ΕΠΟΣ ΤΟΥ '40: Χρ. Πιτούλης και Χρ. Τσώνης τα δύο πρώτα θύματα στη Θεσπρωτία Ιταλών και "Τσάμηδων"

Τα δύο πρώτα θύματα των "Τσάμηδων" και των Ιταλών ήταν το Νοέμβριο του 1940 ο Χρήστος Πιτούλης και ο Χρήστος Τσώνης. 

Στην Αλβανία ακραίοι "Τσάμηδες" ψευτοϊστορικοί, προσπαθούν να αλλοιώσουν την ιστορία και να παρουσιάσουν διαστρεβλωμένα τα πράγματα.

Και ο Χρήστος Πιτούλης και ο Χρήστος Τσώνης πέρασαν από έκτακτο Ιταλικό στρατοδικείο και "καταδικάστηκαν" αδίκως σε θάνατο.

Εκτελέστηκαν την 8η Νοεμβρίου 1940 από τους Ιταλούς, μετά από προδοσία και απαίτηση των "Τσάμηδων" στην παραλία, στη θέση, που λεγόταν «Μόλιζα», δίπλα από το σημερινό ξενοδοχείο «ΑΚΤΑΙΟΝ».

Στις 7-11-40 έσπασε η γραμμή άμυνας στον Παραπόταμο και οι Ιταλοί κατέλαβαν την Ηγουμενίτσα. 

Οι "Τσάμηδες" τους υποδέχτηκαν με μεγάλη χαρά, γιατί τους είχαν υποσχεθεί ότι η Μεγάλη Αλβανία θα συμπεριελάμβανε και την Θεσπρωτία. 

Ο Χρήστος Πιτούλης είχε πάει στην Πέστιανη, καθώς ήξερε ότι ήταν από του πρώτους στόχους, γιατί ήταν σοβαρός παράγοντας της Ηγουμενίτσας και, κυρίως, γιατί είχε συμμετάσχει σε σύγκρουση κοντά στο Ράγιο, στις 29 Οκτωβρίου 1940, Ιταλικής ομάδας ανιχνευτών και ελληνικής ομάδας απόκρουσης, όπου σκοτώθηκε ένας Ιταλός αξιωματικός και οι υπόλοιποι τράπηκαν σε φυγή. 

Με υπόδειξη  των "Τσάμηδων" συλλαμβάνεται μαζί με τους Βασίλη Πιτούλη, Χρήστο Τσώνη, Ευάγγελο Λιονταρίδη, Σταύρο Σακαρέλη, Χρήστο Γεωργούλη και οδηγήθηκαν στον Ασίζ Τσάμη υπεύθυνο της διοίκησης των "Τσάμηδων. 

Ζήτησαν να εκτελεστούν οι κρατούμενοι.

Παρά την αρχική άρνηση των Ιταλών, τελικά συγκροτήθηκε πρόχειρο Ιταλικό δικαστήριο. 

Κατήγοροι ήταν ο Ασίζ Τσάμης και ο Μαζάρ Ντίνο. 

Με ψήφους 3-2 αποφασίστηκε η εκτέλεση του Χρήστου Πιτούλη και του Χρήστου Τσώνη, την οποία υπέγραψαν ο Νασίζ Τσάμης και ο Νουρί Ντίνο. 

Η κατηγορία ήταν ότι είχαν λάβει μέρος στη μάχη έναντι των Ιταλών. 

Ο Χρήστος Πιτούλης φερόταν ως αρχηγός των ελευθεροσκοπευτών και ότι ήταν ηθικός αυτουργός για το θάνατο του Ιταλού αξιωματικού, μια και αυτός είχε ειδοποιήσει, καθώς είχε εντοπίσει τους Ιταλούς ο βοσκός του Βασίλειος Βαρβάρας, την αστυνομία. 

Και ως φυσικός αυτουργός κατηγορήθηκε ο Χρήστος Τσώνης. 

Επιπλέον στο Χρήστο Πιτούλη αποδόθηκε η ανυπόστατη κατηγορία ότι, δήθεν, παλαιότερα, είχε συμμετάσχει στο φόνο του Ιταλού στρατηγού Τελίνι, μέλους της Επιτροπής χάραξης των Ελληνοαλβανικών συνόρων.

Ο  ιστορικός Ιωάννης Αρχιμανδρίτης γράφει σχετικά: 


"Τα πρώτα εισελθόντα εχθρικά τμήματα εις Ηγουμενίτσα ήσαν Αλβανικά τάγματα, τα οποία, αφού  ελεηλάτησαν την πόλιν, την πα-ρέδωσαν ακολούθως εις τας φλόγας. Εκ των πρώτων συλληφθέντων Χριστιανών, τη υποδείξει των Τουρκοτσάμηδων, ήσαν οι Χρήστος Πιτούλης, Βασίλειος Πιτούλης και Χρήστος Τσώνης. …

Δια τους τρεις λοιπόν αυτούς συνεκροτήθη Ιταλικό στρατοδικείο εις Γραικοχώριον. Κατά των κατηγορουμένων όμως υπό των Τσάμηδων δεν υπήρχον αποδείξεις, δικαιολογούσαι την ποινήν του θανάτου. Τότε ενεφανίσθη εις το Στρατοδικείο ο Μαζάρ Ντίνο, όστις ενυπο-γράφως εβεβαίωσεν ότι ο Χρήστος Πιτούλης ήτο αρχηγός των ελευ-θεροσκοπευτών (αρχηγός ανταρτών), και υπεύθυνος δια τον φόνον του Ιταλού αξιωματικού της Ιταλικής περιπόλου ….

Μετά την έγγραφον ταύτην δήλωσιν του αρχιεγληματίου Μαζάρ Ντίνο το Στρατοδικείο κατεδίκασε τους μεν Χρίστον Πιτούλη και Χρίστο Τσώνην εις θάνατον, τον δε Βασίλειον Πιτούλην εις εξο-ρίαν εις Ιταλίαν.

Κατόπιν τούτου οι δύο ατυχείς, Χρ. Πιτούλης και Χρ. Τσώνης εξε-τελέσθησαν υπό των Ιταλών, δύο ημέρας προ της οπισθοχωρήσεώς  των εξ Ηγ/τσης, εις θέση « Μόλιζα »,  εντός της Ηγουμενίτσας πλησίον του σημερινού Ξενοδοχείου του κ. Θεολόγη". 

Αυτοί οι δύο αξέχαστοι άνδρες πρωτοπότισαν, κατά την Κατοχή, με το αίμα τους τη γη της Θεσπρωτίας κι έχουν περάσει σιωπηλά, αλλά  μυσταγωγικά στο πάνθεον των ηρώων. 


π. Ηλίας Μάκος