Του π. Ιωήλ Κωνστάνταρου
Ακριβώς επειδή δεν θέλουμε ή δεν έχουμε μάθει να ζούμε με τις επιταγές του λόγου του Θεού, καταντούμε ώστε ο βίος μας να γίνεται μια τυραννία, με αποτέλεσμα αντί να χαιρόμαστε τη ζωή μας, να αγανακτούμε και να κινούμαστε μέσα σε μια συνεχή σύγχυση και ταραχή. Αν θελήσουμε να επισημάνουμε ποιά ακριβώς είναι η κύρια αιτία που η ζωή μας έπαυσε να είναι όμορφη και γνήσια δημιουργική, θα καταλήγαμε
στο υπερβολικό άγχος και στην εξοντωτική μέριμνα για πλουτισμό. Όταν όμως ο στόχος μας γίνεται τόσο υλικός και όλες μας οι προσπάθειες στρέφονται στο να δουλέψουμε στο μαμωνά, τότε γινόμαστε ικανοί για τα πάντα, και θα πρέπει να περιμένουμε τα χειρότερα. Αν μάλιστα ο πιστός μπλέξει στα γρανάζια του εύκολου πλουτισμού, νομίζοντας ότι ταυτοχρόνως θα υπηρετεί και το Θεό, τότε η κατάστασις καταντά τραγική, αφού ξεκάθαρα: «Ουδείς δύναται δυσί κυρίοις δουλεύειν ή γαρ τον ένα μισήσει και τον έτερον αγαπήσει, ή ενός ανθέξεται και του ετέρου καταφρονήσει. ού δύνασθε Θεώ δουλεύειν και μαμωνά.» (Ματθ. στ΄, 24). Δηλ. Κανείς δεν δύναται να είναι δούλος σε δύο κυρίους (συγχρόνως), διότι ή τον ένα θα μισήσει και τον άλλο θα αγαπήσει, ή στον ένα θα προσκολληθεί και τον άλλο θα καταφρονήσει. Δε μπορείτε να είστε δούλοι και του Θεού και του μαμωνά (του χρήματος). Μέσα στην απλότητά της αλλά και στο βάθος της η Επί του Όρους Ομιλία, περιέχει αυτές τις μοναδικές αλήθειες που αγγίζουν την καρδιά και φέρνουν την ειρήνη στη συνείδηση του ανθρώπου. Το ότι ο ίδιος ο Θεός προνοεί για τις ανάγκες μας, αυτό θα πρέπει να μας γίνει συνείδηση και βίωμα. Όχι απλώς να βρίσκεται «στο πίσω μέρος του μυαλού μας», αλλά καθημερινώς να ζητούμε τη χάρη Του, ώστε να αποδεικνύουμε, κυρίως στον ίδιο τον εαυτό μας, ότι αυτά που πιστεύουμε τα ζούμε και τα εφαρμόζουμε. Βεβαίως, σε καμία των περιπτώσεων, η πίστη στην πρόνοια του Θεού δε θα μας οδηγήσει στην τεμπελιά ή σε άλλες απαράδεκτες κοινωνικές καταστάσεις… Η αρχαία ρήση «Συν Αθηνά και χείρα κίνει», έχει και δω την εφαρμογή της. Θα σχεδιάσει ο άνθρωπος τη ζωή του και το επάγγελμά του, θα εργαστεί ο πιστός και μάλιστα έντονα, θα προσέξει να τοποθετεί τον εαυτό του μέσα στο σωστό επαγγελματικό του κύκλο κατά πάντα δίκαια και σύννομα, αλλά ουδέποτε θα επιτρέπει στη συνείδησή του να ξεφεύγει από τα όρια και να καταντά άπληστος και άπιστος. Για το μεγάλο αυτό πειρασμό που κρύβεται στο σημείο τούτο, έρχεται ο Κύριος και μας δείχνει την πραγματικότητα, και μας διδάσκει μέσ’ από την ίδια τη φύση. Ούτε ένα πουλάκι και ούτε ένα λουλουδάκι δεν βρίσκεται έξω από την πρόνοια του Θεού. Αν λοιπόν όλα αυτά τα οποία είναι τόσο πρόσκαιρα και επιτέλους είναι άψυχα και εκμηδενίζονται, αν όλα αυτά βρίσκονται μέσα στην προνοητική αγάπη του Θεού, είναι ποτέ δυνατόν εμείς που δημιουργηθήκαμε σύμφωνα με την εικόνα Του, και προορισμό έχουμε να γίνουμε όμοιοί Του, είναι δυνατόν να μας εγκαταλείψει ποτέ; Είναι ποτέ δυνατόν αυτός ο Δημιουργός μας που γνωρίζει καλύτερα από εμάς τους ίδιους τις ανάγκες μας, να μας εγκαταλείπει; Και αν με την αγωνιώδη μέριμνα που καταλαμβάνει τον άνθρωπο, αποδεικνύεται αν όχι η απιστία, πάντως όμως η ολιγοπιστία, τότε πώς είναι δυνατόν να προκόψει κανείς στη δικαιοσύνη του Θεού, δηλ. στην απόκτηση των αρετών και στην εν Χριστώ ζωή; Ήδη το τονίσαμε. Θα κάνει ο άνθρωπος ό,τι είναι δυνατόν να κάνει στη ζωή του, και κατόπιν θα πρέπει να ειρηνεύει. Εκεί που χρειάζεται ο αγώνας είναι στο να επιζητούμε «Πρώτον την βασιλείαν του Θεού και την δικαιοσύνην αυτού», και όλα τα άλλα θα δοθούν επιπροσθέτως από τον ίδιο το Θεό. Δυστυχώς αρκετές φορές αντιστρέφουμε τα πράγματα, και εκεί που χρειάζεται όντως αγώνας και προσοχή, δείχνουμε μια καταστρεπτική απάθεια, αφήνοντας την πνευματική μας προκοπή. Και εκεί που χρειάζεται εμπιστοσύνη και ψυχραιμία, παρουσιάζουμε υπερβολική αγωνία και διάθεση ταραχής και άγχους, με καταστρεπτικές φυσικά συνέπειες στην όλη ύπαρξή μας. Αδελφοί μου. Έχει λεχθεί και είναι μεγάλη αλήθεια ότι ο άνθρωπος καταστρέφει την υγεία του για να κερδίσει χρήματα, και κατόπιν δαπανά όλη του την περιουσία για να ξαναβρεί την χαμένη του υγεία! Αυτή η νοοτροπία, ας το παραδεχτούμε όλοι μας, αποτελεί την μεγάλη ασθένεια της εποχής μας. Την ασθένεια που κάνει τα νοσοκομεία και τις κλινικές να είναι γεμάτα από παλαιές αλλά και νέες αρρώστιες… Ας αφήσουμε να αγγίξει τη συνείδησή μας ο λόγος του Ευαγγελίου και κάθε βράδυ που πέφτουμε για ύπνο, αντί άλλων βασανιστικών σκέψεων για το πώς θα τα βγάλουμε πέρα, ας ακούμε την φωνή του Κυρίου Ιησού που μας λέει: «Μή ουν μεριμνήσητε εις την αύριον, η γαρ αύριον μεριμνήσει τα εαυτής. Αρκετόν τη ημέρα η κακία αυτής» (Ματθ. στ΄, 34). Δηλ. Να μη μεριμνήσετε για την αυριανή ημέρα, διότι η αυριανή ημέρα θα μεριμνήσει η ίδια για τα δικά της πράγματα. Αρκεί στην (κάθε) ημέρα η δική της ταλαιπωρία.
στο υπερβολικό άγχος και στην εξοντωτική μέριμνα για πλουτισμό. Όταν όμως ο στόχος μας γίνεται τόσο υλικός και όλες μας οι προσπάθειες στρέφονται στο να δουλέψουμε στο μαμωνά, τότε γινόμαστε ικανοί για τα πάντα, και θα πρέπει να περιμένουμε τα χειρότερα. Αν μάλιστα ο πιστός μπλέξει στα γρανάζια του εύκολου πλουτισμού, νομίζοντας ότι ταυτοχρόνως θα υπηρετεί και το Θεό, τότε η κατάστασις καταντά τραγική, αφού ξεκάθαρα: «Ουδείς δύναται δυσί κυρίοις δουλεύειν ή γαρ τον ένα μισήσει και τον έτερον αγαπήσει, ή ενός ανθέξεται και του ετέρου καταφρονήσει. ού δύνασθε Θεώ δουλεύειν και μαμωνά.» (Ματθ. στ΄, 24). Δηλ. Κανείς δεν δύναται να είναι δούλος σε δύο κυρίους (συγχρόνως), διότι ή τον ένα θα μισήσει και τον άλλο θα αγαπήσει, ή στον ένα θα προσκολληθεί και τον άλλο θα καταφρονήσει. Δε μπορείτε να είστε δούλοι και του Θεού και του μαμωνά (του χρήματος). Μέσα στην απλότητά της αλλά και στο βάθος της η Επί του Όρους Ομιλία, περιέχει αυτές τις μοναδικές αλήθειες που αγγίζουν την καρδιά και φέρνουν την ειρήνη στη συνείδηση του ανθρώπου. Το ότι ο ίδιος ο Θεός προνοεί για τις ανάγκες μας, αυτό θα πρέπει να μας γίνει συνείδηση και βίωμα. Όχι απλώς να βρίσκεται «στο πίσω μέρος του μυαλού μας», αλλά καθημερινώς να ζητούμε τη χάρη Του, ώστε να αποδεικνύουμε, κυρίως στον ίδιο τον εαυτό μας, ότι αυτά που πιστεύουμε τα ζούμε και τα εφαρμόζουμε. Βεβαίως, σε καμία των περιπτώσεων, η πίστη στην πρόνοια του Θεού δε θα μας οδηγήσει στην τεμπελιά ή σε άλλες απαράδεκτες κοινωνικές καταστάσεις… Η αρχαία ρήση «Συν Αθηνά και χείρα κίνει», έχει και δω την εφαρμογή της. Θα σχεδιάσει ο άνθρωπος τη ζωή του και το επάγγελμά του, θα εργαστεί ο πιστός και μάλιστα έντονα, θα προσέξει να τοποθετεί τον εαυτό του μέσα στο σωστό επαγγελματικό του κύκλο κατά πάντα δίκαια και σύννομα, αλλά ουδέποτε θα επιτρέπει στη συνείδησή του να ξεφεύγει από τα όρια και να καταντά άπληστος και άπιστος. Για το μεγάλο αυτό πειρασμό που κρύβεται στο σημείο τούτο, έρχεται ο Κύριος και μας δείχνει την πραγματικότητα, και μας διδάσκει μέσ’ από την ίδια τη φύση. Ούτε ένα πουλάκι και ούτε ένα λουλουδάκι δεν βρίσκεται έξω από την πρόνοια του Θεού. Αν λοιπόν όλα αυτά τα οποία είναι τόσο πρόσκαιρα και επιτέλους είναι άψυχα και εκμηδενίζονται, αν όλα αυτά βρίσκονται μέσα στην προνοητική αγάπη του Θεού, είναι ποτέ δυνατόν εμείς που δημιουργηθήκαμε σύμφωνα με την εικόνα Του, και προορισμό έχουμε να γίνουμε όμοιοί Του, είναι δυνατόν να μας εγκαταλείψει ποτέ; Είναι ποτέ δυνατόν αυτός ο Δημιουργός μας που γνωρίζει καλύτερα από εμάς τους ίδιους τις ανάγκες μας, να μας εγκαταλείπει; Και αν με την αγωνιώδη μέριμνα που καταλαμβάνει τον άνθρωπο, αποδεικνύεται αν όχι η απιστία, πάντως όμως η ολιγοπιστία, τότε πώς είναι δυνατόν να προκόψει κανείς στη δικαιοσύνη του Θεού, δηλ. στην απόκτηση των αρετών και στην εν Χριστώ ζωή; Ήδη το τονίσαμε. Θα κάνει ο άνθρωπος ό,τι είναι δυνατόν να κάνει στη ζωή του, και κατόπιν θα πρέπει να ειρηνεύει. Εκεί που χρειάζεται ο αγώνας είναι στο να επιζητούμε «Πρώτον την βασιλείαν του Θεού και την δικαιοσύνην αυτού», και όλα τα άλλα θα δοθούν επιπροσθέτως από τον ίδιο το Θεό. Δυστυχώς αρκετές φορές αντιστρέφουμε τα πράγματα, και εκεί που χρειάζεται όντως αγώνας και προσοχή, δείχνουμε μια καταστρεπτική απάθεια, αφήνοντας την πνευματική μας προκοπή. Και εκεί που χρειάζεται εμπιστοσύνη και ψυχραιμία, παρουσιάζουμε υπερβολική αγωνία και διάθεση ταραχής και άγχους, με καταστρεπτικές φυσικά συνέπειες στην όλη ύπαρξή μας. Αδελφοί μου. Έχει λεχθεί και είναι μεγάλη αλήθεια ότι ο άνθρωπος καταστρέφει την υγεία του για να κερδίσει χρήματα, και κατόπιν δαπανά όλη του την περιουσία για να ξαναβρεί την χαμένη του υγεία! Αυτή η νοοτροπία, ας το παραδεχτούμε όλοι μας, αποτελεί την μεγάλη ασθένεια της εποχής μας. Την ασθένεια που κάνει τα νοσοκομεία και τις κλινικές να είναι γεμάτα από παλαιές αλλά και νέες αρρώστιες… Ας αφήσουμε να αγγίξει τη συνείδησή μας ο λόγος του Ευαγγελίου και κάθε βράδυ που πέφτουμε για ύπνο, αντί άλλων βασανιστικών σκέψεων για το πώς θα τα βγάλουμε πέρα, ας ακούμε την φωνή του Κυρίου Ιησού που μας λέει: «Μή ουν μεριμνήσητε εις την αύριον, η γαρ αύριον μεριμνήσει τα εαυτής. Αρκετόν τη ημέρα η κακία αυτής» (Ματθ. στ΄, 34). Δηλ. Να μη μεριμνήσετε για την αυριανή ημέρα, διότι η αυριανή ημέρα θα μεριμνήσει η ίδια για τα δικά της πράγματα. Αρκεί στην (κάθε) ημέρα η δική της ταλαιπωρία.