Είχε αναληφθεί στη Θεσπρωτία μια πρωτοβουλία μερικής ή ολικής μετακομιδής των οστών της Χριστιανής κυρά Βασιλικής του Αλή πασά από το Αιτωλικό στο χωριό καταγωγής της, το Πλαίσιο Φιλιατών.
Όμως στον τάφο της κυρά Βασιλικής, στην ενορία Παμμεγίστων Ταξιαρχών Αιτωλικού, δεν βρέθηκαν, όπως είχε αναφέρει παλαιότερα ο εφημέριος του ναού, τα οστά της Κυρά Βασιλικής.
Σε εξωραϊσμό, προ πολλών χρόνων, του τάφου της, "διεπιστώθη η μη ύπαρξη οστών. Συνάγεται έτσι ότι μετά την πάροδο τόσον ετών ένα τέτοιο φαινόμενο είναι άκρως φυσιολογικό».
Σύμφωνα με τα ιστορικά στοιχεία η Κυρά-Βασιλική στα τελευταία χρόνια της ζωής της έζησε απομονωμένη ή και περιφρονημένη στο χωριό Κατοχή. Πέθανε από δυσεντερία στο Αιτωλικό στις 11 Δεκεμβρίου του 1834, σε ηλικία 45 ετών.
Η Βασιλική Κονταξή γεννήθηκε στο Πλαίσιο (Πλησιβίτσα) Φιλιατών το 1789. Ήταν κόρη του προύχοντα της περιοχής Κίτσου Κονταξή.
Όταν ο πατέρας της συνελήφθη για μια υπόθεση κατασκευής κίβδηλων νομισμάτων, η 12χρονη τότε Βασιλική ζήτησε έλεος από τον γέροντα αφέντη της Ηπείρου.
Ο Αλή Πασάς θαμπώθηκε από την ομορφιά της και χάρισε τη ζωή στον πατέρα της.
Ως αντάλλαγμα την κράτησε στο χαρέμι του και αργότερα, το 1808, την παντρεύτηκε παρά τις αντιρρήσεις της πρώτης του συζύγου Εμινέ.
Η κυρά Βασιλική ασκούσε μεγάλη επιρροή στο σύζυγό της και δεν εξισλαμίστηκε.
Κανένα εμπόδιο δεν μπορούσε να καταπιέσει τη φυσική τάση και ροπή προς το Xριστό, που δεν καταργήθηκε, ούτε εξαφανίστηκε.
Μάλιστα, όχι μόνο κατάφερε να μετατρέψει ένα δωμάτιο του χαρεμιού σε παρεκκλήσι με τακτικό ιερέα, αλλά υποστήριζε τους χριστιανούς συμπολίτες της.
Ενώ ο Αλής προσπαθούσε να τους αλλαξοπιστήσει, να τους αναγκάσει να απαλλαγούν από την ορμή της Ορθοδοξίας, τόσο περισσότερο, με χίλιους τρόπους, η κυρά Βασιλική τόνωνε το θρησκευτικό τους συναίσθημα.
Παρόλες τις προσπάθειες να αποχριστιανοποιηθούν αυτή τους ενθάρρυνε να παραμείνουν «υπάρξεις πιστεύουσες».
Ασκώντας επιρροή στον τύραννο των Ιωαννίνων, και με ξεδιπλωμένη την αίσθηση του χρέους της απέναντι στην πατρίδα της, προστάτευσε πολλούς Χριστιανούς από την εκτέλεση. Την ίδια στιγμή κρυφά τελούσε τα θρησκευτικά της καθήκοντα, ενώ διατηρούσε σχέσεις και με το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Φρόντιζε να τονώνει την πίστη των Χριστιανών και να τους προτρέπει να μη δειλιάζουν.
Μια παιδούλα ήταν, άντεξε, όμως, μέσα στην πανωλεθρία, γιατί ήταν μεγαλωμένη με ιδανικά, είχε φόβο Θεού και το «Κύριε ελέησον» δεν έλειπε από τα χείλη της, καθώς ακράδαντα πίστευε στη θεία επέμβαση.
Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟ ΤΟ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ
Ο τότε Οικουμενικὸς Πατριάρχης Άνθιμος κατόρθωσε, μετά την εξόντωση του Αλή και τη μεταφορά της στην Κωνσταντινούπολη, και ελευθέρωσε την κυρα-Βασιλικὴ και την έθεσε υπὸ την προστασία και την επιτήρηση του Πατριαρχείου.
Για αρκετὸ καιρό η κυρα-Βασιλικὴ έμεινε χωρὶς περιουσία και το Πατριαρχείο ανέλαβε όλα της τά ἔξοδα, υπέρογκα για την εποχή, αφού έφτασαν στα δύο πρώτα χρόνια, τα 17.273 γρόσσια.
Απὸ πατριαρχικοὺς κώδικες και επιστολὲς τριών Πατριαρχών, του Ανθίμου, του Χρυσάνθου και του Αγαθαγγέλου, πληροφορούμαστε ότι τόσο οι Πρωθιεράρχες όσο και οι Αρχιερείς του Θρόνου αναφέρονται με πολὺ σεβασμὸ και ευγένεια στην «Κυρία Bασιλική».
Σημειώνεται μεταξύ άλλων: «Ἐφελκύσασα τὴν εὐμένειαν καὶ τὴν ἀνακτoρικὴν φιλανθρωπίαν, τὴν δικαίαν εὔνoιαν καὶ προνοητικὴν διάθεσιν τοῦ ὑψηλοῦ Δοβλετίου, παρεδώθη εἰς τὰ Πατριαρχεῖα, ὑπὸ τὴν σκέπην τῶν ὁποίων, ἐπὶ ἱκανὰ ἔτη ζήσασα εἵλκυσεν ἐπίσης τὴν ἐκτίμησιν καὶ συμπάθειαν τριῶν Πατριαρχῶν, διὰ τὸν χριστιανικὸν ζῆλον καὶ τὴν φρόνησίν της».
Η Βασιλική Κίτσου - Κονταξή, κυρά Βασιλική του Αλή Πασά, όπως την ξέρει ο κόσμος, κατά την τελευταία περίοδο της ζωής της, είχε εγκατασταθεί μαζί με τα αδέρφια της Σίμο Κίτσο και Γεώργιο Κίτσο στην Κατοχή Αιτ/νίας, όπως μαρτυρεί η ληξιαρχική πράξη θανάτου της (Κώδιξ Ιερού Ναού Ταξιαρχών, αριθ.20, Αιτωλικό 11/12/1834, από τον ιερέα Μελέτιο), πέθανε σε ηλικία 45 ετών, «αφού μετάλαβε των "Αχράντων Μυστηρίων της Θείας Μεταλήψεως κατ' άδειαν του Αγίου Ακαρνανίας (Πορφυρίου) και ετάφη "κατά την συνήθη εκκλησιαστικήν τάξιν εν τη εκκλησία των Ταξιαρχών" στο Αιτωλικό.
π. Ηλίας Μάκος
