Εορτάστηκε κατανυκτικά και προσευχητικά στη Θεσπρωτία ο άγιος Διάδοχος, επίσκοπος Φωτικής της παλαιάς Ηπείρου...
Εορτάτηκε κατανυκτικά και προσευχητικά στη Θεσπρωτία ο άγιος Διάδοχος, επίσκοπος Φωτικής της παλαιάς Ηπείρου. Τόσο στην Παραμυθιά, όσο και στην Ηγουμενίτσα, όπου υπάρχει ναός, που τιμάται και στ' όνομά του. Για τον βίο και την πολιτεία του αγίου πατρός Διαδόχου ελάχιστα μας
είναι γνωστά. Έζησε στα μέσα του 5ου
αιώνος στην Απομακρυσμένη επαρχία της Ηπείρου Φωτική, που τοποθετείται γεωγραφικά κοντά στην Παραμυθιά. Η επισκοπή Φωτικής διατηρείται για πολλούς αιώνες και σήμερα είναι γνωστοί τέσσερις επίσκοποι: πρώτος ο Ιωάννης,
αιώνος στην Απομακρυσμένη επαρχία της Ηπείρου Φωτική, που τοποθετείται γεωγραφικά κοντά στην Παραμυθιά. Η επισκοπή Φωτικής διατηρείται για πολλούς αιώνες και σήμερα είναι γνωστοί τέσσερις επίσκοποι: πρώτος ο Ιωάννης,
ο οποίος έλαβε
μέρος στη Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο, ο διάδοχος του άγιος Διάδοχος και οι
επίσης διάδοχοι του Αγίου, Ιλάριος και Φλωρέντιος. Γεννήθηκε κατά
τις πρώτες δεκαετίες του 5ου αιώνος και έγινε επίσκοπος Φωτικής στην
περίοδο 451-458. Κοιμήθηκε το 486. Ανήκει στους νηπτικούς ή μυστικούς
Πατέρες της Εκκλησίας και υπήρξε μεγάλος θεολόγος. Έμεινε σχεδόν
άγνωστος και τούτο οφείλεται αφ' ενός στη γεωγραφική θέση της επισκοπής
του, αφ' ετέρου στη δική του επιθυμία να μείνει άγνωστος, όπως
αναφέρεται στο 13ο κεφάλαιο του έργου του Τα Εκατόν Γνωστικά Κεφάλαια:
«Εγώ εγνώρισα κάποιον μιλάει για τον εαυτό του-τόσο πολύ να αγαπά τον
Θεό και παρά ταύτα να πενθεί πνευματικά, γιατί αισθανόταν ότι δεν αγαπούσε τον Θεό όσο ήθελε. Η δε ψυχή τον βρισκόταν συνεχώς σε τόση θερμή επιθυμία, ώστε ήθελε μόνον ο Θεός να δοξάζεται με τη ζωή τον, αυτός να χάνεται ως ανύπαρκτος... Πρέπει να αποφεύγουμε κάθε δόξα και τιμή, χάριν του άπειρον πλούτου της αγάπης τον Κυρίου, που τόσο μας αγάπησε». Είναι ιστορικά εξακριβωμένο ότι ο άγιος Διάδοχος ήταν ένας από τους επισκόπους της Ηπείρου που υπέγραψαν επιστολή προς τον αυτοκράτορα Λέοντα Α΄ το 458. Επίσης ο επίσκοπος Βίτης Βίκτωρ, τέλη του 5ου αιώνος, στον πρόλογο της Ιστορίας του αποκαλεί τον άγιο Διάδοχο λόγιο και μακάριο άνδρα. «Άξιον κάθε επαίνου, διότι τα έργα του σαν άστρα λαμπρά στολίζουν το καθολικό (δηλ. το ορθόδοξο) δόγμα». Και ο Μ. Φώτιος αναφέρει την πληροφορία ότι ο άγιος Διάδοχος ήταν ένας από τους κυριωτέρους αντιπάλους των αιρετικών μονοφυσιτών.
Θεό και παρά ταύτα να πενθεί πνευματικά, γιατί αισθανόταν ότι δεν αγαπούσε τον Θεό όσο ήθελε. Η δε ψυχή τον βρισκόταν συνεχώς σε τόση θερμή επιθυμία, ώστε ήθελε μόνον ο Θεός να δοξάζεται με τη ζωή τον, αυτός να χάνεται ως ανύπαρκτος... Πρέπει να αποφεύγουμε κάθε δόξα και τιμή, χάριν του άπειρον πλούτου της αγάπης τον Κυρίου, που τόσο μας αγάπησε». Είναι ιστορικά εξακριβωμένο ότι ο άγιος Διάδοχος ήταν ένας από τους επισκόπους της Ηπείρου που υπέγραψαν επιστολή προς τον αυτοκράτορα Λέοντα Α΄ το 458. Επίσης ο επίσκοπος Βίτης Βίκτωρ, τέλη του 5ου αιώνος, στον πρόλογο της Ιστορίας του αποκαλεί τον άγιο Διάδοχο λόγιο και μακάριο άνδρα. «Άξιον κάθε επαίνου, διότι τα έργα του σαν άστρα λαμπρά στολίζουν το καθολικό (δηλ. το ορθόδοξο) δόγμα». Και ο Μ. Φώτιος αναφέρει την πληροφορία ότι ο άγιος Διάδοχος ήταν ένας από τους κυριωτέρους αντιπάλους των αιρετικών μονοφυσιτών.