόρραχη), Φράγκου Ζωίτσα (Φούρκα Κονίτσης). Από τις αναμνήσεις του ο Συντ/ρχης Δ/τής του Πυρ/κού υποτομέως (Κάτω Σουδενών-Πεδινών) Ασημακόπουλος σώζει και τα παρακάτω ονόματα Γυναικών, που βοήθησαν στην ανάβαση μιας Πυροβολαρχίας στο ύψωμα κοντά στον Άγιο Βλάση: «Κοπέλλες του χωριού (σσ.: προφανώς Κ. Πεδινών): Λευτερία Γ. Θεοδωρίου, Γαλάτεια Ναπ. Τρίψα, Θάλεια Κ. Οικονομίδου, Πανωραία Κ. Τσαντή, Άννα Γ. Κάσκα, κ.ά. Γυναίκες: Μερόπη Χρ. Τουλούπη, Ισμήνη Θ. Καλαντζή, Αθηνά Κυρ. Λευκαδίτη, Αριάδνη Δ. Γόγολου, Θούσια Ανδρέα Βόγλη, Λάκενα Απ. Αρανίτη, Ευρυδίκη Χρ. Γκράζιου, Λουκρητία Παν. Χαχάρη, Ρίνα Κ. Γεωργίου, Θεοδούλα Δ. Νταχρή, Νίκη Θ. Κούλη, Μάνη Γκραμπαλή, Ιππολύτη Σιούσιου, Κλειώ Σκεπαριώτη, Σούλα Χουλιαρά, Πολύμνια Γκαμπαλή, Κυριάκω Γκαμπαλή, Βγένω Σκεπαριώτη και άλλες». Πολλές, όμως, απ’ αυτές έμειναν ανώνυμες, ή το πολύ με το μικρό τους όνομα, στην ιστορία, όπως τις διασώζει η Άρτεμη Μάτσα σε σχετικό άρθρο: «Η κυρά Ρήνη, από τη Βίτσα, η κυρά Μαρία από το Μονοδέντρι, η κυρά Χρυσάνθη από το Τσεπέλοβο, η κυρά Αγγέλα από το Καπέσοβο, η Λενιώ και η Άρτεμη από τα Ιωάννινα. Όταν απόκαμαν από την κούραση και τον ανήφορο, κοντοστέκονταν λίγο, κοίταζαν προς τις κορυφές και αντλώντας δύναμη από την ιδέα του Χρέους, ξανάρχιζαν το ανέβασμα…». Ανατολικά της Πίνδου (Δυτική Μακεδονία.) α) Στο χωριό Ζουζουλή: Αδάμου Τριανταφυλλιά, Γεωργίου Χάιδω, Δημητρίου Ρούσα, Ευαγγέλου Βαγγελή, Ευαγγέλου Γλυκερία, Κωσταρά Αικατερίνη, Λαζοπούλου Ευτυχία, Ντινολάζου Βαγγελή, Παπαβασιλείου Ασημίνα, Παπαθωμά Ευγενία. Στη μεταφορά υπήρχαν και άλλες γυναίκες όπως: Κωστάρα Γ. Ξανθή, Κωστοπούλου Μαρίγκω, Ζήσου Ρισάνω, Παπαδάμου Σουλτάνα και Βασιλική κ.ά. β)Στο χωριό Εφταχώρι: Βλάχου Τριανταφυλλιά, Ζούτσου Αλεξάνδρα, Τζιάβα Σουλτάνα, Τσαπράζη Κυράτσω. Αυτές, λοιπόν, εν ολίγοις, συγκεντρωτικά και ονομαστικά «Οι Ελληνίδες του ‘40, τα ιερά σύμβολα της Φυλής μας» ένθεν κι εκείθεν της Πίνδου. Τις ενθυμούμεθα, όμως, συνήθως, αορίστως κάθε επέτειο της 28ης Οκτωβρίου. Υμνήθηκαν, πάντως ποικιλοτρόπως από λογοτέχνες και άλλους συγγραφείς! Επί πλέον, στην Ήπειρο από το 1977 καθιερώθηκε και τιμάται στις 20 Ιουλίου στη Φούρκα ως Γιορτή της «Γυναίκας της Πίνδου» και εστήθησαν από δόκιμους γλύπτες και ανάλογα μνημεία, όπως το ομώνυμο στη Φούρκα και η «Ζαγορίσια Γυναίκα», στους Ασπραγγέλους. Ευχής έργο είναι να τιμώνται αυτές και ευρύτερα ανά το Πανελλήνιο, ιδιαίτερα στους σημερινούς καιρούς μας, που άλλα «πρότυπα» γυναικών ―μάλλον αρνητικά― προβάλλονται.
Μόνο μια 93χρονη, η Αγόρω Φασούλη, ζει από τις ηρωικές γυναίκες της Πίνδου! Τιμήθηκε στη Φούρκα Ιωαννίνων, στοπλαίσο των καλοκαιρινών εκδηλώσεων για την ηρωίδα της Πίνδου, για την προσφορά της στην Πατρίδα. Ο Περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέξανδρος Καχριμάνης της απένειμε τιμητική πλακέτα, για τησυνδρομή της στον Ελληνικό Στρατό κατά τις μάχες της Πίνδου το 1940. Η ίδια δεν έκρυψε τη συγκίνησή της για το γεγονός της βράβευσής της και έδειξε με τη συμπεριφορά της ότι ακόμη και σήμεραανη Πατρίδα τη χρειαζόταν δεν θα έλεγε όχι. Τέτοια γενναιότητα καρδιάς! Επίσης τιμητικές πλακέτες απονεμήθηκαν και σε συγγενείς άλλων γυναικών που απεβίωσαν. Σε μνημόσυνο αιώνιο για τις αθάνατες αυτές Γυναίκες τηςΠίνδου, ισχυρό δείγμα συμβολής της Ελληνίδας, εν γένει, στους υπέρ της Ελευθερίας Αγώνες, σημειώνομε στη συνέχεια, ενδεικτικά, τα πιο γνωστά ονόματά τους, την καταγωγή και μαρτυρίες του, πολλά ειλημένα και από το ομώνυμο βιβλίο της Ελευθερίας Τζιάλλα-Μάντζιου: Απέργη Χρυσάνθη, δασκάλα, Βουτζάτη Ανθούλα, Γιώτα Ευαγγελή, Γκριμότση – Κίση Ευδοξία, Μουτζούλη Αθηνά (Φούρκα), Γκουβέλη Ασπασία (Φούρκα), Ζιώγα Ασπασία (Φούρκα), Ιωαννίδη Φρόσω (Τσεπέλοβο), Καραγιάννη Ανδρομάχη (Ασπράγγελοι), Καψάλη Αρτεμισία, Τζιμοράγκα Ευαγγελή, Φασούλη Αγόρω (Λυκόρραχη), Φράγκου Ζωίτσα (Φούρκα Κονίτσης). Από τις αναμνήσεις του ο Συντ/ρχης Δ/τής του Πυρ/κού υποτομέως (Κάτω Σουδενών-Πεδινών) Ασημακόπουλος σώζει και τα παρακάτω ονόματα Γυναικών, που βοήθησαν στην ανάβαση μιας Πυροβολαρχίας στο ύψωμα κοντά στον Άγιο Βλάση: «Κοπέλλες του χωριού (σσ.: προφανώς Κ. Πεδινών): Λευτερία Γ. Θεοδωρίου, Γαλάτεια Ναπ. Τρίψα, Θάλεια Κ. Οικονομίδου, Πανωραία Κ. Τσαντή, Άννα Γ. Κάσκα, κ.ά. Γυναίκες: Μερόπη Χρ. Τουλούπη, Ισμήνη Θ. Καλαντζή, Αθηνά Κυρ. Λευκαδίτη, Αριάδνη Δ. Γόγολου, Θούσια Ανδρέα Βόγλη, Λάκενα Απ. Αρανίτη, Ευρυδίκη Χρ. Γκράζιου, Λουκρητία Παν. Χαχάρη, Ρίνα Κ. Γεωργίου, Θεοδούλα Δ. Νταχρή, Νίκη Θ. Κούλη, Μάνη Γκραμπαλή, Ιππολύτη Σιούσιου, Κλειώ Σκεπαριώτη, Σούλα Χουλιαρά, Πολύμνια Γκαμπαλή, Κυριάκω Γκαμπαλή, Βγένω Σκεπαριώτη και άλλες». Πολλές, όμως, απ’ αυτές έμειναν ανώνυμες, ή το πολύ με το μικρό τους όνομα, στην ιστορία, όπως τις διασώζει η Άρτεμη Μάτσα σε σχετικό άρθρο: «Η κυρά Ρήνη, από τη Βίτσα, η κυρά Μαρία από το Μονοδέντρι, η κυρά Χρυσάνθη από το Τσεπέλοβο, η κυρά Αγγέλα από το Καπέσοβο, η Λενιώ και η Άρτεμη από τα Ιωάννινα. Όταν απόκαμαν από την κούραση και τον ανήφορο, κοντοστέκονταν λίγο, κοίταζαν προς τις κορυφές και αντλώντας δύναμη από την ιδέα του Χρέους, ξανάρχιζαν το ανέβασμα…». Ανατολικά της Πίνδου (Δυτική Μακεδονία.) α) Στο χωριό Ζουζουλή: Αδάμου Τριανταφυλλιά, Γεωργίου Χάιδω, Δημητρίου Ρούσα, Ευαγγέλου Βαγγελή, Ευαγγέλου Γλυκερία, Κωσταρά Αικατερίνη, Λαζοπούλου Ευτυχία, Ντινολάζου Βαγγελή, Παπαβασιλείου Ασημίνα, Παπαθωμά Ευγενία. Στη μεταφορά υπήρχαν και άλλες γυναίκες όπως: Κωστάρα Γ. Ξανθή, Κωστοπούλου Μαρίγκω, Ζήσου Ρισάνω, Παπαδάμου Σουλτάνα και Βασιλική κ.ά. β)Στο χωριό Εφταχώρι: Βλάχου Τριανταφυλλιά, Ζούτσου Αλεξάνδρα, Τζιάβα Σουλτάνα, Τσαπράζη Κυράτσω. Αυτές, λοιπόν, εν ολίγοις, συγκεντρωτικά και ονομαστικά «Οι Ελληνίδες του ‘40, τα ιερά σύμβολα της Φυλής μας» ένθεν κι εκείθεν της Πίνδου. Τις ενθυμούμεθα, όμως, συνήθως, αορίστως κάθε επέτειο της 28ης Οκτωβρίου. Υμνήθηκαν, πάντως ποικιλοτρόπως από λογοτέχνες και άλλους συγγραφείς! Επί πλέον, στην Ήπειρο από το 1977 καθιερώθηκε και τιμάται στις 20 Ιουλίου στη Φούρκα ως Γιορτή της «Γυναίκας της Πίνδου» και εστήθησαν από δόκιμους γλύπτες και ανάλογα μνημεία, όπως το ομώνυμο στη Φούρκα και η «Ζαγορίσια Γυναίκα», στους Ασπραγγέλους. Ευχής έργο είναι να τιμώνται αυτές και ευρύτερα ανά το Πανελλήνιο, ιδιαίτερα στους σημερινούς καιρούς μας, που άλλα «πρότυπα» γυναικών ―μάλλον αρνητικά― προβάλλονται.