Στις 19 Σεπτεμβρίου τουφεκίστηκαν στην Παραμυθιά, συγκεκριμένα στην αυλή του Δημοτικού Σχολείου 9 άτομα από χωριά της Παραμυθιάς.Ο Hermann Frank Meyer (Χέρμαν Φρανκ Μάγερ) στο βιβλίο του "Blutiges Edelweiss, Die 1. Gebirgs-Division im Zweiten Weltkrieg" ("Αιματοβαμμένο Εντελβάις, Η 1η Ορεινή Μεραρχία στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο") παραθέτει αναλυτικά στοιχεία για τις εκτελέσεις αυτές ανυποψίαστων θυμάτων, βάσει εγγράφων από Γερμανικά αρχεία.
Μάλιστα στο αποκαλυπτικό αυτό κείμενο φαίνεται ο καθοριστικός ρόλος των Μουσουλμάνων Τσάμηδων στις εκτελέσεις.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ένας από τους εκτελεσθέντες, ο Γιώργος Λάμπρου από την Οσδίνα δολοφονήθηκε κατά λάθος.
Όπως αναφέρει ο συνταξιούχος εκπαιδευτικός Παναγιώτης Γεωργίου, ο οποίος ασχολείται με πολύ ενδιαφέρον για την ανάδειξη της ιστορίας, των ηθών και της λαογραφίας του χωριού του, "ο Μάριος Μπίκας γράφει τη μαρτυρία του Σταύρου Σταυρόπουλου, γιου του Δημητρίου Σταυρόπουλου, που εκτελέστηκε: «Το Γιώργο Λάμπρου από την Οσδίνα τον εκτέλεσαν από λάθος. Στη θέση του είχαν να εκτελέσουν τον Λάμπρο Γεωργίου από την Πλακωτή». Προφανώς επειδή οι Γερμανοί δεν προφέρουν καλά το γ, το προφέρουν σαν γκ, όταν ο Γερμανός στρατιώτης φώναξε Γκεώργκιου Λάμπρος, πάνω στη σύγχυση και στο άγχος ακούστηκε Γιώργο Λάμπρο και βγήκε στην αναφορά ο χωριανός μας Γιώργος Λάμπρου".
Σύμφωνα με τον Χέρμαν Φρανκ Μάγερ «… στις 18 Σεπτεμβρίου εστάλη νέα ανιχνευτική περίπολος Τσάμηδων και Γερμανών. Αποστολή της ήταν να κάνει αναγνώριση στα αποκαλούμενα «συμμοριτοχώρια» Ελαταριά, Σέλλιανη, Ελευθεροχώρι και Αγία Κυριακή, που βρίσκονταν λίγα μόλις χιλιόμετρα βόρεια και βορειοανατολικά της Παραμυθιάς. Πριν καλά καλά ξεκινήσει την πορεία της, λίγο πριν από τη Σέλλιανη, η περίπολος συνάντησε μια ομάδα αγροτών από τα χωριά Βλαχώρι, Πέντε Εκκλησιές, Πλακωτή και Πετροβίτσα που πήγαιναν στο παζάρι της Παραμυθιάς. Είχαν πάρει «το συντομότερο δρόμο [ … ] μέσα από το συμμοριτοχώρι Σέλλιανη», όπως ανέφερε το πρακτικό ανάκρισης που υπέγραψε ο διοικητής Παραμυθιάς Karl Broecker (Καρλ Μπραίκερ) . Ηλικίας 31 ετών ο Μπραίκερ και ανήκε στο επιτελείο του 99ου Συντάγματος με το βαθμό του ανθυπολοχαγού. Η περίπολος συνέλαβε τους αγρότες επειδή δεν έφεραν μαζί τους την απαραίτητη άδεια μετακίνησης και τους προσήγαγε στο γερμανικό Διοικητήριο για ανάκριση. Το ίδιο συνέβη λίγο αργότερα και με μια δεύτερη ομάδα αγροτών από τα «συμμοριτοχώρια Ελαταριά και Αγία Κυριακή», που επίσης βρίσκονταν καθ’ οδόν για το παζάρι. Ο Μπραίκερ έγραψε σχετικά με τις ανακρίσεις:
«Όταν οι δικοί μας και οι Αλβανοί φρουροί σταμάτησαν τους αγρότες, περίπου 10 απ’ αυτούς προσπάθησαν να διαφύγουν. Οι Αλβανοί άνοιξαν πυρ για να τους εμποδίσουν. Την ίδια στιγμή συμμορίτες που ήταν κρυμμένοι δυτικά του Ελευθεροχωρίου άνοιξαν πυρ εναντίον των σκοπών μας. Από την ανάκριση διαπιστώθηκε πως ορισμένοι από τους συλληφθέντες δραστηριοποιούνταν στον ανεφοδιασμό των συμμοριτών στη γραμμή Πλακωτή – Ραβοστίβα – μονή Παναγίας – Παραμυθιά και πίσω. Ο ανεφοδιασμός παραδιδόταν στη μονή, και από εκεί τροφοδοτούνταν οι συμμορίτες».
Συνολικά στις 18 Σεπτεμβρίου συνελήφθησαν 60 άτομα, ανάμεσά τους 42 γυναίκες. Τους αποδόθηκε συλλήβδην πως υποστήριζαν τους αντάρτες. Σε θάνατο καταδικάστηκαν 9. Εκτός από τον διοικητή Μπραίκερ, υπεύθυνος για την απόφαση πρέπει να ήταν και ο ταγματάρχης Σκαντσόνι. Δεν γνωρίζουμε εάν για τις θανατικές καταδίκες ειδοποιήθηκε και ο Ρέμολντ. Εκείνη τη στιγμή η προσοχή του ήταν στην Κέρκυρα. Περίπου την ίδια ώρα είχε λάβει από τον Στέττνερ τη διαταγή για την έναρξη της επιχείρησης «Προδοσία» (Ο αφοπλισμός των Ιταλών στην Κέρκυρα 23-27 Σεπτεμβρίου 1943).
Το βέβαιο είναι ότι ο στρατοδίκης της 1ης Ορεινής Μεραρχίας στα Ιωάννινα Γκέοργκ Πούρκχολντ δεν άνοιξε καμία διαδικασία εναντίον των κατηγορουμένων. Από τους φακέλους της υπηρεσίας του δεν προκύπτει επίσης να ανακρίθηκαν οι συλληφθέντες από την GFP. Μόνο ο αξιωματικός του Τμήματος Αντικατασκοπίας της μεραρχίας Ρότφουξ έγραψε στην ημερήσια αναφορά της 20ής Σεπτεμβρίου 1943 ότι από τις ανακρίσεις προέκυψε πως από τη μονή της Παναγίας «γινόταν εφοδιασμός προμηθειών στους συμμορίτες». Για το λόγο αυτό «εκτελέστηκαν οκτώ άνδρες και μια γυναίκα».
Οι εννέα κατάδικοι τουφεκίστηκαν το πρωινό της Κυριακής 19 Σεπτεμβρίου στην αυλή του δημοτικού σχολείου Παραμυθιάς, όπως επιβεβαίωσε και ο διοικητής Μπραίκερ. Ήταν …(γράφει τα ονόματα των εκτελεσθέντων, που είναι γραμμένα και στο μνημείο). Οι υπόλοιποι συλληφθέντες, 35 γυναίκες και 10 άνδρες, υποχρεώθηκαν σε έργα οδοποιίας …».
Η. Μ.
