Πολλά έχουν αναστηλωθεί, με ένταξή τους σε ευρωπαϊκά προγράμματα, ύστερα από μελέτες της Περιφέρειας και το προσωπικό ενδιαφέρον του περιφερειάρχη Αλέκου Καχριμάνη, ενώ άλλα βρίσκονται σε διαδικασίες εκπόνησης μελετών, μεταξύ των οποίων και οι ναοί της Παναγίας της Παραμυθίας στην Παραμυθιά και δύο ναοί, του αγίου Γεωργίου και του αγίου Δονάτου, στο Σούλι, και άλλα είναι προς δημοπράτηση, ενώ άλλα υλοποιούνται αυτή την περίοδο.
Οι ναοί-μνημεία δεν είναι μόνο σύμβολα της Ορθοδοξίας, αλλά και εκφραστικά δείγματα της πολιτιστικής κληρονομιάς μας.
Γι’ αυτό η προστασία τους από τη φθορά του χρόνου, συμβάλλει στη διατήρησή τους ως ζωντανών μαρτυριών διαχρονικών ιδεών και αξιών, με τις οποίες είναι ζυμωμένη η Ελληνορθόδοξη παράδοση του τόπου μας.
Επιπλέον συντελεί στην ανάπτυξη του θρησκευτικού τουρισμού, που δεν αποτελεί μόνον μια σταθερή οικονομική επένδυση, που δύσκολα θα έχει ζημίες, αλλά είναι και πεδίο συνάντησης και διαλόγου διαφορετικών πολιτισμών και νοοτροπιών, γόνιμο έδαφος σεβασμού και ουσιαστικής επικοινωνίας των ανθρώπινων κοινωνιών.
Όσον αφορά στο ζήτημα μιας πιο ολοκληρωμένης και συντονισμένης προσπάθειας οργάνωσης και ανάπτυξης του θρησκευτικού τουρισμού, καταρχήν θα πρέπει να υπάρξει μια χαρτογράφηση των θρησκευτικών μνημείων και των προσκυνημάτων, δεύτερον να υπάρξει μια σοβαρή επιστημονική καταγραφή της επισκεψιμότητας των χώρων και των υποδομών των περιοχών και τρίτον, μια συντονισμένη και οργανωμένη θεσμικά δομή για ετήσιο προγραμματισμό θρησκευτικών-προσκυνηματικών εξορμήσεων.
Το προσκύνημα υπήρξε ανέκαθεν και εξακολουθεί να είναι -με άλλο νοηματικό περιεχόμενο σήμερα- ένα ταξίδι στο άγνωστο.
Πέρα από το θαυμασμό των κτιριακών υποδομών, των εικονογραφιών και του περιβάλλοντος χώρου, η αρχική πράξη του προσκυνήματος είναι να θέσει ο άνθρωπος τον εαυτό του στα χέρια του Θεού.
Μέσα από αυτή την εκδήλωση πίστης, ο προσκυνητής αναζητά το θείο, μακριά από τις δομές της καθημερινότητας.
ΗΛΙΑΣ ΜΑΚΟΣ