Στις 12 Ιουλίου εορτάζεται η μνήμη του σύγχρονου αγίου Παΐσίου, ο οποίος σχετίζεται με τη Θεσπρωτία, καθώς όταν ήταν βρέφος η οικογένειά του παρέμεινε για λίγο στην Ηγουμενίτσα.
Όταν η οικογένεια του Πρόδρομου Ενζεπίδη, πατέρα του μικρού Αρσενίου (μοναχού Παϊσίου αργότερα, που τότε ήταν μόλις 40 ημερών και από πέντε ετών έλεγε ότι θα γίνει μοναχός), εκδιώχθηκε το 1924 από την Καππαδοκία και συγκεκριμένα από τα Φάρασα, ήρθε με άλλους Μικρασιάτες στην Ελλάδα και έμεινε για μικρό χρονικό διάστημα στον Πειραιά και στην Κέρκυρα.Τελικά προωθήθηκε στην Ηγουμενίτσα με την προοπτική της μόνιμης εγκατάστασης και της παραχώρησης κτημάτων, στο πλαίσιο της ανταλλαγής πληθυσμών, αφού οι Μουσουλμάνοι Τσάμηδες θα πήγαιναν στην Τουρκία.
Όμως δεν έφυγαν και μετακινήθηκαν οι Μικρασιάτες στην Κόνιτσα, παρότι αρχικά δεν ήθελαν.
Στην περιοχή της Ηγουμενίτσας παρέμειναν για έξι περίπου μήνες, κάτω από άθλιες συνθήκες, σε παραπήγματα.
Χαρακτηριστική είναι η αφήγηση του οσίου Παϊσίου: " Όταν είχαμε έρθει από την Καππαδοκία, με την ανταλλαγή, ήταν να μας δώσουν κάτι κτήματα στην Ηγουμενίτσα. Ήταν κάτι τούρκικα χωριά, αυτά που οι κάτοικοί τους θα πήγαιναν στην Τουρκία. Περιμέναμε εμείς να φύγουν. Πάει ο πρόεδρος μας (σ.σ. πρόεδρος των Φαρασσιωτών -τα Φάρασσα Καππαδοκίας ήταν το χωριό καταγωγής του γέροντος- ήταν ο πατέρας του γέροντος Παϊσίου, Πρόδρομος Εζνεπίδης) και του λέει ο Τούρκος:
– Εσείς θα φύγετε εμείς θα κάτσουμε.
Βρε σκεφτόταν ο πρόεδρος, τι λόγος είναι αυτός;
Τι είχε γίνει, είχαν πληρώσει δύο βουλευτές και τους είχαν γράψει Αλβανούς, Αρβανίτες. Έτσι αυτοί μείναν και εμείς πήγαμε πάνω στην Κόνιτσα. Όταν το “μαθε αυτό ο Κονδύλης, θύμωσε, χτύπησε το χέρι στο γραφείο, αλλά δεν μπορούσε να κάνει τίποτα, ήταν τελειωμένο το πράγμα. Ήταν καλός ο Κονδύλης, δίκαιος..." .
Ο όσιος Παΐσιος υπήρξε μια ασκητική μορφή, που τα λόγια και οι διδαχές του επηρέασαν και επηρεάσουν πολλούς ανθρώπους. Και κυρίως τους στηρίζουν σε δύσκολες στιγμές και αποτελούν μια τονωτική ένεση.
Γιατί, όπως ο ίδιος έλεγε, "όταν εναποθέτουμε τα πάντα στον Θεό, αυτός "υποχρεώνεται" να μας βοηθήσει".
π. Ηλίας Μάκος