Καλοκαίρι 1961. Γεύμα με καραβίδες στην ψαροταβέρνα του Λάμπρου Μάλαμα στο Νησί της Παμβώτιδας. Φωτογραφία του Παναγιώτη Βοκοτόπουλου.
Σε ένα από τα 260 βιβλία του, με τίτλο «Σημειώσεις ενός ταβερνιάρη», ο πολυγραφότατος συγγραφέας Λάμπρος Μάλαμας (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Ρωμύλου Τσάρα) αναφέρεται στα χρόνια που είχε την ταβέρνα και μαζί με τη γυναίκα του τη Σοφία σέρβιραν καραβίδες με σκορδαλιά από καρύδια και χέλια ψημένα στην κεραμίδα.
Οι Γιαννιώτες σπάνια τις μαγείρευαν στα σπίτια τους τις δυο αυτές λιμνίσιες νοστιμιές. Προτιμούσαν να τις απολαμβάνουν στα ταβερνάκια του Νησιού και της Ντραμπάτοβας. Ψημένες κατακόκκινες καραβίδες αγόραζαν και από τον Ιορδάνη που περνούσε με το ταψί του από τα καφενεία της Κυρα-Φροσύνης και του Μακρή.
«Πάμε να φάμε τα ανάποδα της λίμνης!». Ανάποδο της λίμνης έλεγαν την καραβίδα γιατί περπατάει και ανάποδα, προς τα πίσω. Τα ανάποδα της θάλασσας είναι ο κάβουρας και τα άλλα καρκινοειδή που καρκινοβατούν.
Αντίθετα, στους δρόμους της πόλης συναντούσες κάθε πρωί νοικοκυρές που πήγαιναν στον φούρνο της γειτονιάς το ταψί με τον κυπρίνο, τις τσίμες, τις δρομίτσες, τα γλίνια και τα άλλα ψάρια της λίμνης. Τα λιμνίσια βατραχοπόδαρα, που για τους τουρίστες είναι η σπεσιαλιτέ μας, μέχρι πριν λίγες δεκαετίες στα Γιάννινα ήταν άγνωστα ως φαγητό. Δεν τα μαγείρευε και δεν τα έτρωγε κανένας.
«Παμβώτις» σημαίνει «αυτή που τρέφει τους πάντες». Κι αυτό έκανε η λίμνη Παμβώτιδα με τα ψάρια της για εφτά εκατομμύρια χρόνια. Στην κατοχή έσωσε τους Γιαννιώτες από την πείνα.
Μέχρι που ήρθαμε εμείς οι βάρβαροι και της αλλάξαμε τα φώτα. Από ζωντανή λίμνη, μέσα σε 50-60 χρόνια την κάναμε νεκρή πισίνα. Οι βουλευτές Καλοχαιρέτες και οι Μαυρογιαλούροι αυτοδιοικητικοί μας με τις φαεινές τους ιδέες και τα «αναπτυξιακά» τους μπαζώματα μετέτρεψαν μεγάλα τμήματά της σε χωράφια, γήπεδα, πάρκινγκ, δρόμους, ταβέρνες. Εξαφάνισαν την σπάνια πανίδα και χλωρίδα της, σφράγισαν τις εκατοντάδες πηγές και τις καταβόθρες που ανανέωναν τα νερά της, έχτισαν τοίχο στις όχθες όπου η λίμνη αυτοκαθαριζόταν βγάζοντας με το κύμα κάθε ρύπο.
Αποτέλεσμα: Οι καραβίδες και τα πιο πολλά είδη ψαριών εξαφανίστηκαν, τα ταβερνάκια που τα σέρβιραν τώρα σερβίρουν κοντοσούβλια, τα νερά είναι βρόμικα και δύσοσμα και κανένας πια δεν κολυμπάει. Η Παμβώτιδα αργοπεθαίνει αλλά οι φωστήρες συνεχίζουν απτόητοι τις ολέθριες παρεμβάσεις τους. Τώρα ετοιμάζουν νέα οριοθέτηση, που σημαίνει νέα μπαζώματα. Ας πεθάνει η λίμνη, ας πεθάνει η πόλη. Τα ψηφαλάκια των καταπατητών πάνω απ' όλα!
ΘΩΜΑΣ ΝΟΥΣΙΑΣ