Του Ηλία Τσάπε, Φιλολόγου
Ότι ο νομός Ιωαννίνων ρίχνει βαριά τη σκιά του στη Θεσπρωτία, αυτό είναι γεγονός πολλών δεκαετιών. Ότι έχει συγκεντρώσει τα πάντα στην επικράτειά του, όσα δηλαδή του προσπορίζουν πολλαπλά οφέλη, - Πανεπιστήμια, νοσοκομεία, στρατός, Περιφερειακή εξουσία – συνιστά μια ολοφάνερη και οχληρή πραγματικότητα. Είναι στην Ελλάδα μια συνήθης τακτική ισχυρών Κέντρων να μαζεύουν για τον εαυτό τους, ό, τι μπορεί να τους δώσει ευμάρεια και δύναμη. Και θλιβερή συνάμα αδυναμία όλων των άλλων περιοχών να υπομένουν αγόγγυστα και μ’ ένα είδος αναπηρίας, ό,τι ο «Μεγάλος Αδόλφος» επιτάσσει. Η ανισόρροπη
ανάπτυξη, στη χώρα αυτή, των διαφόρων «διαμερισμάτων» της, πέρα από τις ιστορικές ρίζες του φαινομένου, έρχεται και ως αποτέλεσμα της βουλιμίας, προσώπων και νομών, σε βάρος των υπολοίπων και ως μια έκφραση πολιτικής παραφροσύνης που δυναμιτίζει την ενότητα και προκαλεί τη λογική. Εκείνη, κυνηγημένη, δεν ξέρει πού να κρυφτεί στη χώρα τού «διαίρει και βασίλευε».
Σίγουρα παίρνει τα «βουνά», όταν στις πόλεις και στα μυαλά των ανθρώπων κυριαρχεί η σύγχυση και η αδικία. Το μεγάλο Κέντρο της ηγεμονικής Αθήνας, είναι αδύναμο να τιθασεύσει τις αρπαχτικές διαθέσεις των ισχυρών νομών, αφού και το ίδιο συμπεριφέρεται με ανάλογο τρόπο.
Τι κι αν ο αναπληρωτής υπουργός του Υπουργείου Ανάπτυξης και Υποδομών, ο εξ Ιωαννίνων ορμώμενος, παραβλέπει τη φυσική πορεία των μεγάλων έργων! Τι κι αν οι πολίτες των παράκτιων περιοχών με αγωνία τα περιμένουν δεκαετίες τώρα! Τι κι αν εκείνος σχεδιάζει την Ιόνια Οδό να παρεκκλίνει του στόχου της! Που δεν είναι άλλος φυσικά από το να καταλήγει στα «σύνορα» με την Αλβανία που κοιτούν το Ιόνιο Πέλαγος και την Κέρκυρα.
Ο μέγιστος των υπουργών κάνει κι εκείνος τους οφθαλμούς λοξούς –για να το πω με τη γλώσσα των πάλαι ποτέ λογίων – μπρος στις αδικίες. Το ατυχές είναι πως δεν αντιλαμβάνονται ή αδιαφορούν για την κεφαλαιώδη σημασία που έχει η αποκατάσταση της τάξης για την εθνική μας πορεία. Η Ιόνια Οδός, προσέτι, θα μπορούσε να καταλήγει και στην «Αδριατική Οδό», φέρνοντας κοντά Βαλκάνιους πολιτισμούς, που συντηρούνται σε μια κατάσταση αδικιών και διαίρεσης, γιατί έτσι ανέκαθεν ήθελαν οι Ευρωπαίοι «προστάτες» μας.
Άξιον μνείας είναι που και οι «μέγιστοι» πολιτικοί μας εκπρόσωποι στη Θεσπρωτία ανέκαθεν κι εκείνοι σιωπούσαν και σιωπούν ακόμα. Είτε για τα μεγάλα είτε για τα μικρά. Τι θέλουν δηλαδή; Να τα ’χουν καλά μόνον με τους πολιτικούς τους προϊστάμενους και εμείς οι Θεσπρωτοί να πάμε κατά… διαόλου; Αναρωτιέμαι, αν μας σκέφτονται καθόλου, όταν τα δύο μεγάλα Κέντρα αποφασίζουν, εδώ και χρόνια, για μας χωρίς εμάς! Αν έχουν ανάστημα, επιβάλλεται να το σηκώνουν! Όπως και οφείλουν να ενεργοποιούν τους πολίτες, όταν αδρανούν. Ή να είναι τα «μάτια» των πολιτών και η «φωνή» τους! Αυτό δεν είναι το χρέος τους; Ή μήπως να υπηρετούν τα «άλλα Αφεντικά», αφού έχουν «εξασφαλισμένη» τη δική μας ψήφο!
Υπάρχουν βέβαια και φιγούρες ανθρώπινες, στο ομιχλώδες τοπίο αυτής της περιοχής, κάπως σιωπηλές, ή, ίσως, λίγο «σκοτεινές» κι ακαθόριστες, αλλά που δίνουν ελπίδα. Γιατί, λόγω της κοντινής απόστασης, ξεκρίνω, ανάμεσά τους, το Δήμαρχο της πόλης, μέσα στη βαριά καθημερινότητα του διευρυμένου Δήμου, να αντιστέκεται, όπου και όπως μπορεί, αλλά κι εκείνον θλιβερά μόνο, αφού, από τη μια, η πολιτική κορυφή αξιολογεί, όπως φαίνεται, κομματικά τη στάση του και, από την άλλη, οι «δικοί» του, της παράταξής του δηλαδή, καλοπερνούν ή στέκονται μακριά, αφήνοντας τον, μόνο στην ουσία, άλλοτε να σύρεται στα δικαστήρια ή, άλλοτε, σαν τον ΑΪ Γιώργη να δίνει τη δική του μάχη με τα θηρία όλα, μικρά ή μεγάλα!
Ούτε και για έργα «ταπεινά», που διευκολύνουν την καθημερινότητά μας και παρέχουν ασφάλεια, υψώνεται φωνή στο δύσμοιρο τόπο μας! Το παράδειγμα που ακολουθεί είναι κι αυτό από τους… δρόμους!. Δύο «φανάρια» χρειαζόμαστε σε επικίνδυνες διασταυρώσεις, μια στη Ν. Σελεύκεια και έναντι του αρχαιολογικού Μουσείου, αλλά στου… «κουφού την πόρτα, όσο θέλεις βρόντα!» Τι κι αν συγκεντρώθηκαν στη Σελεύκεια οι πολίτες για να διαμαρτυρηθούν; Η κατάσταση δεν άλλαξε! Στο μέλλον, βέβαια, να ξέρετε, ότι δε σχεδιάζουν να μας αφήσουν χωρίς… «κόκκινα φανάρια»!
Πάντως, είναι παράδοξο, πόσο τα «μικρά» πράγματα και οι ελλείψεις - όπως τα «φώτα πλοήγησης» στους δρόμους, που… αλλού τα βλέπεις σε κάθε βήμα! - φανερώνουν το μέγεθος των διακρίσεων και της άνισης κατανομής διάθεσης και κονδυλίων από την πλευρά του κεντρικού αλλά και του περιφερειακού «κράτους». Αλλά και γι’ αυτά τα «μικρά» ή τα μεγάλα εδώ στη Θεσπρωτία… «μούγκα στη στρούγκα»! Μάλλον, μόνον εμείς οι πολίτες βγάζουμε φωνή! Ακόμα και οι Δήμαρχοι αν φωνάζουν , εφόσον είναι άλλης παράταξης, ουδείς τους ακούει! Κι ό,τι κακώς σχεδιάστηκε για την Ιόνια Οδό, που και με όλες τις εγκαταλειμμένες περιοχές μας - τους Φιλιάτες, την Παραμυθιά και το Μαργαρίτι θα μπορούσε «καθέτως» και με ευκολία να ενωθεί , να μη μείνουν έξω από τους μεγάλους δρόμους και τη Θάλασσα - οι τωρινοί της θεσπρωτικής διοίκησης δεν το αγγίζουν!
Ούτε και ότι η τουριστική Πάργα, μαζί με τους αρχαιολογικούς θησαυρούς της περιοχής Φαναρίου, θα ’ρθουν σε απόσταση αναπνοής από το «Λιμάνι», τους κινεί την προσοχή! Παρεμπιπτόντως, ερωτώ: τα Γιάννενα δε θα μπορούσαν, μέσω Ιονίας Οδού και, ακολούθως, της Εγνατίας, να εξυπηρετηθούν; Σίγουρα, ναι. Προτιμούν, όμως, να αδικήσουν τη Θεσπρωτία, ενώ θα μπορούσαν ν’ αφήσουν την Ιόνια Οδό να τραβήξει τον παράλιο δρόμο της προς τα σύνορα και οι ίδιοι οι Γιαννιώτες, αν ήθελαν, να φτιάξουν, με τη βοήθεια του Υπουργού τους, άλλο δρόμο περιωπής προς τα Γιάννινα. Κι ας του έδιναν, όποιο όνομα θα επιθυμούσαν, όχι όμως, «Ιόνια Οδός»! Γιατί αυτή η ονομασία δε θα δέσει ποτέ με τη φυσική πραγματικότητα.
Κι εμείς, έτσι θα μείνουμε, με τα χέρια σταυρωμένα; Η «Ανώτερη Αρχή» του νομού τι θα κάνει; Δε θα τη θέσουμε προ των ευθυνών της; Δε μας ενδιαφέρει η καλύτερη επικοινωνία με τη νότια Ελλάδα; Κάποτε, ήθελαν οι γείτονές μας συνέλληνες να εξαφανίσουν τη Θεσπρωτία από το χάρτη, μοιράζοντάς την μεταξύ τους! Επιβιώσαμε και βρήκαμε τον εαυτό μας, δηλαδή την ταυτότητά μας, συνεχίζοντας την ιστορική μας πορεία. Τώρα, που αποκτάμε αυτογνωσία και ενότητα μεγαλύτερη, θα μείνουμε άπραγοι; Η τουριστική ανάπτυξη της ιδιαίτερης πατρίδας μας δε μας αγγίζει; Ή μήπως μας απασχολούν τα πετρελαιοειδή και όλα τα άλλα, που σχεδιάζουν τα αφεντικά της πολιτικής κι από πίσω της Οικονομίας, και που, όταν θα τα ακούνε οι ξένοι περιηγητές, θα «κόβουν λάσπη» από τη Θεσπρωτία;
Η ασφάλεια μήπως μετακίνησής μας στην Αθήνα ή των δικών μας που θέλουν να μας επισκεφθούν από τη μακρινή πρωτεύουσα και σκέφτονται την απόσταση ή την επικινδυνότητα του δρόμου, μήπως μας ενδιαφέρει; Ότι η Κέρκυρα και η Ιταλία θα γίνουν πιο «προσβάσιμες» από ξηράς, άρα η Ηγουμενίτσα «κόμβος», πολλών κατευθύνσεων και ανάπτυξης, αυτό μήπως προκαλεί την προσοχή μας; Και πάνω από αυτά, μήπως το φυσικό Δίκαιο που λέει ότι η Ιόνια Οδός επιβάλλεται να κατασκευαστεί μέχρι τα σύνορα, χωρίς να πάρει τα μάτια της από το Ιόνιο Πέλαγος;
Αντ’ αυτού, τα Γιάννενα γίνονται αποδέκτης και αυτού του μεγάλου έργου! Με το πρόσχημα της συγκέντρωσης μεγάλου πληθυσμού στο νομό τους, καταργούν και το Φυσικό και το Εθνικό Δίκαιο! Κι αποτελούν θλιβερό παράδειγμα αλαζονείας απέναντί μας και μικρόψυχης πολιτικής! Είναι «το μεγάλο ψάρι που τρώει το μικρό!» Με τους Θεσπρωτούς να είναι πρώτοι στα… χαστούκια! Καρπαζοεισπράκτορες πρώτοι! Λες και η κατάρα πρέπει να πάρει «σάρκα και οστά» στου «κασίδη» το κεφάλι και να την αφήσουμε, εμείς που τη βλέπουμε, να μας γονατίσει!
Οι πολίτες της Θεσπρωτίας ακόμα δεν έχουν αντιδράσει ενωμένα, στις αδικίες που γίνονται σε βάρος τους. Η μοίρα, εξάλλου, αυτού του τόπου ήταν ανέκαθεν σκληρή. Απογοητευμένοι και απελπισμένοι, που δεν έχουν πραγματικούς ταγούς, που οι πολιτικοί δεν τους οδηγούν στην ευημερία και τούς… καταγράφουν διαρκώς στα «παλαιότερα των υποδημάτων τους», σωπαίνουν. Η διαίρεση, εξάλλου, έχει συντελεστεί εκ των άνω και η κοινωνία ανίσχυρη δείχνει το θλιβερό της πρόσωπο.
Μ’ έναν τρόπο σίγουρα, μπορείς ν’ απελπίσεις το λαό, να τον διχάσεις, να τον αποδυναμώσεις. Αν διαρκώς δηλαδή του αρνείσαι το δίκιο του. Όταν εκείνος μιλά κι εσύ κάνεις πως δεν ακούς! Έτσι ταυτόχρονα, του καλλιεργείς τον ατομικό εγωισμό, εφόσον αποσύρεται από τα δρώμενα και πρέπει κάπου να στηριχτεί για να υπάρξει. Κι αν δε σε πάνε προς την αλήθεια και το φως οι κυβερνήτες σου, σίγουρα εσύ θα ζεις την εποχή των «μεγάλων παθών». Ας μην απορούμε λοιπόν που η αφωνία του Έλληνα πολίτη οδήγησε στην ενίσχυση του Εγώ, το οποίο πήρε πλέον τη μορφή εθνικής κατάρας.
Οι Σκοπιανοί θέλουν να κλέψουν την Ιστορία της Μακεδονίας. Οι γείτονες Γιαννιώτες, πέρα από τα κομμάτια της Θεσπρωτίας που παλαιόθεν έχουν κάνει δικά τους, θέλουν να κλέψουν κι ένα κομμάτι της Ιόνιας Οδού. Πείτε μου, αν υπάρχει διαφορά στην πολιτική συμπεριφορά! Όχι βέβαια! Υπάρχει, όμως, μια διαφορά που αξίζει να την αναφέρουμε. Γιατί ενώ οι Σκοπιανοί είναι σλαβικόν έθνος, οι Ιωαννίτες είναι ομόδοξον και ομόγλωσσον και ηπειρωτικόν! Κι αυτό το γεγονός κάνει πιο βαριά την αδικία που είναι έτοιμη να συντελεστεί.
Θα μας κλείσουν και πάλι τα στόματα; Οι Θεσπρωτοί πολίτες θα βρούμε επιτέλους τη δύναμη ώστε να διεκδικήσουμε τα δίκια μας, ακόμα κι αν η υπόθεση της Ιονίας Οδού φαίνεται «τελειωμένη»; Ακόμα κι αν είμαστε μόνοι μας, ξυλάρμενοι στην τρικυμία, και δίχως καπετάνιο; Θα δείξουν, για άλλη μια φορά, οι κυβερνήτες της πατρίδας μας πώς έρχεται η διαίρεση; Ή θα μαζεύουμε οργή μέσα μας, που για να μη μας σκοτώνει, πρέπει να τη βγάλουμε μια μέρα σ’ αυτούς που κυρίως είναι υπεύθυνοι;
*Σημ. Το κείμενο γράφτηκε το 2010 αλλά προσαρμόστηκε, «βελτιούμενο», στις υπάρχουσες, επί των ημερών μας, συνθήκες.