Της είχε επιτρέψει να έχει εικονοστάσι στο δωμάτιό της, καθώς τον είχε επηρεάσει υπέρ της ορθόδοξης πίστης!
Στα 1812 ο Αλή πασάς γνώρισε την κυρά Βασιλική από το Πλαίσιο Φιλιατών. Πώς τη γνώρισε; Πολλά λέγονται και πολλά
θρυλούνται... Την είχαν κλέψει,
λένε, από το δάσος του "Μπράνια", ένα πρωί οι Αρβανίτες. Τους πρόλαβε, όμως,
ο καπετάν Γεώργης Κούνδουρος και τους σκόρπισε, ελευθερώνοντας την
«τσούπρα». Σε λίγο έφτασε στα ανάκτορα του Πασά,
στα Λιθαρίτσια η δεκατετράχρονη κόρη της Μουργκάνας. Είναι αμφίβολο αν υπήρξε στην πραγματικότητα σύζυγος του Αλή πασά Τεπελενλή η κυρα-Βασιλική. Αναμφίβολο όμως είναι ότι η κόρη του Κίτσου Κονταξή, προύχοντα της Πλεσιβίτσας, υπήρξε η τελευταία και παντοδύναμη ευνοουμένη του τυράννου των Ιωαννίνων. Ο Αλής δεν
δυσκολεύτηκε να της επιτρέψει να λατρεύει τον Ιησού και να έχει εικονοστάσι στο δωμάτιό της, αφού ο ίδιος ήταν ανεξίθρησκος καα περισσότερο απὸ τὸν Μωάμεθ και το Κοράνι σεβόταν τον άγιο Κοσμά τον Αιτωλό. Μια ευλάβεια την οποία ενέπνευσε καὶ υπέθαλπε η κυρα-Βασιλικὴ και το χριστιανικὸ περιβάλλον της στα Σεράγια των Ιωαννίνων.
δυσκολεύτηκε να της επιτρέψει να λατρεύει τον Ιησού και να έχει εικονοστάσι στο δωμάτιό της, αφού ο ίδιος ήταν ανεξίθρησκος καα περισσότερο απὸ τὸν Μωάμεθ και το Κοράνι σεβόταν τον άγιο Κοσμά τον Αιτωλό. Μια ευλάβεια την οποία ενέπνευσε καὶ υπέθαλπε η κυρα-Βασιλικὴ και το χριστιανικὸ περιβάλλον της στα Σεράγια των Ιωαννίνων.
Μιὰ
συμφωνὶα σιωπῆς τῶν ἱστορικῶν στηριγμὲνη σὲ ἀρκετὲς ἐνοχὲς τῶν
συγχρόνων της, καλύπτουν ἐπιμελῶς τὸν βίο καὶ τὴν πολιτεία τῆς παράδοξης
ἐκείνης γυναῖκας στὰ γόνατα τῆς ὁποίας ἀναπαύονταν καὶ μὲ τὶς θωπείες
της ἡρεμοῦσε «ὁ τίγρης τῶν Ἰωαννίνων». - See more at:
http://www.imalex.gr/D11AE97D.el.aspx#sthash.Gz1GFejC.dpuf
Μιὰ
συμφωνὶα σιωπῆς τῶν ἱστορικῶν στηριγμὲνη σὲ ἀρκετὲς ἐνοχὲς τῶν
συγχρόνων της, καλύπτουν ἐπιμελῶς τὸν βίο καὶ τὴν πολιτεία τῆς παράδοξης
ἐκείνης γυναῖκας στὰ γόνατα τῆς ὁποίας ἀναπαύονταν καὶ μὲ τὶς θωπείες
της ἡρεμοῦσε «ὁ τίγρης τῶν Ἰωαννίνων». - See more at:
http://www.imalex.gr/D11AE97D.el.aspx#sthash.Gz1GFejC.dpuf
Μιὰ
συμφωνὶα σιωπῆς τῶν ἱστορικῶν στηριγμὲνη σὲ ἀρκετὲς ἐνοχὲς τῶν
συγχρόνων της, καλύπτουν ἐπιμελῶς τὸν βίο καὶ τὴν πολιτεία τῆς παράδοξης
ἐκείνης γυναῖκας στὰ γόνατα τῆς ὁποίας ἀναπαύονταν καὶ μὲ τὶς θωπείες
της ἡρεμοῦσε «ὁ τίγρης τῶν Ἰωαννίνων».
Εἶναι
ἀμφίβολο ἂν ὑπῆρξε στὴν πραγματικότητα σύζυγος τοῦ Ἀλῆ πασᾶ Τεπελενλῆ ἡ
κυρα-Βασιλική. Ἀναμφίβολο ὅμως εἶναι ὅτι ἡ κόρη τοῦ Κίτσου Κονταξῆ,
προὔχοντα τῆς Πλεσιβίτσας, ὑπῆρξε ἡ τελευταῖα καὶ παντοδύναμη εὐνοουμένη
τοῦ τυράννου τῶν Ἰωαννίνων. Ἦταν σχεδὸν ἐλεύθερη στὸν γυναικωνίτη τοῦ
Σεραγιοῦ. Εἶχε διατηρήσει τὴν θρησκεία της καὶ μάλιστα ὅταν κάποτε οἱ
ἄλλες γυναῖκες τοῦ χαρεμιοῦ ἔπεισαν τὸν Ἀλῆ πασᾶ νὰ ἀπαιτήσει ἀπὸ τὴν
Βασιλικὴ νὰ ἀλλαξοπιστήσει, ἐκείνη ντύθηκε στὰ μαῦρα, φόρεσε ἕνα σταυρὸ
στὸ στῆθος, παρουσιάστηκε στὸν γέρο Ἀλῆ καὶ μὲ παρρησία τοῦ εἶπε, ὅτι ἡ
ψυχή της ἀνήκει στὸ Σωτῆρα Χριστό. Ὁ Ἀλῆς δὲν δυσκολεύτηκε νὰ τῆς
ἐπιτρέψει νὰ λατρεύει τὸν Ἰησοῦ καὶ νὰ ἔχει εἰκονοστάσι στὸ δωμάτιό της,
ἀφοῦ ὁ ἴδιος ἦτο ἀνεξίθρησκος καὶ περισσότερο ἀπὸ τὸν Μωάμεθ καὶ τὸ
Κοράνι σεβόταν τὸν ἅγιο Κοσμᾶ τὸν Αἰτωλό. Μιὰ εὐλάβεια την ὁποία
ἐνέπνευσε καὶ ὑπέθαλπε ἡ κυρα-Βασιλικὴ καὶ τὸ χριστιανικὸ περιβάλλον της
στὰ Σεράγια τῶν Ἰωαννίνων.
Στὸ
νησὶ τῆς λίμνης ὁ Ἀλῆς προαισθανόμενος τὸ τέλος τῆς παντοδυναμίας του,
διέταξε τὸν ἔμπιστο φίλο του Θανάση Βάγια νὰ φονεύσει τὴν Βασιλικὴ μετὰ
τὸ θάνατό του. Ἀλλ' ὁ Βάγιας δὲν τήρησε τὴν ὑπόσχεση ποὺ ἔδωσε στὸ
μελλοθάνατο τύραννο ἤ ἐπειδὴ φοβήθηκε ἤ λυπήθηκε ἤ δὲν πρόλαβε ἤ τὸ
πιθανώτερο δὲν ἔστερξε.
Μετὰ
τὸ φόνο τοῦ Ἀλῆ ἡ κυρα-Βασιλική, ὁ Θανάσης Βάγιας καὶ ὁ ἀδελφός της
Σῖμος Κονταξῆς ἐστάλησαν ἀπὸ τὸν Χουρσὶτ καὶ τὸν Κιοσὲ-Μεχμέτ, μέσω
Λαρίσης καὶ Θεσσαλονίκης στὴν ΚΠολη. Ἦταν Φεβρουάριος τοῦ 1822.
Ἡ
Ὀθωμανικὴ αὐτοκρατορία συνταράσσονταν τότε ἀπὸ τὴν τεράστια φήμη τῶν
τόσο ζηλότυπα κρυμμένων θησαυρῶν τοῦ Ἀλῆ πασᾶ, δεδομένης τῆς κινητῆς
περιουσίας του , ἡ ὁποία τὸν χρόνο τῆς καταστροφῆς του ἔφτανε τὰ 500
ἑκατομμύρια γρόσσια. Φαντάζεται δὲ ὁ καθ' ἕνας τὴν ἔκπληξη τῶν
μεγιστάνων καὶ τὴν ἀγανάκτηση τοῦ Σουλτάνου στὴν Βασιλεύουσα ὅταν
ἔμαθαν, ὅτι τάχα τὸ ποσὸ τῆς δημευθείσης περιουσίας τοῦ Ἀλῆ ἔφτασε τὰ 45
ἑκ. μόνο. Καὶ ἀπὸ τὸ ὁποῖο, μόνο τὸ τέταρτο ἔφτασε στὴν Πόλη ὕστερα ἀπὸ
ἀκατάσχετες καταχρήσεις καὶ ἁρπαγές. Ὅλοι στὸ Δοβλέτι πιὰ ἤλπιζαν ὅτι
θὰ μάθαιναν τὴν ἀλήθεια τῶν καταχρήσεων καὶ τῶν ἁρπαγῶν, ἀλλὰ καὶ τὴ
θέση τῶν κρυμμένων θησαυρῶν ἀπὸ τὴν κυρα-Βασιλική. Ἐκείνη μόλις ἔφτασε
στὴν Πόλη ἀποφάνθηκε ὅτι οὔτε τὸ ἑκατοστὸ τῆς ἀξίας τῶν θησαυρῶν εἶχε
περισωθεῖ, γιὰ νὰ πείσει δὲ γιὰ τὴν ἀλήθεια τῶν καταθέσεων της, πρόσθεσε
ὅτι ἔλλειπε τὸ Μπὲλ-Χαντζάρ, τὸ ὁποῖο ὁ Ἀλῆς ἔφερε μ' ἕνα ζευγάρι
ἀσημένια πιστόλια πάντοτε στὴ μέση του. Τὸ Μπὲλ-Χαντζὰρ ἦταν δίστομο καὶ
στὴν λαβή του εἶχε ἕνα μεγάλο διαμάντι τὸ ὁποῖο ὁ Ἀλῆς εἶχε ἀγοράσει μὲ
ὑπέρογκη τιμὴ ἀπὸ τὸ βασιλᾶ τῆς Σουηδίας Γουσταῦο Ἀδόλφο. Τὸ χαντζάρι
εἶχε κρατήσει ὁ Χουρσὶτ πασᾶς, γεγονὸς ποὺ ἔκανε ὀργισμένο τὸν Σουλτάνο
νὰ τὸν καταδικάσει σὲ θάνατο. Μόλις τὸ ἔμαθε ὁ Χουρσίτ, βρισκόμενος στὴ
Λάρισα, γιὰ ν' ἀποφύγει τὸν ἀτιμωτικὸ θάνατο, πρόλαβε καὶ
δηλητηριάσθηκε.
Ὁ
τότε Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης Ἄνθιμος κατόρθωσε καὶ ἐλευθέρωσε τὴν
κυρα-Βασιλικὴ καὶ τοὺς συνοδούς της καὶ τοὺς ἔθεσε ὑπὸ τὴν προστασία καὶ
τὴν ἐπιτήρηση τῶν Πατριαρχείων. « Ἐφελκύσασα τὴν εὐμένειαν καὶ τὴν
ἀνακτoρικὴν φιλανθρωπίαν, τὴν δικαίαν εὔνoιαν καὶ προνοητικὴν διάθεσιν
τοῦ ὑψηλοῦ Δοβλετίου, παρεδώθη εἰς τὰ Πατριαρχεῖα, ὑπὸ τὴν σκέπην τῶν
ὁποίων, ἐπὶ ἱκανὰ ἔτη ζήσασα εἵλκυσεν ἐπίσης τὴν ἐκτίμησιν καὶ
συμπάθειαν τριῶν Πατριαρχῶν, διὰ τὸν χριστιανικὸν ζῆλον καὶ τὴν φρόνησίν
της». Αὐτὸ φυσικά, συνέβη ὅταν χάθηκε ἀπὸ τὴν Ὑψηλὴ Πύλη κάθε
ἐλπίδα νὰ ἀνευρεθοῦν οἱ θησαυροὶ τοῦ Ἀλῆ πασᾶ. Γιὰ ἀρκετὸ καιρὸ ἡ
κυρα-Βασιλικὴ ἔμεινε χωρὶς περιουσία καὶ τὸ Πατριαρχεῖο ἀνέλαβε ὅλα της
τὰ ἔξοδα, ὑπέρογκα γιὰ τὴν ἐποχή, ἀφοῦ ἔφτασαν στὰ δύο πρῶτα χρόνια τὰ
17.273 γρόσσια. Ἀπὸ Πατριαρχικοὺς Κώδικες καὶ Ἐπιστολὲς τριῶν
πατριαρχῶν, τοῦ Ἀνθίμου, τοῦ Χρυσάνθου καὶ τοῦ Ἀγαθαγγέλου,
πληροφορούμεθα ὅτι τόσο οἱ πρωθιεράρχες ὅσο καὶ οἱ ἀρχιερεῖς τοῦ Θρόνου
ἀναφέρονται μὲ πολὺ σεβασμὸ καὶ εὐγένεια στὴν «Κυρία Bασιλική»,
τὴν παράδοξη ἐκείνη γυναῖκα ποὺ γιὰ πολλὰ χρόνια κρατοῦσε στὰ χέρια της
τὶς τύχες ἑνὸς ὁλοκλήρου κόσμου καὶ μάλιστα ἑλληνικοῦ. Γιὰ τὴν «εὐγενικὴ δέσποινα», «ὑψηλὴ φιλοξενουμένη» τοῦ Πατριαρχείου καὶ γιὰ τὶς ὑποθέσεις της, ἐξαπολύθηκαν τὰ ἐξῆς Πατριαρχικὰ Γράμματα:
α. Τοῦ πατριάρχου Χρυσάνθου πρὸς τὸν μητροπολίτη Ἰωαννίνων Γαβριήλ, γιὰ νὰ ἐπιστατήσει «εἰς ὅσα ἡ εὐγένειά της ἔγραφε περὶ τῶν ἰδίων καὶ ἀτoμικῶν ὑπoθέσεών της».
β. Τοῦ αὐτοῦ πατριάρχου συστατικὸ πρὸς τὸν μητροπολίτη Γρεβενῶν Ἄνθιμο ὑπὲρ τῆς Μαρίας, δούλης τῆς κυρα-Βασιλικῆς, «γιὰ νὰ συντελέσει ὥστε ὁ μητροπολίτης Tρίκης νὰ πληρώσει σ’αὐτὴν τὸ ἐκ δύο χιλιάδων χρέος του».
γ. Τοῦ πατριάρχου Ἀγαθαγγέλου πρὸς τοὺς ἱερεῖς καὶ προκρίτους τῶν χωριῶν Παρακαλάμου «γιὰ νὰ προστατεύσουν τὰ ἐκεῖ κτήματα τοῦ κυρ-Σίμου,ἀδελφοῦ τῆς κυρα-Bασιλικῆς».
δ. Τοῦ ἰδίου πατριάρχου πρὸς τὸν ἡγούμενο τῆς Ἐξαρχίας Γερομερίου Ἀγάπιο, γιὰ τὴν ἴδια ὑπόθεση.
ε. Τοῦ πατριάρχου Ἀνθίμου πρὸς τὸν μητροπολίτη Ἰωαννίνων Γαβριὴλ καὶ τὸν ἐπίσκοπο Δρυϊνουπόλεως, γιὰ ὑποθέσεις τοῦ κυρ-Σίμου.
στ.
Τοῦ πατριάρχου Ἀγαθαγγέλου πρὸς τὴν ἴδια τὴν κυρα-Βασιλική, ἐνῶ αὐτὴ
ἦταν ἐξορία στὴν Προύσα, ὅπου τῆς ἔλεγε ὅτι ἐλπίζει καὶ προσεύχεται νὰ
ἀπαλλαγεῖ ἀπὸ τὴν «δεινὴ ὑπερρορία», τὴν ὀνομάζει «θυγατέρα περιπόθυτoν», καὶ τῆς εὔχεται «ἐκ ψυχῆς διὰ ρημάτων στοργικῶν τὰς θερμοτέρας τῶν εὐχῶν».
Δὲν
μπορεῖ νὰ εἶναι συμπτώσεις τὸ γεγονὸς ὅτι τὸ Πατριαρχεῖο τὴν
φιλοξενοῦσε σὲ ἱστορικὰ «ὀσπίτια» τὰ ὁποῖα μάλιστα εἶχαν πρὶν λίγα
χρόνια συνδεθεῖ μὲ τὴν δράση τῆς Φιλικῆς Ἑταιρείας στὴν
Κωνσταντινούπολη καὶ στὰ προάστειά της. Οὔτε ἀκόμα ὅτι διατηροῦσε στενὸ
σύνδεσμο μὲ ἱστορικὰ πρόσωπα ποὺ εἶχαν ἐπαφὴ μὲ τὴν ἀγωνιζόμενη Ἑλλάδα.
Τὰ παραπάνω βεβαιώνουν τὴν ἄποψη ὅτι ἡ κυρα-Βασιλικὴ δὲν ἦταν ξένη μὲ
τὴν ἀρχικὴ κίνηση ποὺ ἀνέμιξε τὸν τύραννο τῶν Ἰωαννίνων στὴν κίνηση τῶν
Φιλικῶν καὶ στὴν ἐθνεγερσία.
Ἴσως
νὰ κίνησε κάποιες ὑποψίες στὸ Δοβλέτι γι’ αὐτὸ ξαφνικὰ χωρὶς νὰ
ἀναφέρονται οἱ λόγοι, ἡ κυρα-Βασιλικὴ ἐξορίστηκε στὴν Προύσα, στὰ τέλη
Μαρτίου 1828. Εἶχε προηγηθεῖ ἡ καταστροφὴ τοῦ Ναυαρίνου καὶ ἡ Ὑψηλὴ
Πύλη ἐκτόπισε ὅσους θεωροῦσε ὑπόπτους. Στὴν Προύσα ἦταν τότε
ἐκτοπισμένες καὶ οἱ μεγάλες ἡγεμονικὲς οἰκογένειες Μαυρογέννους,
Σούτσου, Καλλιμάχη κλπ. Ἀμέσως ἡ «εὐγενὴς Kυρία» ἔγινε
ἀποδεκτή. Εἶναι ἄγνωστο τὸ τί μεσολάβησε καὶ ξαφνικὰ στὴν Προύσα ἔπαυσε
νὰ δανείζεται ἀπὸ τὸ Φανάρι, ἐξόφλησε τὰ χρέη της τῶν προηγουμένων
ἑπτὰ χρόνων, βρέθηκε μὲ σοβαρὴ περιουσία στὰ χέρια της κι ἀναφέρεται ὅτι
ἄρχισε μάλιστα νὰ εὐεργετεῖ ναούς, μονές καὶ φτωχὲς χριστιανικὲς
οἰκογένειες. Στοὺς Κώδικες τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Προύσης, ἀναφέρεται σὲ
πολλὲς περιοδείες της στὶς Μονὲς καὶ στὰ γύρω χωριά, «πάντοτε καλυμμένη, μὲ τὸ μαῦρο πέπλο της καὶ τὴν ἀπαστράπτουσα ἀπὸ καθαρότητα ἐσθῆτα της».
Γιὰ δεκαοκτὼ μῆνες διετέλεσε ἐξόριστη στὴν Προύσσα καὶ τὸν Ὀκτώβριο τοῦ
1829, μετὰ τὸν Ρωσσοτουρκικὸ πόλεμο, ἡ Ὑψηλὴ Πύλη ἀναγκάσθηκε νὰ τὴν
ἀνακαλέσει μὲ ὅλους τοὺς ἄλλους ἐξορίστους. Σὲ ἐπιστολὴ τοῦ Πατριάρχου
Ἀγαθαγγέλου φαίνεται ὅτι τὸ Φανάρι συνετέλεσε σοβαρὰ σ' αὐτην τὴν
ἀνάκληση:
Ἀγαθάγγελος ἐλέω Θεοῦ...
...Ἐπειδὴ
κατ' αὐτὰς δεδώκαμεν ταπεινὸν ἡμῶν τακρίρι πρὸς τὸ πολυχρόνιον καὶ
κραταιὸν δοβλέτι ἐξαιτητικὸν τῆς ἀπαλλαγῆς καὶ εἰς τὰ ἴδια ἐπιστροφῆς
καὶ ἐπανακάμψεως ὑμῶν τῶν ἐν τῇ δεινῇ ταύτῃ ὑπερρορία, κρίμασιν οἷς οἶδε
Κύριος, ἐφ’, ἱκανoὺς χρόνους κατατρυχομένων, εἰσακουσθείσης τῆς δεήσεως
ἡμῶν...
Ὁ Κωνσταντινουπόλεως καὶ ἐν Χῳ εὐχέτης.
ᾳωηθ’ Ὀκτωβρίου δ’
- See more at: http://www.imalex.gr/D11AE97D.el.aspx#sthash.Gz1GFejC.dpuf
Εἶναι
ἀμφίβολο ἂν ὑπῆρξε στὴν πραγματικότητα σύζυγος τοῦ Ἀλῆ πασᾶ Τεπελενλῆ ἡ
κυρα-Βασιλική. Ἀναμφίβολο ὅμως εἶναι ὅτι ἡ κόρη τοῦ Κίτσου Κονταξῆ,
προὔχοντα τῆς Πλεσιβίτσας, ὑπῆρξε ἡ τελευταῖα καὶ παντοδύναμη εὐνοουμένη
τοῦ τυράννου τῶν Ἰωαννίνων. Ἦταν σχεδὸν ἐλεύθερη στὸν γυναικωνίτη τοῦ
Σεραγιοῦ. Εἶχε διατηρήσει τὴν θρησκεία της καὶ μάλιστα ὅταν κάποτε οἱ
ἄλλες γυναῖκες τοῦ χαρεμιοῦ ἔπεισαν τὸν Ἀλῆ πασᾶ νὰ ἀπαιτήσει ἀπὸ τὴν
Βασιλικὴ νὰ ἀλλαξοπιστήσει, ἐκείνη ντύθηκε στὰ μαῦρα, φόρεσε ἕνα σταυρὸ
στὸ στῆθος, παρουσιάστηκε στὸν γέρο Ἀλῆ καὶ μὲ παρρησία τοῦ εἶπε, ὅτι ἡ
ψυχή της ἀνήκει στὸ Σωτῆρα Χριστό. Ὁ Ἀλῆς δὲν δυσκολεύτηκε νὰ τῆς
ἐπιτρέψει νὰ λατρεύει τὸν Ἰησοῦ καὶ νὰ ἔχει εἰκονοστάσι στὸ δωμάτιό της,
ἀφοῦ ὁ ἴδιος ἦτο ἀνεξίθρησκος καὶ περισσότερο ἀπὸ τὸν Μωάμεθ καὶ τὸ
Κοράνι σεβόταν τὸν ἅγιο Κοσμᾶ τὸν Αἰτωλό. Μιὰ εὐλάβεια την ὁποία
ἐνέπνευσε καὶ ὑπέθαλπε ἡ κυρα-Βασιλικὴ καὶ τὸ χριστιανικὸ περιβάλλον της
στὰ Σεράγια τῶν Ἰωαννίνων.
Στὸ
νησὶ τῆς λίμνης ὁ Ἀλῆς προαισθανόμενος τὸ τέλος τῆς παντοδυναμίας του,
διέταξε τὸν ἔμπιστο φίλο του Θανάση Βάγια νὰ φονεύσει τὴν Βασιλικὴ μετὰ
τὸ θάνατό του. Ἀλλ' ὁ Βάγιας δὲν τήρησε τὴν ὑπόσχεση ποὺ ἔδωσε στὸ
μελλοθάνατο τύραννο ἤ ἐπειδὴ φοβήθηκε ἤ λυπήθηκε ἤ δὲν πρόλαβε ἤ τὸ
πιθανώτερο δὲν ἔστερξε.
Μετὰ
τὸ φόνο τοῦ Ἀλῆ ἡ κυρα-Βασιλική, ὁ Θανάσης Βάγιας καὶ ὁ ἀδελφός της
Σῖμος Κονταξῆς ἐστάλησαν ἀπὸ τὸν Χουρσὶτ καὶ τὸν Κιοσὲ-Μεχμέτ, μέσω
Λαρίσης καὶ Θεσσαλονίκης στὴν ΚΠολη. Ἦταν Φεβρουάριος τοῦ 1822.
Ἡ
Ὀθωμανικὴ αὐτοκρατορία συνταράσσονταν τότε ἀπὸ τὴν τεράστια φήμη τῶν
τόσο ζηλότυπα κρυμμένων θησαυρῶν τοῦ Ἀλῆ πασᾶ, δεδομένης τῆς κινητῆς
περιουσίας του , ἡ ὁποία τὸν χρόνο τῆς καταστροφῆς του ἔφτανε τὰ 500
ἑκατομμύρια γρόσσια. Φαντάζεται δὲ ὁ καθ' ἕνας τὴν ἔκπληξη τῶν
μεγιστάνων καὶ τὴν ἀγανάκτηση τοῦ Σουλτάνου στὴν Βασιλεύουσα ὅταν
ἔμαθαν, ὅτι τάχα τὸ ποσὸ τῆς δημευθείσης περιουσίας τοῦ Ἀλῆ ἔφτασε τὰ 45
ἑκ. μόνο. Καὶ ἀπὸ τὸ ὁποῖο, μόνο τὸ τέταρτο ἔφτασε στὴν Πόλη ὕστερα ἀπὸ
ἀκατάσχετες καταχρήσεις καὶ ἁρπαγές. Ὅλοι στὸ Δοβλέτι πιὰ ἤλπιζαν ὅτι
θὰ μάθαιναν τὴν ἀλήθεια τῶν καταχρήσεων καὶ τῶν ἁρπαγῶν, ἀλλὰ καὶ τὴ
θέση τῶν κρυμμένων θησαυρῶν ἀπὸ τὴν κυρα-Βασιλική. Ἐκείνη μόλις ἔφτασε
στὴν Πόλη ἀποφάνθηκε ὅτι οὔτε τὸ ἑκατοστὸ τῆς ἀξίας τῶν θησαυρῶν εἶχε
περισωθεῖ, γιὰ νὰ πείσει δὲ γιὰ τὴν ἀλήθεια τῶν καταθέσεων της, πρόσθεσε
ὅτι ἔλλειπε τὸ Μπὲλ-Χαντζάρ, τὸ ὁποῖο ὁ Ἀλῆς ἔφερε μ' ἕνα ζευγάρι
ἀσημένια πιστόλια πάντοτε στὴ μέση του. Τὸ Μπὲλ-Χαντζὰρ ἦταν δίστομο καὶ
στὴν λαβή του εἶχε ἕνα μεγάλο διαμάντι τὸ ὁποῖο ὁ Ἀλῆς εἶχε ἀγοράσει μὲ
ὑπέρογκη τιμὴ ἀπὸ τὸ βασιλᾶ τῆς Σουηδίας Γουσταῦο Ἀδόλφο. Τὸ χαντζάρι
εἶχε κρατήσει ὁ Χουρσὶτ πασᾶς, γεγονὸς ποὺ ἔκανε ὀργισμένο τὸν Σουλτάνο
νὰ τὸν καταδικάσει σὲ θάνατο. Μόλις τὸ ἔμαθε ὁ Χουρσίτ, βρισκόμενος στὴ
Λάρισα, γιὰ ν' ἀποφύγει τὸν ἀτιμωτικὸ θάνατο, πρόλαβε καὶ
δηλητηριάσθηκε.
Ὁ
τότε Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης Ἄνθιμος κατόρθωσε καὶ ἐλευθέρωσε τὴν
κυρα-Βασιλικὴ καὶ τοὺς συνοδούς της καὶ τοὺς ἔθεσε ὑπὸ τὴν προστασία καὶ
τὴν ἐπιτήρηση τῶν Πατριαρχείων. « Ἐφελκύσασα τὴν εὐμένειαν καὶ τὴν
ἀνακτoρικὴν φιλανθρωπίαν, τὴν δικαίαν εὔνoιαν καὶ προνοητικὴν διάθεσιν
τοῦ ὑψηλοῦ Δοβλετίου, παρεδώθη εἰς τὰ Πατριαρχεῖα, ὑπὸ τὴν σκέπην τῶν
ὁποίων, ἐπὶ ἱκανὰ ἔτη ζήσασα εἵλκυσεν ἐπίσης τὴν ἐκτίμησιν καὶ
συμπάθειαν τριῶν Πατριαρχῶν, διὰ τὸν χριστιανικὸν ζῆλον καὶ τὴν φρόνησίν
της». Αὐτὸ φυσικά, συνέβη ὅταν χάθηκε ἀπὸ τὴν Ὑψηλὴ Πύλη κάθε
ἐλπίδα νὰ ἀνευρεθοῦν οἱ θησαυροὶ τοῦ Ἀλῆ πασᾶ. Γιὰ ἀρκετὸ καιρὸ ἡ
κυρα-Βασιλικὴ ἔμεινε χωρὶς περιουσία καὶ τὸ Πατριαρχεῖο ἀνέλαβε ὅλα της
τὰ ἔξοδα, ὑπέρογκα γιὰ τὴν ἐποχή, ἀφοῦ ἔφτασαν στὰ δύο πρῶτα χρόνια τὰ
17.273 γρόσσια. Ἀπὸ Πατριαρχικοὺς Κώδικες καὶ Ἐπιστολὲς τριῶν
πατριαρχῶν, τοῦ Ἀνθίμου, τοῦ Χρυσάνθου καὶ τοῦ Ἀγαθαγγέλου,
πληροφορούμεθα ὅτι τόσο οἱ πρωθιεράρχες ὅσο καὶ οἱ ἀρχιερεῖς τοῦ Θρόνου
ἀναφέρονται μὲ πολὺ σεβασμὸ καὶ εὐγένεια στὴν «Κυρία Bασιλική»,
τὴν παράδοξη ἐκείνη γυναῖκα ποὺ γιὰ πολλὰ χρόνια κρατοῦσε στὰ χέρια της
τὶς τύχες ἑνὸς ὁλοκλήρου κόσμου καὶ μάλιστα ἑλληνικοῦ. Γιὰ τὴν «εὐγενικὴ δέσποινα», «ὑψηλὴ φιλοξενουμένη» τοῦ Πατριαρχείου καὶ γιὰ τὶς ὑποθέσεις της, ἐξαπολύθηκαν τὰ ἐξῆς Πατριαρχικὰ Γράμματα:
α. Τοῦ πατριάρχου Χρυσάνθου πρὸς τὸν μητροπολίτη Ἰωαννίνων Γαβριήλ, γιὰ νὰ ἐπιστατήσει «εἰς ὅσα ἡ εὐγένειά της ἔγραφε περὶ τῶν ἰδίων καὶ ἀτoμικῶν ὑπoθέσεών της».
β. Τοῦ αὐτοῦ πατριάρχου συστατικὸ πρὸς τὸν μητροπολίτη Γρεβενῶν Ἄνθιμο ὑπὲρ τῆς Μαρίας, δούλης τῆς κυρα-Βασιλικῆς, «γιὰ νὰ συντελέσει ὥστε ὁ μητροπολίτης Tρίκης νὰ πληρώσει σ’αὐτὴν τὸ ἐκ δύο χιλιάδων χρέος του».
γ. Τοῦ πατριάρχου Ἀγαθαγγέλου πρὸς τοὺς ἱερεῖς καὶ προκρίτους τῶν χωριῶν Παρακαλάμου «γιὰ νὰ προστατεύσουν τὰ ἐκεῖ κτήματα τοῦ κυρ-Σίμου,ἀδελφοῦ τῆς κυρα-Bασιλικῆς».
δ. Τοῦ ἰδίου πατριάρχου πρὸς τὸν ἡγούμενο τῆς Ἐξαρχίας Γερομερίου Ἀγάπιο, γιὰ τὴν ἴδια ὑπόθεση.
ε. Τοῦ πατριάρχου Ἀνθίμου πρὸς τὸν μητροπολίτη Ἰωαννίνων Γαβριὴλ καὶ τὸν ἐπίσκοπο Δρυϊνουπόλεως, γιὰ ὑποθέσεις τοῦ κυρ-Σίμου.
στ.
Τοῦ πατριάρχου Ἀγαθαγγέλου πρὸς τὴν ἴδια τὴν κυρα-Βασιλική, ἐνῶ αὐτὴ
ἦταν ἐξορία στὴν Προύσα, ὅπου τῆς ἔλεγε ὅτι ἐλπίζει καὶ προσεύχεται νὰ
ἀπαλλαγεῖ ἀπὸ τὴν «δεινὴ ὑπερρορία», τὴν ὀνομάζει «θυγατέρα περιπόθυτoν», καὶ τῆς εὔχεται «ἐκ ψυχῆς διὰ ρημάτων στοργικῶν τὰς θερμοτέρας τῶν εὐχῶν».
Δὲν
μπορεῖ νὰ εἶναι συμπτώσεις τὸ γεγονὸς ὅτι τὸ Πατριαρχεῖο τὴν
φιλοξενοῦσε σὲ ἱστορικὰ «ὀσπίτια» τὰ ὁποῖα μάλιστα εἶχαν πρὶν λίγα
χρόνια συνδεθεῖ μὲ τὴν δράση τῆς Φιλικῆς Ἑταιρείας στὴν
Κωνσταντινούπολη καὶ στὰ προάστειά της. Οὔτε ἀκόμα ὅτι διατηροῦσε στενὸ
σύνδεσμο μὲ ἱστορικὰ πρόσωπα ποὺ εἶχαν ἐπαφὴ μὲ τὴν ἀγωνιζόμενη Ἑλλάδα.
Τὰ παραπάνω βεβαιώνουν τὴν ἄποψη ὅτι ἡ κυρα-Βασιλικὴ δὲν ἦταν ξένη μὲ
τὴν ἀρχικὴ κίνηση ποὺ ἀνέμιξε τὸν τύραννο τῶν Ἰωαννίνων στὴν κίνηση τῶν
Φιλικῶν καὶ στὴν ἐθνεγερσία.
Ἴσως
νὰ κίνησε κάποιες ὑποψίες στὸ Δοβλέτι γι’ αὐτὸ ξαφνικὰ χωρὶς νὰ
ἀναφέρονται οἱ λόγοι, ἡ κυρα-Βασιλικὴ ἐξορίστηκε στὴν Προύσα, στὰ τέλη
Μαρτίου 1828. Εἶχε προηγηθεῖ ἡ καταστροφὴ τοῦ Ναυαρίνου καὶ ἡ Ὑψηλὴ
Πύλη ἐκτόπισε ὅσους θεωροῦσε ὑπόπτους. Στὴν Προύσα ἦταν τότε
ἐκτοπισμένες καὶ οἱ μεγάλες ἡγεμονικὲς οἰκογένειες Μαυρογέννους,
Σούτσου, Καλλιμάχη κλπ. Ἀμέσως ἡ «εὐγενὴς Kυρία» ἔγινε
ἀποδεκτή. Εἶναι ἄγνωστο τὸ τί μεσολάβησε καὶ ξαφνικὰ στὴν Προύσα ἔπαυσε
νὰ δανείζεται ἀπὸ τὸ Φανάρι, ἐξόφλησε τὰ χρέη της τῶν προηγουμένων
ἑπτὰ χρόνων, βρέθηκε μὲ σοβαρὴ περιουσία στὰ χέρια της κι ἀναφέρεται ὅτι
ἄρχισε μάλιστα νὰ εὐεργετεῖ ναούς, μονές καὶ φτωχὲς χριστιανικὲς
οἰκογένειες. Στοὺς Κώδικες τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Προύσης, ἀναφέρεται σὲ
πολλὲς περιοδείες της στὶς Μονὲς καὶ στὰ γύρω χωριά, «πάντοτε καλυμμένη, μὲ τὸ μαῦρο πέπλο της καὶ τὴν ἀπαστράπτουσα ἀπὸ καθαρότητα ἐσθῆτα της».
Γιὰ δεκαοκτὼ μῆνες διετέλεσε ἐξόριστη στὴν Προύσσα καὶ τὸν Ὀκτώβριο τοῦ
1829, μετὰ τὸν Ρωσσοτουρκικὸ πόλεμο, ἡ Ὑψηλὴ Πύλη ἀναγκάσθηκε νὰ τὴν
ἀνακαλέσει μὲ ὅλους τοὺς ἄλλους ἐξορίστους. Σὲ ἐπιστολὴ τοῦ Πατριάρχου
Ἀγαθαγγέλου φαίνεται ὅτι τὸ Φανάρι συνετέλεσε σοβαρὰ σ' αὐτην τὴν
ἀνάκληση:
Ἀγαθάγγελος ἐλέω Θεοῦ...
...Ἐπειδὴ
κατ' αὐτὰς δεδώκαμεν ταπεινὸν ἡμῶν τακρίρι πρὸς τὸ πολυχρόνιον καὶ
κραταιὸν δοβλέτι ἐξαιτητικὸν τῆς ἀπαλλαγῆς καὶ εἰς τὰ ἴδια ἐπιστροφῆς
καὶ ἐπανακάμψεως ὑμῶν τῶν ἐν τῇ δεινῇ ταύτῃ ὑπερρορία, κρίμασιν οἷς οἶδε
Κύριος, ἐφ’, ἱκανoὺς χρόνους κατατρυχομένων, εἰσακουσθείσης τῆς δεήσεως
ἡμῶν...
Ὁ Κωνσταντινουπόλεως καὶ ἐν Χῳ εὐχέτης.
ᾳωηθ’ Ὀκτωβρίου δ’
- See more at: http://www.imalex.gr/D11AE97D.el.aspx#sthash.Gz1GFejC.dpuf
Εἶναι
ἀμφίβολο ἂν ὑπῆρξε στὴν πραγματικότητα σύζυγος τοῦ Ἀλῆ πασᾶ Τεπελενλῆ ἡ
κυρα-Βασιλική. Ἀναμφίβολο ὅμως εἶναι ὅτι ἡ κόρη τοῦ Κίτσου Κονταξῆ,
προὔχοντα τῆς Πλεσιβίτσας, ὑπῆρξε ἡ τελευταῖα καὶ παντοδύναμη εὐνοουμένη
τοῦ τυράννου τῶν Ἰωαννίνων. Ἦταν σχεδὸν ἐλεύθερη στὸν γυναικωνίτη τοῦ
Σεραγιοῦ. Εἶχε διατηρήσει τὴν θρησκεία της καὶ μάλιστα ὅταν κάποτε οἱ
ἄλλες γυναῖκες τοῦ χαρεμιοῦ ἔπεισαν τὸν Ἀλῆ πασᾶ νὰ ἀπαιτήσει ἀπὸ τὴν
Βασιλικὴ νὰ ἀλλαξοπιστήσει, ἐκείνη ντύθηκε στὰ μαῦρα, φόρεσε ἕνα σταυρὸ
στὸ στῆθος, παρουσιάστηκε στὸν γέρο Ἀλῆ καὶ μὲ παρρησία τοῦ εἶπε, ὅτι ἡ
ψυχή της ἀνήκει στὸ Σωτῆρα Χριστό. Ὁ Ἀλῆς δὲν δυσκολεύτηκε νὰ τῆς
ἐπιτρέψει νὰ λατρεύει τὸν Ἰησοῦ καὶ νὰ ἔχει εἰκονοστάσι στὸ δωμάτιό της,
ἀφοῦ ὁ ἴδιος ἦτο ἀνεξίθρησκος καὶ περισσότερο ἀπὸ τὸν Μωάμεθ καὶ τὸ
Κοράνι σεβόταν τὸν ἅγιο Κοσμᾶ τὸν Αἰτωλό. Μιὰ εὐλάβεια την ὁποία
ἐνέπνευσε καὶ ὑπέθαλπε ἡ κυρα-Βασιλικὴ καὶ τὸ χριστιανικὸ περιβάλλον της
στὰ Σεράγια τῶν Ἰωαννίνων.
Στὸ
νησὶ τῆς λίμνης ὁ Ἀλῆς προαισθανόμενος τὸ τέλος τῆς παντοδυναμίας του,
διέταξε τὸν ἔμπιστο φίλο του Θανάση Βάγια νὰ φονεύσει τὴν Βασιλικὴ μετὰ
τὸ θάνατό του. Ἀλλ' ὁ Βάγιας δὲν τήρησε τὴν ὑπόσχεση ποὺ ἔδωσε στὸ
μελλοθάνατο τύραννο ἤ ἐπειδὴ φοβήθηκε ἤ λυπήθηκε ἤ δὲν πρόλαβε ἤ τὸ
πιθανώτερο δὲν ἔστερξε.
Μετὰ
τὸ φόνο τοῦ Ἀλῆ ἡ κυρα-Βασιλική, ὁ Θανάσης Βάγιας καὶ ὁ ἀδελφός της
Σῖμος Κονταξῆς ἐστάλησαν ἀπὸ τὸν Χουρσὶτ καὶ τὸν Κιοσὲ-Μεχμέτ, μέσω
Λαρίσης καὶ Θεσσαλονίκης στὴν ΚΠολη. Ἦταν Φεβρουάριος τοῦ 1822.
Ἡ
Ὀθωμανικὴ αὐτοκρατορία συνταράσσονταν τότε ἀπὸ τὴν τεράστια φήμη τῶν
τόσο ζηλότυπα κρυμμένων θησαυρῶν τοῦ Ἀλῆ πασᾶ, δεδομένης τῆς κινητῆς
περιουσίας του , ἡ ὁποία τὸν χρόνο τῆς καταστροφῆς του ἔφτανε τὰ 500
ἑκατομμύρια γρόσσια. Φαντάζεται δὲ ὁ καθ' ἕνας τὴν ἔκπληξη τῶν
μεγιστάνων καὶ τὴν ἀγανάκτηση τοῦ Σουλτάνου στὴν Βασιλεύουσα ὅταν
ἔμαθαν, ὅτι τάχα τὸ ποσὸ τῆς δημευθείσης περιουσίας τοῦ Ἀλῆ ἔφτασε τὰ 45
ἑκ. μόνο. Καὶ ἀπὸ τὸ ὁποῖο, μόνο τὸ τέταρτο ἔφτασε στὴν Πόλη ὕστερα ἀπὸ
ἀκατάσχετες καταχρήσεις καὶ ἁρπαγές. Ὅλοι στὸ Δοβλέτι πιὰ ἤλπιζαν ὅτι
θὰ μάθαιναν τὴν ἀλήθεια τῶν καταχρήσεων καὶ τῶν ἁρπαγῶν, ἀλλὰ καὶ τὴ
θέση τῶν κρυμμένων θησαυρῶν ἀπὸ τὴν κυρα-Βασιλική. Ἐκείνη μόλις ἔφτασε
στὴν Πόλη ἀποφάνθηκε ὅτι οὔτε τὸ ἑκατοστὸ τῆς ἀξίας τῶν θησαυρῶν εἶχε
περισωθεῖ, γιὰ νὰ πείσει δὲ γιὰ τὴν ἀλήθεια τῶν καταθέσεων της, πρόσθεσε
ὅτι ἔλλειπε τὸ Μπὲλ-Χαντζάρ, τὸ ὁποῖο ὁ Ἀλῆς ἔφερε μ' ἕνα ζευγάρι
ἀσημένια πιστόλια πάντοτε στὴ μέση του. Τὸ Μπὲλ-Χαντζὰρ ἦταν δίστομο καὶ
στὴν λαβή του εἶχε ἕνα μεγάλο διαμάντι τὸ ὁποῖο ὁ Ἀλῆς εἶχε ἀγοράσει μὲ
ὑπέρογκη τιμὴ ἀπὸ τὸ βασιλᾶ τῆς Σουηδίας Γουσταῦο Ἀδόλφο. Τὸ χαντζάρι
εἶχε κρατήσει ὁ Χουρσὶτ πασᾶς, γεγονὸς ποὺ ἔκανε ὀργισμένο τὸν Σουλτάνο
νὰ τὸν καταδικάσει σὲ θάνατο. Μόλις τὸ ἔμαθε ὁ Χουρσίτ, βρισκόμενος στὴ
Λάρισα, γιὰ ν' ἀποφύγει τὸν ἀτιμωτικὸ θάνατο, πρόλαβε καὶ
δηλητηριάσθηκε.
Ὁ
τότε Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης Ἄνθιμος κατόρθωσε καὶ ἐλευθέρωσε τὴν
κυρα-Βασιλικὴ καὶ τοὺς συνοδούς της καὶ τοὺς ἔθεσε ὑπὸ τὴν προστασία καὶ
τὴν ἐπιτήρηση τῶν Πατριαρχείων. « Ἐφελκύσασα τὴν εὐμένειαν καὶ τὴν
ἀνακτoρικὴν φιλανθρωπίαν, τὴν δικαίαν εὔνoιαν καὶ προνοητικὴν διάθεσιν
τοῦ ὑψηλοῦ Δοβλετίου, παρεδώθη εἰς τὰ Πατριαρχεῖα, ὑπὸ τὴν σκέπην τῶν
ὁποίων, ἐπὶ ἱκανὰ ἔτη ζήσασα εἵλκυσεν ἐπίσης τὴν ἐκτίμησιν καὶ
συμπάθειαν τριῶν Πατριαρχῶν, διὰ τὸν χριστιανικὸν ζῆλον καὶ τὴν φρόνησίν
της». Αὐτὸ φυσικά, συνέβη ὅταν χάθηκε ἀπὸ τὴν Ὑψηλὴ Πύλη κάθε
ἐλπίδα νὰ ἀνευρεθοῦν οἱ θησαυροὶ τοῦ Ἀλῆ πασᾶ. Γιὰ ἀρκετὸ καιρὸ ἡ
κυρα-Βασιλικὴ ἔμεινε χωρὶς περιουσία καὶ τὸ Πατριαρχεῖο ἀνέλαβε ὅλα της
τὰ ἔξοδα, ὑπέρογκα γιὰ τὴν ἐποχή, ἀφοῦ ἔφτασαν στὰ δύο πρῶτα χρόνια τὰ
17.273 γρόσσια. Ἀπὸ Πατριαρχικοὺς Κώδικες καὶ Ἐπιστολὲς τριῶν
πατριαρχῶν, τοῦ Ἀνθίμου, τοῦ Χρυσάνθου καὶ τοῦ Ἀγαθαγγέλου,
πληροφορούμεθα ὅτι τόσο οἱ πρωθιεράρχες ὅσο καὶ οἱ ἀρχιερεῖς τοῦ Θρόνου
ἀναφέρονται μὲ πολὺ σεβασμὸ καὶ εὐγένεια στὴν «Κυρία Bασιλική»,
τὴν παράδοξη ἐκείνη γυναῖκα ποὺ γιὰ πολλὰ χρόνια κρατοῦσε στὰ χέρια της
τὶς τύχες ἑνὸς ὁλοκλήρου κόσμου καὶ μάλιστα ἑλληνικοῦ. Γιὰ τὴν «εὐγενικὴ δέσποινα», «ὑψηλὴ φιλοξενουμένη» τοῦ Πατριαρχείου καὶ γιὰ τὶς ὑποθέσεις της, ἐξαπολύθηκαν τὰ ἐξῆς Πατριαρχικὰ Γράμματα:
α. Τοῦ πατριάρχου Χρυσάνθου πρὸς τὸν μητροπολίτη Ἰωαννίνων Γαβριήλ, γιὰ νὰ ἐπιστατήσει «εἰς ὅσα ἡ εὐγένειά της ἔγραφε περὶ τῶν ἰδίων καὶ ἀτoμικῶν ὑπoθέσεών της».
β. Τοῦ αὐτοῦ πατριάρχου συστατικὸ πρὸς τὸν μητροπολίτη Γρεβενῶν Ἄνθιμο ὑπὲρ τῆς Μαρίας, δούλης τῆς κυρα-Βασιλικῆς, «γιὰ νὰ συντελέσει ὥστε ὁ μητροπολίτης Tρίκης νὰ πληρώσει σ’αὐτὴν τὸ ἐκ δύο χιλιάδων χρέος του».
γ. Τοῦ πατριάρχου Ἀγαθαγγέλου πρὸς τοὺς ἱερεῖς καὶ προκρίτους τῶν χωριῶν Παρακαλάμου «γιὰ νὰ προστατεύσουν τὰ ἐκεῖ κτήματα τοῦ κυρ-Σίμου,ἀδελφοῦ τῆς κυρα-Bασιλικῆς».
δ. Τοῦ ἰδίου πατριάρχου πρὸς τὸν ἡγούμενο τῆς Ἐξαρχίας Γερομερίου Ἀγάπιο, γιὰ τὴν ἴδια ὑπόθεση.
ε. Τοῦ πατριάρχου Ἀνθίμου πρὸς τὸν μητροπολίτη Ἰωαννίνων Γαβριὴλ καὶ τὸν ἐπίσκοπο Δρυϊνουπόλεως, γιὰ ὑποθέσεις τοῦ κυρ-Σίμου.
στ.
Τοῦ πατριάρχου Ἀγαθαγγέλου πρὸς τὴν ἴδια τὴν κυρα-Βασιλική, ἐνῶ αὐτὴ
ἦταν ἐξορία στὴν Προύσα, ὅπου τῆς ἔλεγε ὅτι ἐλπίζει καὶ προσεύχεται νὰ
ἀπαλλαγεῖ ἀπὸ τὴν «δεινὴ ὑπερρορία», τὴν ὀνομάζει «θυγατέρα περιπόθυτoν», καὶ τῆς εὔχεται «ἐκ ψυχῆς διὰ ρημάτων στοργικῶν τὰς θερμοτέρας τῶν εὐχῶν».
Δὲν
μπορεῖ νὰ εἶναι συμπτώσεις τὸ γεγονὸς ὅτι τὸ Πατριαρχεῖο τὴν
φιλοξενοῦσε σὲ ἱστορικὰ «ὀσπίτια» τὰ ὁποῖα μάλιστα εἶχαν πρὶν λίγα
χρόνια συνδεθεῖ μὲ τὴν δράση τῆς Φιλικῆς Ἑταιρείας στὴν
Κωνσταντινούπολη καὶ στὰ προάστειά της. Οὔτε ἀκόμα ὅτι διατηροῦσε στενὸ
σύνδεσμο μὲ ἱστορικὰ πρόσωπα ποὺ εἶχαν ἐπαφὴ μὲ τὴν ἀγωνιζόμενη Ἑλλάδα.
Τὰ παραπάνω βεβαιώνουν τὴν ἄποψη ὅτι ἡ κυρα-Βασιλικὴ δὲν ἦταν ξένη μὲ
τὴν ἀρχικὴ κίνηση ποὺ ἀνέμιξε τὸν τύραννο τῶν Ἰωαννίνων στὴν κίνηση τῶν
Φιλικῶν καὶ στὴν ἐθνεγερσία.
Ἴσως
νὰ κίνησε κάποιες ὑποψίες στὸ Δοβλέτι γι’ αὐτὸ ξαφνικὰ χωρὶς νὰ
ἀναφέρονται οἱ λόγοι, ἡ κυρα-Βασιλικὴ ἐξορίστηκε στὴν Προύσα, στὰ τέλη
Μαρτίου 1828. Εἶχε προηγηθεῖ ἡ καταστροφὴ τοῦ Ναυαρίνου καὶ ἡ Ὑψηλὴ
Πύλη ἐκτόπισε ὅσους θεωροῦσε ὑπόπτους. Στὴν Προύσα ἦταν τότε
ἐκτοπισμένες καὶ οἱ μεγάλες ἡγεμονικὲς οἰκογένειες Μαυρογέννους,
Σούτσου, Καλλιμάχη κλπ. Ἀμέσως ἡ «εὐγενὴς Kυρία» ἔγινε
ἀποδεκτή. Εἶναι ἄγνωστο τὸ τί μεσολάβησε καὶ ξαφνικὰ στὴν Προύσα ἔπαυσε
νὰ δανείζεται ἀπὸ τὸ Φανάρι, ἐξόφλησε τὰ χρέη της τῶν προηγουμένων
ἑπτὰ χρόνων, βρέθηκε μὲ σοβαρὴ περιουσία στὰ χέρια της κι ἀναφέρεται ὅτι
ἄρχισε μάλιστα νὰ εὐεργετεῖ ναούς, μονές καὶ φτωχὲς χριστιανικὲς
οἰκογένειες. Στοὺς Κώδικες τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Προύσης, ἀναφέρεται σὲ
πολλὲς περιοδείες της στὶς Μονὲς καὶ στὰ γύρω χωριά, «πάντοτε καλυμμένη, μὲ τὸ μαῦρο πέπλο της καὶ τὴν ἀπαστράπτουσα ἀπὸ καθαρότητα ἐσθῆτα της».
Γιὰ δεκαοκτὼ μῆνες διετέλεσε ἐξόριστη στὴν Προύσσα καὶ τὸν Ὀκτώβριο τοῦ
1829, μετὰ τὸν Ρωσσοτουρκικὸ πόλεμο, ἡ Ὑψηλὴ Πύλη ἀναγκάσθηκε νὰ τὴν
ἀνακαλέσει μὲ ὅλους τοὺς ἄλλους ἐξορίστους. Σὲ ἐπιστολὴ τοῦ Πατριάρχου
Ἀγαθαγγέλου φαίνεται ὅτι τὸ Φανάρι συνετέλεσε σοβαρὰ σ' αὐτην τὴν
ἀνάκληση:
Ἀγαθάγγελος ἐλέω Θεοῦ...
...Ἐπειδὴ
κατ' αὐτὰς δεδώκαμεν ταπεινὸν ἡμῶν τακρίρι πρὸς τὸ πολυχρόνιον καὶ
κραταιὸν δοβλέτι ἐξαιτητικὸν τῆς ἀπαλλαγῆς καὶ εἰς τὰ ἴδια ἐπιστροφῆς
καὶ ἐπανακάμψεως ὑμῶν τῶν ἐν τῇ δεινῇ ταύτῃ ὑπερρορία, κρίμασιν οἷς οἶδε
Κύριος, ἐφ’, ἱκανoὺς χρόνους κατατρυχομένων, εἰσακουσθείσης τῆς δεήσεως
ἡμῶν...
Ὁ Κωνσταντινουπόλεως καὶ ἐν Χῳ εὐχέτης.
ᾳωηθ’ Ὀκτωβρίου δ’
- See more at: http://www.imalex.gr/D11AE97D.el.aspx#sthash.Gz1GFejC.dpuf
Εἶναι
ἀμφίβολο ἂν ὑπῆρξε στὴν πραγματικότητα σύζυγος τοῦ Ἀλῆ πασᾶ Τεπελενλῆ ἡ
κυρα-Βασιλική. Ἀναμφίβολο ὅμως εἶναι ὅτι ἡ κόρη τοῦ Κίτσου Κονταξῆ,
προὔχοντα τῆς Πλεσιβίτσας, ὑπῆρξε ἡ τελευταῖα καὶ παντοδύναμη εὐνοουμένη
τοῦ τυράννου τῶν Ἰωαννίνων. Ἦταν σχεδὸν ἐλεύθερη στὸν γυναικωνίτη τοῦ
Σεραγιοῦ. Εἶχε διατηρήσει τὴν θρησκεία της καὶ μάλιστα ὅταν κάποτε οἱ
ἄλλες γυναῖκες τοῦ χαρεμιοῦ ἔπεισαν τὸν Ἀλῆ πασᾶ νὰ ἀπαιτήσει ἀπὸ τὴν
Βασιλικὴ νὰ ἀλλαξοπιστήσει, ἐκείνη ντύθηκε στὰ μαῦρα, φόρεσε ἕνα σταυρὸ
στὸ στῆθος, παρουσιάστηκε στὸν γέρο Ἀλῆ καὶ μὲ παρρησία τοῦ εἶπε, ὅτι ἡ
ψυχή της ἀνήκει στὸ Σωτῆρα Χριστό. Ὁ Ἀλῆς δὲν δυσκολεύτηκε νὰ τῆς
ἐπιτρέψει νὰ λατρεύει τὸν Ἰησοῦ καὶ νὰ ἔχει εἰκονοστάσι στὸ δωμάτιό της,
ἀφοῦ ὁ ἴδιος ἦτο ἀνεξίθρησκος καὶ περισσότερο ἀπὸ τὸν Μωάμεθ καὶ τὸ
Κοράνι σεβόταν τὸν ἅγιο Κοσμᾶ τὸν Αἰτωλό. Μιὰ εὐλάβεια την ὁποία
ἐνέπνευσε καὶ ὑπέθαλπε ἡ κυρα-Βασιλικὴ καὶ τὸ χριστιανικὸ περιβάλλον της
στὰ Σεράγια τῶν Ἰωαννίνων.
Στὸ
νησὶ τῆς λίμνης ὁ Ἀλῆς προαισθανόμενος τὸ τέλος τῆς παντοδυναμίας του,
διέταξε τὸν ἔμπιστο φίλο του Θανάση Βάγια νὰ φονεύσει τὴν Βασιλικὴ μετὰ
τὸ θάνατό του. Ἀλλ' ὁ Βάγιας δὲν τήρησε τὴν ὑπόσχεση ποὺ ἔδωσε στὸ
μελλοθάνατο τύραννο ἤ ἐπειδὴ φοβήθηκε ἤ λυπήθηκε ἤ δὲν πρόλαβε ἤ τὸ
πιθανώτερο δὲν ἔστερξε.
Μετὰ
τὸ φόνο τοῦ Ἀλῆ ἡ κυρα-Βασιλική, ὁ Θανάσης Βάγιας καὶ ὁ ἀδελφός της
Σῖμος Κονταξῆς ἐστάλησαν ἀπὸ τὸν Χουρσὶτ καὶ τὸν Κιοσὲ-Μεχμέτ, μέσω
Λαρίσης καὶ Θεσσαλονίκης στὴν ΚΠολη. Ἦταν Φεβρουάριος τοῦ 1822.
Ἡ
Ὀθωμανικὴ αὐτοκρατορία συνταράσσονταν τότε ἀπὸ τὴν τεράστια φήμη τῶν
τόσο ζηλότυπα κρυμμένων θησαυρῶν τοῦ Ἀλῆ πασᾶ, δεδομένης τῆς κινητῆς
περιουσίας του , ἡ ὁποία τὸν χρόνο τῆς καταστροφῆς του ἔφτανε τὰ 500
ἑκατομμύρια γρόσσια. Φαντάζεται δὲ ὁ καθ' ἕνας τὴν ἔκπληξη τῶν
μεγιστάνων καὶ τὴν ἀγανάκτηση τοῦ Σουλτάνου στὴν Βασιλεύουσα ὅταν
ἔμαθαν, ὅτι τάχα τὸ ποσὸ τῆς δημευθείσης περιουσίας τοῦ Ἀλῆ ἔφτασε τὰ 45
ἑκ. μόνο. Καὶ ἀπὸ τὸ ὁποῖο, μόνο τὸ τέταρτο ἔφτασε στὴν Πόλη ὕστερα ἀπὸ
ἀκατάσχετες καταχρήσεις καὶ ἁρπαγές. Ὅλοι στὸ Δοβλέτι πιὰ ἤλπιζαν ὅτι
θὰ μάθαιναν τὴν ἀλήθεια τῶν καταχρήσεων καὶ τῶν ἁρπαγῶν, ἀλλὰ καὶ τὴ
θέση τῶν κρυμμένων θησαυρῶν ἀπὸ τὴν κυρα-Βασιλική. Ἐκείνη μόλις ἔφτασε
στὴν Πόλη ἀποφάνθηκε ὅτι οὔτε τὸ ἑκατοστὸ τῆς ἀξίας τῶν θησαυρῶν εἶχε
περισωθεῖ, γιὰ νὰ πείσει δὲ γιὰ τὴν ἀλήθεια τῶν καταθέσεων της, πρόσθεσε
ὅτι ἔλλειπε τὸ Μπὲλ-Χαντζάρ, τὸ ὁποῖο ὁ Ἀλῆς ἔφερε μ' ἕνα ζευγάρι
ἀσημένια πιστόλια πάντοτε στὴ μέση του. Τὸ Μπὲλ-Χαντζὰρ ἦταν δίστομο καὶ
στὴν λαβή του εἶχε ἕνα μεγάλο διαμάντι τὸ ὁποῖο ὁ Ἀλῆς εἶχε ἀγοράσει μὲ
ὑπέρογκη τιμὴ ἀπὸ τὸ βασιλᾶ τῆς Σουηδίας Γουσταῦο Ἀδόλφο. Τὸ χαντζάρι
εἶχε κρατήσει ὁ Χουρσὶτ πασᾶς, γεγονὸς ποὺ ἔκανε ὀργισμένο τὸν Σουλτάνο
νὰ τὸν καταδικάσει σὲ θάνατο. Μόλις τὸ ἔμαθε ὁ Χουρσίτ, βρισκόμενος στὴ
Λάρισα, γιὰ ν' ἀποφύγει τὸν ἀτιμωτικὸ θάνατο, πρόλαβε καὶ
δηλητηριάσθηκε.
Ὁ
τότε Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης Ἄνθιμος κατόρθωσε καὶ ἐλευθέρωσε τὴν
κυρα-Βασιλικὴ καὶ τοὺς συνοδούς της καὶ τοὺς ἔθεσε ὑπὸ τὴν προστασία καὶ
τὴν ἐπιτήρηση τῶν Πατριαρχείων. « Ἐφελκύσασα τὴν εὐμένειαν καὶ τὴν
ἀνακτoρικὴν φιλανθρωπίαν, τὴν δικαίαν εὔνoιαν καὶ προνοητικὴν διάθεσιν
τοῦ ὑψηλοῦ Δοβλετίου, παρεδώθη εἰς τὰ Πατριαρχεῖα, ὑπὸ τὴν σκέπην τῶν
ὁποίων, ἐπὶ ἱκανὰ ἔτη ζήσασα εἵλκυσεν ἐπίσης τὴν ἐκτίμησιν καὶ
συμπάθειαν τριῶν Πατριαρχῶν, διὰ τὸν χριστιανικὸν ζῆλον καὶ τὴν φρόνησίν
της». Αὐτὸ φυσικά, συνέβη ὅταν χάθηκε ἀπὸ τὴν Ὑψηλὴ Πύλη κάθε
ἐλπίδα νὰ ἀνευρεθοῦν οἱ θησαυροὶ τοῦ Ἀλῆ πασᾶ. Γιὰ ἀρκετὸ καιρὸ ἡ
κυρα-Βασιλικὴ ἔμεινε χωρὶς περιουσία καὶ τὸ Πατριαρχεῖο ἀνέλαβε ὅλα της
τὰ ἔξοδα, ὑπέρογκα γιὰ τὴν ἐποχή, ἀφοῦ ἔφτασαν στὰ δύο πρῶτα χρόνια τὰ
17.273 γρόσσια. Ἀπὸ Πατριαρχικοὺς Κώδικες καὶ Ἐπιστολὲς τριῶν
πατριαρχῶν, τοῦ Ἀνθίμου, τοῦ Χρυσάνθου καὶ τοῦ Ἀγαθαγγέλου,
πληροφορούμεθα ὅτι τόσο οἱ πρωθιεράρχες ὅσο καὶ οἱ ἀρχιερεῖς τοῦ Θρόνου
ἀναφέρονται μὲ πολὺ σεβασμὸ καὶ εὐγένεια στὴν «Κυρία Bασιλική»,
τὴν παράδοξη ἐκείνη γυναῖκα ποὺ γιὰ πολλὰ χρόνια κρατοῦσε στὰ χέρια της
τὶς τύχες ἑνὸς ὁλοκλήρου κόσμου καὶ μάλιστα ἑλληνικοῦ. Γιὰ τὴν «εὐγενικὴ δέσποινα», «ὑψηλὴ φιλοξενουμένη» τοῦ Πατριαρχείου καὶ γιὰ τὶς ὑποθέσεις της, ἐξαπολύθηκαν τὰ ἐξῆς Πατριαρχικὰ Γράμματα:
α. Τοῦ πατριάρχου Χρυσάνθου πρὸς τὸν μητροπολίτη Ἰωαννίνων Γαβριήλ, γιὰ νὰ ἐπιστατήσει «εἰς ὅσα ἡ εὐγένειά της ἔγραφε περὶ τῶν ἰδίων καὶ ἀτoμικῶν ὑπoθέσεών της».
β. Τοῦ αὐτοῦ πατριάρχου συστατικὸ πρὸς τὸν μητροπολίτη Γρεβενῶν Ἄνθιμο ὑπὲρ τῆς Μαρίας, δούλης τῆς κυρα-Βασιλικῆς, «γιὰ νὰ συντελέσει ὥστε ὁ μητροπολίτης Tρίκης νὰ πληρώσει σ’αὐτὴν τὸ ἐκ δύο χιλιάδων χρέος του».
γ. Τοῦ πατριάρχου Ἀγαθαγγέλου πρὸς τοὺς ἱερεῖς καὶ προκρίτους τῶν χωριῶν Παρακαλάμου «γιὰ νὰ προστατεύσουν τὰ ἐκεῖ κτήματα τοῦ κυρ-Σίμου,ἀδελφοῦ τῆς κυρα-Bασιλικῆς».
δ. Τοῦ ἰδίου πατριάρχου πρὸς τὸν ἡγούμενο τῆς Ἐξαρχίας Γερομερίου Ἀγάπιο, γιὰ τὴν ἴδια ὑπόθεση.
ε. Τοῦ πατριάρχου Ἀνθίμου πρὸς τὸν μητροπολίτη Ἰωαννίνων Γαβριὴλ καὶ τὸν ἐπίσκοπο Δρυϊνουπόλεως, γιὰ ὑποθέσεις τοῦ κυρ-Σίμου.
στ.
Τοῦ πατριάρχου Ἀγαθαγγέλου πρὸς τὴν ἴδια τὴν κυρα-Βασιλική, ἐνῶ αὐτὴ
ἦταν ἐξορία στὴν Προύσα, ὅπου τῆς ἔλεγε ὅτι ἐλπίζει καὶ προσεύχεται νὰ
ἀπαλλαγεῖ ἀπὸ τὴν «δεινὴ ὑπερρορία», τὴν ὀνομάζει «θυγατέρα περιπόθυτoν», καὶ τῆς εὔχεται «ἐκ ψυχῆς διὰ ρημάτων στοργικῶν τὰς θερμοτέρας τῶν εὐχῶν».
Δὲν
μπορεῖ νὰ εἶναι συμπτώσεις τὸ γεγονὸς ὅτι τὸ Πατριαρχεῖο τὴν
φιλοξενοῦσε σὲ ἱστορικὰ «ὀσπίτια» τὰ ὁποῖα μάλιστα εἶχαν πρὶν λίγα
χρόνια συνδεθεῖ μὲ τὴν δράση τῆς Φιλικῆς Ἑταιρείας στὴν
Κωνσταντινούπολη καὶ στὰ προάστειά της. Οὔτε ἀκόμα ὅτι διατηροῦσε στενὸ
σύνδεσμο μὲ ἱστορικὰ πρόσωπα ποὺ εἶχαν ἐπαφὴ μὲ τὴν ἀγωνιζόμενη Ἑλλάδα.
Τὰ παραπάνω βεβαιώνουν τὴν ἄποψη ὅτι ἡ κυρα-Βασιλικὴ δὲν ἦταν ξένη μὲ
τὴν ἀρχικὴ κίνηση ποὺ ἀνέμιξε τὸν τύραννο τῶν Ἰωαννίνων στὴν κίνηση τῶν
Φιλικῶν καὶ στὴν ἐθνεγερσία.
Ἴσως
νὰ κίνησε κάποιες ὑποψίες στὸ Δοβλέτι γι’ αὐτὸ ξαφνικὰ χωρὶς νὰ
ἀναφέρονται οἱ λόγοι, ἡ κυρα-Βασιλικὴ ἐξορίστηκε στὴν Προύσα, στὰ τέλη
Μαρτίου 1828. Εἶχε προηγηθεῖ ἡ καταστροφὴ τοῦ Ναυαρίνου καὶ ἡ Ὑψηλὴ
Πύλη ἐκτόπισε ὅσους θεωροῦσε ὑπόπτους. Στὴν Προύσα ἦταν τότε
ἐκτοπισμένες καὶ οἱ μεγάλες ἡγεμονικὲς οἰκογένειες Μαυρογέννους,
Σούτσου, Καλλιμάχη κλπ. Ἀμέσως ἡ «εὐγενὴς Kυρία» ἔγινε
ἀποδεκτή. Εἶναι ἄγνωστο τὸ τί μεσολάβησε καὶ ξαφνικὰ στὴν Προύσα ἔπαυσε
νὰ δανείζεται ἀπὸ τὸ Φανάρι, ἐξόφλησε τὰ χρέη της τῶν προηγουμένων
ἑπτὰ χρόνων, βρέθηκε μὲ σοβαρὴ περιουσία στὰ χέρια της κι ἀναφέρεται ὅτι
ἄρχισε μάλιστα νὰ εὐεργετεῖ ναούς, μονές καὶ φτωχὲς χριστιανικὲς
οἰκογένειες. Στοὺς Κώδικες τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Προύσης, ἀναφέρεται σὲ
πολλὲς περιοδείες της στὶς Μονὲς καὶ στὰ γύρω χωριά, «πάντοτε καλυμμένη, μὲ τὸ μαῦρο πέπλο της καὶ τὴν ἀπαστράπτουσα ἀπὸ καθαρότητα ἐσθῆτα της».
Γιὰ δεκαοκτὼ μῆνες διετέλεσε ἐξόριστη στὴν Προύσσα καὶ τὸν Ὀκτώβριο τοῦ
1829, μετὰ τὸν Ρωσσοτουρκικὸ πόλεμο, ἡ Ὑψηλὴ Πύλη ἀναγκάσθηκε νὰ τὴν
ἀνακαλέσει μὲ ὅλους τοὺς ἄλλους ἐξορίστους. Σὲ ἐπιστολὴ τοῦ Πατριάρχου
Ἀγαθαγγέλου φαίνεται ὅτι τὸ Φανάρι συνετέλεσε σοβαρὰ σ' αὐτην τὴν
ἀνάκληση:
Ἀγαθάγγελος ἐλέω Θεοῦ...
...Ἐπειδὴ
κατ' αὐτὰς δεδώκαμεν ταπεινὸν ἡμῶν τακρίρι πρὸς τὸ πολυχρόνιον καὶ
κραταιὸν δοβλέτι ἐξαιτητικὸν τῆς ἀπαλλαγῆς καὶ εἰς τὰ ἴδια ἐπιστροφῆς
καὶ ἐπανακάμψεως ὑμῶν τῶν ἐν τῇ δεινῇ ταύτῃ ὑπερρορία, κρίμασιν οἷς οἶδε
Κύριος, ἐφ’, ἱκανoὺς χρόνους κατατρυχομένων, εἰσακουσθείσης τῆς δεήσεως
ἡμῶν...
Ὁ Κωνσταντινουπόλεως καὶ ἐν Χῳ εὐχέτης.
ᾳωηθ’ Ὀκτωβρίου δ’
- See more at: http://www.imalex.gr/D11AE97D.el.aspx#sthash.Gz1GFejC.dpuf