Νοσταλγικές εικόνες αναπηδούν στη μνήμη πολλών από τους αγροφύλακες της Θεσπρωτίας των παλαιών καιρών, όπου η προσφορά τους ήταν μεγάλη.
Το επάγγελμα του αγροφύλακα ήταν αρκετά δύσκολο, γιατί υποχρεωνόταν να γυρίζει όλη τη μέρα στα χωράφια και να ελέγχει να μη γίνονται αγροτικά αδικήματα. Δεν είχαν συγκεκριμένο ωράριο, πρωί, μεσημέρι, βράδυ ήταν πάντα στο καθήκον.
Η δουλειά του αγροφύλακα ήταν δύσκολη και για έναν ακόμη λόγο. Επειδή συνεχώς ήταν υποχρεωμένος να ελέγχει και να τιμωρεί όσους κάνουν αδικήματα, βρισκόταν σε αντιδικία και φιλονικίες με αυτούς, που δεν δεχόταν τα αδικήματα. Εκτός από τον έλεγχο, προσέφεραν και άλλες υπηρεσίες. Για παράδειγμα, την περίοδο της Άνοιξης, έπαιρναν μαζί τους "μπόλια" και εμβολίαζαν τα άγρια δέντρα, που υπήρχαν στους αγρούς ή σε δρόμους.
Ο αγροφύλακας ήταν ο φύλακας άγγελος της περιουσίας των αγροτών. Γνώριζε με κάθε λεπτομέρεια, τίνος ήταν το χωράφι, πόσα στρέμματα ήταν, τι καλλιέργεια είχε. Γι' αυτό και ήταν αυτός που έδινε και επίσημες βεβαιώσεις σε αγρότες για να πάρουν κάποια βοηθήματα ή να συνταξιοδοτηθούν. Ακόμη πληροφορούσε και τους γεωπόνους για καλλιέργειες, στρεμματικές εκτάσεις κλπ.
***
Πριν την ίδρυση της αγροφυλακής, υπήρξαν οι δραγάτες. Οι κάτοικοι συμφωνούσαν μεταξύ τους και προσελάμβαναν ιδιωτικούς φύλακες για τα χωράφια τους. Το χρονικό διάστημα των καθηκόντων τους περιοριζόταν την περίοδο που υπήρχε καρποφορία. Αυτοί οι ιδιωτικοί φύλακες ήταν γνωστοί με το όνομα δραγάτες. Οι δραγάτες πληρωνόταν σε είδος. Για παράδειγμα κάθε νοικοκύρης πλήρωνε έναν τενεκέ σιτάρι ως ετήσια αμοιβή. Ανάλογη ήταν η αμοιβή και στα υπόλοιπα είδη παραγωγής.
Οι δραγάτες ήταν άτομα που έχαιραν γενικής εκτίμησης και αποδοχής. Γι αυτό και τους εμπιστευόταν τη φύλαξη των ιδιοκτησιών τους.
Βέβαια, η δουλειά του Δραγάτη δεν ήταν αποκλειστική. Τους υπόλοιπους μήνες είχαν κάποια άλλη δουλειά, συνήθως είχαν κάποια μερίδα γης ή λίγα ζώα.
Η. Μ.