Περί γεροντάδων και πνευματικών συνταγών!

Τοῦ ἀρχιμανδρίτου Ἀρσενίου Κατερέλου

Ὅταν κάποιος Γέροντας, ὄντως ἐνάρετος, φωτισμένος, ἴσως καί χαρισματοῦχος, πῆ σέ κάποιον πού τόν ἐρωτᾶ κάποια φρᾶσι, ἤ δώση κάποια συμβουλή, κλπ., δέν σημαίνει ὅτι πάντα αὐτή ἡ ἀπόκρισις θά ἰσχύη ἐπ᾽ ἀόριστον. Γενικά, οἱ πνευματικές συνταγές ἀπό μακρυά, χωρίς δηλαδή παρακολούθησι, κάποιες φορές, ὄχι μόνον δέν εἶναι
ἐγγυημένες, ἀλλά ἠμπορεῖ νά εἶναι ἀπό ἐπισφαλεῖς ἕως καί ὀλέθριες.

Ὁ Γέροντας Παΐσιος πολλές φορές ἐτόνιζε, ὅτι ἀπό μακρυά καλύτερα εἶναι νά ζητοῦμε προσευχή παρά πνευματικές συνταγές.

Ὅπως πάλι, ἄν κάποιος Γέροντας, ἔστω ἔμπειρος καί σοφός, δώση καλές συστάσεις γιά κάποιον ρασοφόρο ἤ λαϊκό, αὐτό δέν ἐξασφαλίζει οὔτε ἐγγυᾶται, ὅτι ὁ ἐπαινεθείς διά βίου θά πράττη καί θά φρονῆ πάντοτε σωστά.

Ἐπίσης, κάποιες φορές εὐσεβεῖς ἄνθρωποι λέγουν, ὅτι ἄν δέν ἦταν σωστός ὁ τάδε πνευματικός, μοναχός, κλπ.,ὁ τάδε μεγάλος Γέροντας, πού εἶναι κοινῆς ἀποδοχῆς, δέν θά μέ ἔστελλε, ἀλλά θά μέ ἐμπόδιζε νά ἐπήγαινασ᾽ αὐτόν γιά νά τόν συμβουλεύωμαι. Αὐτό δέν εἶναι ἀπόλυτο καί ἔτσι κάποιες φορές, ἐπειδή δέν εἶναι γνωστά τά ἑκατέρωθεν κίνητρα, συγκυρίες, συνθῆκες, κλπ., ἠμπορεῖ νά συμβοῦν στό μέλλον κάποια λάθη καί νά βγοῦν κάποια ἐσφαλμένα συμπεράσματα τά ὁποῖα δέν ἀνταποκρίνονται στό κατ᾽ εὐδοκίαν φρόνημα τοῦ Γέροντος.

Ὑπάρχει ἐπίσης καί ἡ περίπτωσις ἕνας ὄντως ἐνάρετος καί καταξιωμένος Γέροντας μέ μεγάλη κατά γενική ὁμολογία προσφορά, κλπ., λόγῳ ἡλικίας, ἀσθενείας ἤ ἀτυχήματος, νά πάθη γεροντική ἄνοια, ἐγκεφαλικό, τήν νόσο τοῦ Ἀλτσχάϊμερ, κλπ. Ὡς ἐκ τούτου, δέν εἶναι εἰς θέσιν πλέον νά ἀνταποκριθῆ στό ποιμαντικό του ἔργο. Δέν σημαίνειὅτι,καί ἄς ὑπάρχη ἐγκεφαλική βλάβη,ὅτι τόν φωτίζει πάντα ὁ Θεός γιά ὅσα λέγει, διότι τά λεγόμενά τουεἶναι προφανῶς προϊόντα τῆς ἀσθενείας του. Κάποιοι δυστυχῶς ἐκλαμβάνουν τά λόγια τοῦ ἀσθενοῦς Γέροντος, ὅτι εἶναι ἀπό τόν φωτισμό τοῦ Θεοῦ, ἐπειδή εἶναι ἐνάρετος.Αὐτά πού κάποιες φορές λέγει ὁ Γέροντας, ἐπ᾽ οὐδενί θά τά ἔλεγε ἄνευ τῆς ἀσθενείας του. Δέν ἰσχύει ἐδῶ τό ''λάλει Κύριε, καί ὁ δοῦλος Σου ἀκούει'', ἀλλά «''λάλησε'' ὁ Γέροντας καί ὁ δοῦλος ὀφείλει νά μήν ἀκούη καί μέ πόνο νά προστατεύη αὐτόν τόν Γέροντα καί ἑαυτόν καί ἀλλήλους».

Ἐδῶἠμπορεῖ νά συμβοῦν ἀκόμη καί θλιβερά πράγματα, τό μέγεθος τῶν ὁποίων εἶναι συνήθως ἀνάλογο μέ τήν ἐμβέλεια καί τό κῦρος τοῦ Γέροντος. Εἶναι πολύ μεγάλη παγίδα τοῦ Διαβόλου, λόγια λόγῳ ἀσθενείας καί μάλιστα ἐντελῶς ἀντορθόδοξα, νά τά δεχώμεθα ὡς εἰδική φώτισι, ἐπειδή ὁ Γέροντας εἶναι ἐνάρετος... Ἔλεος! Σ᾽ αὐτήν τήν περίπτωσι, ὁ Γέροντας δέν εἶναι εἰς θέσιν νά προφυλάξη τόν ἑαυτό του, καί ἑπομένως ὀφείλει καί ἐπιβάλλεται τό ἄμεσο περιβάλλον του, οἱ ὑποτακτικοί του, κλπ., νά τόν περιφρουρήσουν γιά νά μή δίδη ἐσφαλμένες καθοδηγήσεις, οἱ ὁποῖες δέν θά ἐδίδοντο ἄνευ τῆς ἀσθενείας του καί κοροϊδεύει καί χαίρεται ὁ Διάβολος.

Τρέμε καί φεῦγε, ὅταν''σοῦπερ διακριτικοί ἑρμηνευτές'' ἀποδίδουν στόν Θεό, καί μάλιστα μέ σοβαροφανῆ ἐπιχειρήματα, λόγια ἀπόρροιας ἐγκεφαλικῶν, Ἀλτσχάϊμερ, κλπ. -ὧδε ἡ ὀλεθρία πνευματική βλάβη -, διότι οἱ συγκεκριμένοι ''ἑρμηνευτές'' πάσχουνἀπό ''πνευματικά ἐγκεφαλικά'', ''πνευματικά Ἀλτσχάϊμερ'', κλπ., καί χρήζουν οἱ ἴδιοι πνευματικῆς βοηθείας.

Ὀφείλει ὁ καθένας μέ πόνο καί σεβασμό νά σημαίνη S.O.S.,ὅταν διαπιστώνη οἱουδήποτε εἴδους πνευματικές συνταγές μέ πνευματικές παρενέργειεςκαί γενικά κάθε πνευματική βλάβη, εἴτε αὐτή εἶναι ''ἀποκαλυπτική'', εἴτε εἶναι ''ἑρμηνευτική'', κλπ.

Εἶπε Γέρων: «Τό ζητούμενο νά ψάχνωμε καί ὄχι τό μελλούμενο. Τό ζητούμενο εἶναι ἡ προσευχή καί ἡ μετάνοια καί τότε ὁ Θεός θά μᾶς φωτίζη. Τό ἀσφαλές μελλούμενο εἶναι μόνο τοῦ Θεοῦ».