Βρεθήκαμε σε διάφορα σημεία του ποταμού Καλαμά και η εικόνα ήταν απογοητευτική.
Εκεί, που κάποτε τα πλατάνια σκόρπιζαν με την πλούσια φυλλωσιά τους τη δροσιά τους και τον ίσκιο τους, τώρα το τοπίο θυμίζει "νεκροταφείο" δένδρων.
Υπεραιωνόβια πλατάνια να έχουν ξεραθεί από την ασθένεια του “μεταχρωματικού έλκους”.
Για παράδειγμα στη θέση “Μπαλάσκας”, μεταξύ Πολυδρόσου και Πέντε Εκκλησιών Παραμυθιάς, αλλά και στην περιοχή της Ραβενής Φιλιατών και της "Λαγκάβιτσας" στη Λίστα και της Νεράιδας Παραμυθιάς έχουν νεκρωθεί αμέτρητα πλατάνια και η παρόχθια περιοχή θυμίζει "βομβαρδισμένη" ζώνη.
Είναι ενδεικτικό ότι παλαιότερα, το καλοκαίρι, στις πηγές “Λαγκάβιτσας”, κοντά στη Λίστα Φιλιατών, συγκεντρώνονταν πολλοί άνθρωποι, όχι μόνο από τα γύρω χωριά, κυρίως απόδημοι, που έκαναν διακοπές στον τόπο τους, αλλά και από την υπόλοιπη Θεσπρωτία.
Και απολάμβαναν τη δροσιά των νερών, αλλά και των πλατάνων. Τώρα, πλέον, τα πλατάνια, ξεράθηκαν, χτυπημένα από το γνωστό μικρόβιο, και δεν χαρίζουν τον ίσκιο τους στους προσερχόμενους, ενώ ο τόπος “γυμνώθηκε”.
Έτσι μειώθηκε αισθητά ο αριθμός των επισκεπτών στις πηγές. Πρόκειται για ένα μνημείο της φύσης, όπου κανείς μπορεί να βρει ξεκούραση όχι μόνο του σώματός του, αλλά και της αγχωμένης και αγωνιούσας ψυχής του.
Ο Καλαμάς "πενθεί"... Αλλά "πενθούν" και οι επισκέπτες, αντικρίζοντας το θλιβερό αυτό θέαμα.
Ολόκληρες παραποτάμιες περιοχές, που μέχρι πριν λίγα χρόνια ήταν σημεία περιβαλλοντικής αναφοράς, έχουν κυριολεκτικά απογυμνωθεί από τα πλατάνια.
Τα εκατοντάδες νεκρά δέντρα, αφού ξεραίνονται, πέφτουν μέσα στο ποτάμι και παρασύρονται από τα νερά του.
Σε διάφορα σημεία, όμως, οι κορμοί των δέντρων έχουν κυριολεκτικά φράξει κατά μεγάλο ποσοστό την κοίτη του ποταμού, ενώ και σε πολλά άλλα φαίνεται πως θα συμβεί το ίδιο.
Η περιφέρεια Ηπείρου για να προλάβει τέτοια φαινόμενα κόβει κατά καιρούς ξερά πλατάνια και καθαρίζει την κοίτη προσβεβλημένα από την ασθένεια του μεταχρωματικού έλκους, για να προλάβει σοβαρά προβλήματα τόσο στο οικοσύστημα του ποταμού, όσο και στις καλλιέργειες του κάμπου, αφού με τις πρώτες δυνατές βροχοπτώσεις, το νερό θα αναζητήσει και θα βρει διέξοδο μέσα από τις ιδιοκτησίες, προκαλώντας και νέες πλημμύρες, ενώ στο διάβα του θα παρασύρει και τα δέντρα που βρίσκονται πεσμένα στις όχθες του ποταμού, αυξάνοντας το πρόβλημα.
Σύμφωνα με παλαιότερη έκθεση του Εργαστηρίου Δασικής Παθολογίας του Ινστιτούτου Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων και Τεχνολογίας Δασικών Προϊόντων, που υπογράφει ο Γεώργιος Καρέτσος, “στον ποταμό Καλαμά, η ασθένεια έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις με νεκρά δένδρα να αριθμούνται σε χιλιάδες. Εντοπίστηκαν πάρα πολλές νέες εστίες προσβολής, οι οποίες θα συνεχίσουν να διευρύνονται με τη νέκρωση όλων των δένδρων πλατάνου σε αυτές τις θέσεις.
Οι συνέπειες της ασθένειας, στο εγγύς μέλλον, αναμένεται να είναι τραγικές στον συγκεκριμένο ποταμό, με καταστροφή του μεγαλύτερου τμήματος της παρόχθιας βλάστησης των πλατάνων”.
Είναι ενδεικτικό ότι η έκθεση αυτή συντάχθηκε τον Ιανουάριο του 2013 και 9 και πλέον χρόνια μετά επιβεβαιώνεται από την εξέλιξη των πραγμάτων.
Η ασθένεια “μεταχρωματικό έλκος” προκαλείται από τον μύκητα Ceratocystis platani, ο οποίος εισβάλει στον κορμό, τα κλαδιά ή τις ρίζες, από πληγές στον εξωτερικό φλοιό του δένδρου.
Πρόκειται για μια σοβαρή νόσο, καθώς κατά την εξέλιξή της, νεκρώνει πλατάνια κάθε ηλικίας και μεγέθους, ενώ μεταδίδεται στα δένδρα, από τις συνενώσεις μεταξύ των ριζών τους. Ιδιαίτερα, ο πλάτανος είναι ευάλωτος από τον ένοχο αυτό μύκητα.
ΗΛΙΑΣ ΜΑΚΟΣ
