Η Μενίνα Θεσπρωτίας, την περίοδο της Κατοχής, αποτελούσε αξιόλογο κόμβο συγκοινωνιών, όχι μόνο για τους αντάρτες αλλά και για τους κατακτητές. Οι Γερμανοί έχοντας τον έλεγχο της περιοχής, μπορούσαν να εφοδιάζουν φυλάκια τους στην Ηγουμενίτσα, στους Φιλιάτες και στην Κέρκυρα από τα Ιωάννινα και την Πρέβεζα. Από την άλλη οι Τσάμηδες, που συνεργάζονταν ανοιχτά με τις κατοχικές δυνάμεις, με φανατισμό ενίσχυαν τους ναζί, στην προσπάθειά τους να μη χάσουν το τελευταίο -γι΄αυτούς- προπύργιο της «Τσαμουριάς». Η Μενίνα αποτέλεσε την μοναδική μάχη κατά την κατοχή εναντίον ισχυρώς οργανωμένης τοποθεσίας του εχθρού, νικηφόρα μάχη εκ παρατάξεως απέναντι στις ορδές της Βέρμαχτ. Ο Ναπολέων Ζέρβας στο ημερολόγιό του, σ. 574-575, γράφει στις 13 Αυγούστου 1944: «Ο Τόμ (σ. σ.: πρόκειται για τον εκπρόσωπο της Συμμαχικής Αποστολής Τόμ Μπάρνες), σύμφωνα με αναφορά του μεράρχου, ζητεί όπως γίνη σαμποτάζ κατά της Μενίνας, υπό της 10ης Μεραρχίας. Οι επιτελάρχης και Κομνηνός προτείνουν να του γράψω παρελκυστικώς. Απήντησα τηλεγραφικώς ότι, εφόσον διαρκεί η θαλάσσια επιχείρησις, δεν κρίνω σκόπιμον να ενεργήσωμεν και μέχρις ότου επιτύχωμεν συγκέντρωσιν, μεταφοράν και διανομήν των ειδών…». Και συνεχίζει την επομένη 14 Αυγούστου (Ημερολόγιο Στρατηγού Ναπολέοντα Ζέρβα, σ. 583): «Την 20ήν ώραν χθές ο Χάρρυ μου έφερεν ένα υβριστικό τηλεγράφημα του Τόμ, εις το οποίον ούτος αποκαλεί δειλούς τους άνδρας του Ζέρβα, εκφράζει την αηδίαν του, και ζητεί τελεσιγραφικώς επίθεσιν κατά της Μενίνας και ενέργειαν υπό του Ζώτου, λέγων ότι εν εναντία περιπτώσει θα κάμη αναφοράν εις το Κάιρον. Του απήντησα όπως έπρεπε και συγχρόνως διέταξα να γίνη ενέργεια κατά της Μενίνας και υπό του Ζώτου…». Πράγματι, ο Ζέρβας άμεσα εξέδωσε την υπ’ αριθμόν 12341/ 14-8-44, κρυπτογραφική διαταγή του Γενικού Αρχηγείου, στην αρχή της οποίας αναφέρονταν ρητά: » Κατόπιν εντολής Αρχηγού προπαρασκευάσατε προσβολήν Μενίνης το ταχύτερον ΣΤΟΠ. Συννενοηθήτε με Άγγλον Σύνδεσμον ΣΤΟΠ. Ανακαλέσατε εντός της σήμερον 3/40 εις Παραμυθιάν ΣΤΟΠ. Τούτο βοηθήση επιχείρησιν ΣΤΟΠ. Αναφέρατε ημέραν εκτελέσεως ΣΤΟΠ….». Στις 17 Αυγούστου ο Ναπολέων Ζέρβας εκδίδει «Δελτίον Στρατιωτικής Καταστάσεως 17-8-44», με αριθμό πρωτοκόλλου 12.601 ( Αρχεία Γενικού Επιτελείου Στρατού, Κατοχή και Αντίσταση, τόμος 4, Ά μέρος, ΔΟΛ, σ. 79-80), στο οποίοσημειώνει: 1) Σήμερον και περί ώραν 5.30 ήρξατο επίθεσις κατά ΜΕΝΙΝΑΣ και περιοχής της. – Μενίνα και περιοχή της οχυρωμένη με έργα εκστρατείας εις σημεία στηρίγματος, με σημαντικόν αριθμόν πολυβόλων και αυτομάτων. – Εις ταύτην έλαβον μέρος τμήματα της Χ Μεραρχίας (2 Τάγματα του 16ου Συντ/τος, 1 Τάγμα του 23ου Συντ/τος) και τμήματα του Γεν. Αρχηγείου (3/40 Συν/μα). Η μάχη διήρκεσεν καθ΄όλην την ημέραν μέχρι νυκτός. Καθ΄όλην την ημέραν ο αγών διεξήχθη σκληρός, των διαφόρων σημείων στηριγμάτων καταλαμβανομένων και ανακαταλαμβανομένων. Οι Γερμανοί ημύνθησαν απεγνωσμένως. Τέλος τα διάφορα σημεία κατελήφθησαν κατόπιν αγώνος εκ του συστάδην. Τας εσπερινάς ώρας ο εχθρός περιωρίσθη μόνον εις έν σημείον αποτελλούμενον από συγκρότημα οικιών. Κατά τον αγώνα της ημέρας ταύτης περιήλθον εις χείρας των τμημάτων μας 2 αυτοκίνητα αναγνωρίσεως, 1 φορτηγόν και 12 ίπποι έλξεως. – Απώλειαι του εχθρού 27 αιχμάλωτοι. Νεκροί και τραυματίαι δεν εξηκριβώθησαν. Απώλειαι ημετέρων: 25 νεκροί και τραυματίαι Αξ/κοί και οπλίται. 2) Μονάδες της VIII Μεραρχίας καλύπτουσι τα διεξάγοντα τον αγώνα τμήματα. Την επομένη εξεδίδεται νέο δελτίο από τον αρχηγό του ΕΔΕΣ, στο οποίο καταγράφεται η επιτυχή έκβαση της μάχης, που προκάλεσε βαρύτατες απώλειες στους Γερμανούς ( Αρχεία Γενικού Επιτελείου Στρατού, Κατοχή και Αντίσταση, τόμος 4, Ά μέρος, ΔΟΛ, σ. 79-80): "1) Σήμερον και ώραν 10.00 ενηργήθη νέα επίθεσις των τμημάτων μας προς κατάληψιν του υπολειφθέντος σημείου στηρίγματος (συγκρότημα οικιών) ΜΕΝΙΝΑΣ. – Η μάχη συνεχίσθη με σφοδρότητα μέχρι της 14.30 ώρας των Γερμανών αμυνομένων μετά πείσματος εντός των οικιών. – Την 14.30 ώραν συνεπληρώθη η κατάληψις ΜΕΝΙΝΑΣ και περιοχής αυτής. – Συνολικαί απώλειαι Γερμανών κατά την πρώτην και δευτέραν ημέραν της επιθέσεως, γνωσθείσαι μέχρι της στιγμής: – 80 νεκροί και τραυματίαι. – 45 αιχμάλωτοι. -Περιήλθεν εις χείρας μας αρκετόν πολεμικόν υλικόν πλήν των αυτοκινήτων και ίππων. Ακριβή αριθμόν αιχμαλώτων και απωλειών του εχθρού ανακοινώσωμεν μεταγενεστέρως. Απώλειαι ημετέρων: Γνωστείσαι μέχρι της στιγμής. 2 Αξ/κοί νεκροί και 5 τραυματίαι. – 2 αντάρται νεκροί και 28 τραυματίαι. 2) Σήμερον Γερμανική φάλαγξ αυτοκινήτων εξ ων δύο τεθωρακισμένα προερχόμενα από Ηγουμενίτσης προς Ιωάννινα προσεβλήθη υπό τμημάτων της Χ Μεραρχίας εις το ύψος του χωρίου ΒΡΑΤΙΛΙΑ 3 χιλ. Δυτ. ΜΕΝΙΝΑΣ και καθηλώθη. Απώλειαι της φάλαγγος ταύτης 6 αυτοκίνητα καταστράφησαν, 10 Γερμανοί εφονεύθησαν και ετραυματίσθησαν και συνελήφθησαν αιχμάλωτοι έτεροι 8. 3) Από μεταμεσημβρίνας ώρας της σήμερον Γερμανικόν Πυροβολικόν έβαλλεν θέσεις μας ΜΕΝΙΝΑ από κατευθύνσεως ΦΙΛΙΑΤΩΝ".