Οι κάτοικοι του Σουλίου λένε ότι οι ηρωικοί Σουλιώτες ήταν γηγενείς απόγονοι Ηπειρωτών Ελλήνων...

"Δεν αμφισβητούμε ότι ενδεχομένως ένα μέρος των Σουλιωτών να γνώριζαν και να μιλούσαν μαζί με τα ελληνικά και αρβανίτικα ή και τούρκικα ακόμη, λόγω της συναναστροφής τους με αρφανιτόφωνους και τουρκόφωνους πληθυσμούς, όμως ήταν γηγενείς απόγονοι Ηπειρωτών Ελλήνων. Υπάρχουν στα χωριά μας και σήμερα οικογένειες, που έχουν γενεαλογική αναφορά στους ηρωικούς Σουλιώτες". 
Αυτό λένε κάτοικοι των Σουλιοτοχωρίων. 

Υποστηρίζουν ότι ο Μάρκος Μπότσαρης, μπορεί να έγραψε το πρώτο Ελληνοαρβανίτικο λεξικό, αλλά η γλώσσα είναι εργαλείο, δεν είναι απόδειξη της καταγωγής. 

Αποδέχονται ότι οι Αρβανίτες είναι γνήσιοι Έλληνες, με μεγάλη προσφορά στην Πατρίδα, αλλά η καταγωγή των Σουλιωτών επιμένουν ότι έχει να κάνει με Ηπειρώτες γηγενείς Έλληνες. 

Να σημειωθεί ότι και ο Λάμπρος Κουτσονίκας, θεωρεί τους Σουλιώτες γηγενείς απογόνους Ηπειρωτών Ελλήνων, που μετανάστευσαν στα βουνά κατά τα αρχαία χρόνια, προκειμένου να διαφύγουν τις ρωμαϊκές δυνάμεις. 

Ο Αθανάσιος Ψαλίδας, γραμματέας του Αλή πασά, μαρτυρεί πως το Σούλι (ή Κακοσούλι) είχε Γραίκους πολεμιστές, που πάλευαν τους Αλβανούς για πολλά χρόνια.  

Οι νέες ιστορικές πηγές που έρχονται στο φως της δημοσιότητας, όπως οι Σουλιωτών γενεαλογίες των εκκλησιαστικών, αστυνομικών,  δικαστικών αρχών της τότε Ρωσοκρατούμενης  και μετέπειτα Γαλλικής και Αγγλικής Κέρκυρας, επιβεβαιώνουν  εκτός των άλλων και την ελληνικότητα των Σουλιωτών. 

Ο ανώνυμος Έλληνας στο έργο του «Ελληνική Νομαρχία» έγραψε για τον χαρακτηρισμό των Σουλιωτών  «οι Σουλιώτες έζουν ανδρείας ως ελεύθεροι, φιλόξενοι ως  Έλληνες» και ότι οι πόλεμοι εναντίον του τυράννου της Ηπείρου  «θέλει  τους αποδείξει ότι η Ελλάς  γεννά ακόμη Λεωνίδας και Θεμιστοκλείς». 

Το ότι ένα μέρος των Σουλιωτών υπήρξε δίγλωσσο σε καμία περίπτωση δεν μειώνει την Ελληνική τους καταγωγή. Όλα τα σωθέντα  Σουλιώτικα κείμενα είναι γραμμένα στα ελληνικά. Στα ελληνικά τραγουδούσαν τα περισσότερα τραγούδια τους. Η συνείδηση τους ήταν πέρα για πέρα ελληνική. Οι ίδιοι τοποθέτησαν τους εαυτούς τους στο γένος των Ελλήνων. 

Γνώριζαν πολύ καλά  ότι  οι θυσίες  τους  είναι  συνεισφορά στην απελευθέρωση της σκλαβωμένης πατρίδας.  Ελληνικό το είναι τους,  Ελληνική και η ψυχή τους.