Τα παιδιά στη Θεσπρωτία, κυρίως στην Ηγουμενίτσα, στην Παραμυθιά και στους Φιλιάτες, αλλά και στα μεγάλα χωριά, στα μικρά δεν έχουν απομείνει παιδιά, παρά σε ελάχιστες εξαιρέσεις, είπαν τα πρωτοχρονιάτικα κάλαντα.
Και αυτό ήταν μια ευχάριστη νότα μέσα στη γκρίζα ψυχολογία της εποχής.
Δεν ξέρουμε τι εισέπραξαν υλικά, αλλά την αγάπη του κόσμου, σίγουρα την έλαβαν.
Δρόμους της Ηγουμενίτσας διέσχισε, παιανίζοντας τα κάλαντα και η παιδική χορωδία της φιλαρμονικής του δήμου.
α κάλαντα ή κάλανδα, κόλιαντρα, παραμονή των Χριστουγέννων, αλλά και της Πρωτοχρονιάς και των Θεοφανείων είναι ευχετικά και επαινετικά τραγούδια για την οικογένεια και το σπιτικό και συγχρόνως η μελοποιημένη αφήγηση του γεγονότος της ημέρας. Με την προθυμία της αγνότητας και τη διάθεση της γνωριμίας με τις χαρές της ζωής είναι πάντοτε τα παιδιά, που συνήθιζαν να κρατούν και ένα καλαθάκι για τα «φιλέματα». Τα φιλέματα ήταν κυρίως γλυκά: δίπλες, ξεροτήγανα, λουκουμάδες, αλλά και ξηροί καρποί, κουραμπιέδες ή μελομακάρονα. Από τα πιο συνηθισμένα φιλοδωρήματα ήταν τα «κόλιντρα», μικρές κουλούρες από σιτάρι ή κριθάρι.
Η αμοιβή των καλανδιστών δεν ήταν ούτε φιλανθρωπία, ούτε ζητιανιά, αλλά πράξη τελεστική. Την ονομασία τους, την πήραν από την λατινική λέξη calenda, που διαμορφώθηκε από το ελληνικό ρήμα καλώ. Παιδιά, κατά ομάδες, περιφέρονταν και περιφέρονται στα σπίτια, στους δρόμους, στα καταστήματα.
Σήμερα η ανταμοιβή για τους ύμνους και τις ευχές είναι κυρίως χρηματική και διάφορα κεράσματα.
π. Ηλίας Μάκος
