Του π. Ηλία Μάκου
Με συγκίνηση η Ελληνική Μειονότητα στην Αλβανία τίμησε την 28η Οκτωβρίου, εκεί όπου πολλοί Έλληνες στρατιώτες άφησαν τα κόκαλά τους, που για δεκαετίες ολόκληρες ήταν εγκαταλελειμμένα σε χαράδρες και λαγκάδια και φαράγγια και τα τελευταία χρόνια περισυνελέγονται.
Αρχικά εψάλη επιμνημόσυνη δέηση στο νεκροταφείο της Κλεισούρας, κατόπιν δοξολογία στο ναό του Αγίου Αθανασίου Βουλιαριτών, καθώς και επιμνημόσυνη δέηση στο στρατιωτικό νεκροταφείο του χωριού, χοροστατούντος του Μητροπολίτη Αργυροκάστρου Δημητρίου, όπου κατατέθηκαν στεφάνια.
Συμμετείχαν η πρέσβης της Ελλάδος στα Τίρανα Κωνσταντίνα Καμίτση, ο Γενικός Πρόξενος Αργυροκάστρου Σωκράτης Σουρβίνος, ο ευρωβουλευτής της Ν.Δ. Φρέντυ Μπελέρη, καθώς και πολλοί προσκυνητές από την Ελλάδα.
Στους χαιρετισμούς τονίστηκε ότι η μνήμη βοηθά να κρατάμε την ανάμνηση προσώπων και ιστορικών στιγμών ζωντανή. Με τη μνήμη τιμούμε όλους εκείνους που θυσιάστηκαν για ένα ύψιστο ιδανικό: Την ελευθερία. Η συλλογική μνήμη κρατά τους κρίκους της αλυσίδας του παρόντος με το παρελθόν στέρεους, καθώς δεν επιτρέπει τη διάσπαση ή την επιλεκτική περιγραφή στιγμών και καταστάσεων. Οι τάφοι τους αποτελούν σύμβολο ηρωισμού και ελπίδας. Σύμβολο έμπνευσης και παραδειγματισμού.
Να σημειωθεί ότι στο νεκροταφείο του αγίου Αθανασίου στους Βουλιαράτες τελέστηκε, στις 28 Οκτωβρίου, επί του τάφου του Κων/νου Κατσίφα, τρισάγιο για τα πέντε χρόνια από το θάνατό του.
Άλλες εκδηλώσεις
Τα στρατιωτικά νεκροταφεία
Να σημειωθεί ότι η ιστορία των στρατιωτικών νεκροταφείων στην Αλβανία ξεκίνησε από το 1981.
Τότε ζητήθηκε από τον Ενβέρ Χότζα η συλλογή των οστών. Θεωρώντας ότι θα μεταφερθούν στην Ελλάδα, όπως προηγουμένως είχαν μεταφερθεί στην Ιταλία οι Ιταλοί νεκροί στρατιώτες, έδωσε άδεια για την αναζήτηση ομαδικών τάφων. Αλλά εκείνη την περίοδο και για πολλά χρόνια μετά έμεινε στάσιμο το θέμα.
Το πρώτο οργανωμένο στρατιωτικό νεκροταφείο δημιουργήθηκε στους Βουλιαράτες, στο χώρο, όπου το 1940-41 λειτούργησε πεδινό νοσοκομείο του ελληνικού στρατού και θάβονταν όσοι υπέκυπταν στα τραύματά τους.
Το άλλο νεκροταφείο στα στενά της Κλεισούρας, έγινε με πρωτοβουλία του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστάσιου. Διάσπαρτοι τάφοι Ελλήνων στρατιωτών, υπάρχουν σε πολλά σημεία της Βορείου Ηπείρου.
Από τη μελέτη των αρχείων, σε συνδυασμό με τη διασταύρωση πληροφοριών, προφορικών και καταγεγραμμένων σε προσωπικά ημερολόγια πολεμιστών, προέκυψαν στοιχεία, ότι στη διάρκεια του πολέμου είχαν φτιαχθεί πρόχειρα νεκροταφεία στις περιοχές Ντραγκότι, Δέλβινο, Βόδινο, Χειμάρα, Ερσέκα, Ντεβόλ, Βουλιαράτες, Πόγραδετς, Πρεμετή, Κλεισούρα, Κορυτσά, Μπογάζι, Ροντόνι, Μοράβα, Κυπαρό, Πλατυβούνι, Γκόλικο, Τρεμπεσίνα, Πούντα Νόρνε, Σκουτάρα κ.λπ.
Υψώθηκαν οι λόγχες
Περήφανες υψώθηκαν σε πυραμίδες οι λόγχες στα βουνά και στα λαγκάδια. Δεν είναι εύκολο να περιγραφεί το μακάβριο ανακάτεμα των λογχών με τις σάρκες, η φρίκη των πτερυγοφόρων ολομοβομβίδων, η φωτιά των χειρομβοβίδων, που έσκαγαν σπιθαμή-σπιθαμή στα πόδια των γενναίων πολεμιστών, τ' αλυσιδένιο τσιτσίρισμα των πολυβόλων, κάτι από το βροντερό σκάσιμο των οβίδων του πυροβολικού, που κρατούσε έτσι "μπάσο" στην όλη πολεμική συναυλία!...
Μπορεί, όμως, εύκολα να περιγραφεί η δύναμη και το ήθος της ελληνικής ψυχής, που μπορεί σήμερα να είναι πληγωμένη, μα πάντα είναι ανδρειωμένη.
