"Δεν μισούμε, αλλά και δεν λησμονούμε", το μήνυμα από τον εορτασμό της μάχης της Μενίνας...

"Δεν μισούμε, αλλά και δεν λησμονούμε", ήταν το μήνυμα από τον εορτασμό, την Κυριακή 19 Αυγούστου της μάχης της Μενίνας,  όπου οι ομάδες του Ναπολέοντα Ζέρβα, σε συνεργασία με συμμαχικούς συνδέσμους, συνέτριψαν τους Γερμανοτσάμηδες κατακτητές σ'ένα σημείο καίριο και από χρονικής και από γεωγραφικής άποψης. Και επισημάνθηκε η ανάγκη αντίστασης και στις ημέρες μας, πνευματικής και ηθικής. Στην κατατοπιστική ομιλία του ο κ. Απόστολος Φωτιάδης ανέλυσε τα γεγονότα, παρουσιάζοντας την ιστορική αλήθεια. Μετά την έπαρση της πολεμικής σημαίας, τη δοξολογία και την επιμνημόσυνη δέηση υπέρ των πεσόντων, κατέθεσαν στεφάνια ο βουλευτής Βασίλης Γιόγιακας, η δήμαρχος Παραμυθιάς Σταυρούλα Μπραϊμη, ο δήμαρχος Φιλαιτών Σπύρος Παππάς, εκπρόσωποι αντιστασιακών οργανώσεων κ. ά. Φέτος την οργανωτική ευθύνη είχε ο δήμος Σουλίου. Όπως αναφέρθηκε η μάχη της Μενίνας ήταν ενταγμένη στην προσπάθεια κλιμάκωσης των συμμαχικών επιχειρήσεων στα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο, το καλοκαίρι του 1944.  Στην περιοχή της Θεσπρωτίας επιχειρούσε  η 10η μεραρχία ΕΔΕΣ, με επικεφαλής τον αντισυνταγματάρχη Βασίλειο Καμάρα. Προς τα μέσα του μηνός Αυγούστου, η αντιπαράθεση επικεντρώθηκε στην περιοχή γύρω από τη Μενίνα Θεσπρωτίας, εξαιτίας της ύπαρξης εκεί σημαντικής γέφυρας, ο έλεγχος της οποίας θεωρήθηκε ζωτικής σημασίας. Η μάχη ξεκίνησε την 17η Αυγούστου, όταν ο οικισμός της Μενίνας κυκλώθηκε από τις δυνάμεις του ΕΔΕΣ. Η Χ Μεραρχία είχε ενισχυθεί εν τω μεταξύ με το 3/40 Σύνταγμα με επικεφαλής τον επίλαρχο Γ. Αγόρο. Στη μάχη συμμετείχαν και στελέχη των συμμαχικών δυνάμεων που πολεμούσαν στο πλευρό των Ελλήνων, όπως ο συνταγματάρχης Τόρανς (Torrance), οι Άγγλοι Τζων και Ντέηβιντ Γουάλλας και οι Αμερικανοί Άντερσον και Ρότζερς. Οχυρωμένος στον οικισμό ήταν ένας λόχος της γερμανικής 1ης Ορεινής Μεραρχίας, συνεπικουρούμενος από "Τσάμηδες" που εκτελούσαν χρέη πολιτοφυλάκων. Οι αντάρτες του ΕΔΕΣ διέθεταν επιπλέον ένα πυροβόλο, το οποίο είχαν πάρει ως λάφυρο κατά τη διάρκεια της μάχης των Αγίων Θεοδώρων, στα περίχωρα της Παραμυθιάς. Επί σχεδόν δύο εικοσιτετράωρα οι αντάρτες σφυροκοπούσαν με ριπές τους, οχυρωμένους σε σπίτια, Γερμανούς. Η μάχη έληξε όταν στις 18 Αυγούστου οι άντρες της Χης Μεραρχίας του ΕΔΕΣ υπό την ηγεσία του Βασίλειου Καμάρα κατάφεραν να εισέλθουν στη Μενίνα, με αποτέλεσμα οι Γερμανοί στρατιώτες να υψώσουν λευκή σημαία και να παραδοθούν. Οι Γερμανοί, περίπου 100 τον αριθμό, αντιμετωπίσθηκαν κανονικά ως αιχμάλωτοι πολέμου. Οι "Τσάμηδες", ωστόσο, θεωρήθηκαν προδότες . Αποκομίσθηκαν σημαντικά λάφυρα, όπως ένα πυροβόλο με σημαντικό αριθμό βλημάτων, έξι αυτοκίνητα, δύο μοτοσικλέτες, μεγάλος αριθμός αλόγων και υγειονομικό υλικό. Οι απώλειες ήταν σημαντικές και από τις δύο μεριές: περίπου 90 νεκροί από την πλευρά των Γερμανών και των Τσάμηδων, 24 νεκροί Έλληνες. Πεσόντες στη μάχη της Μενίνας, όπως αναγράφονται στην επιτύμβια στήλη ήταν: 1)Ταγματάρχης Ντέιβιντ Ουάλλας, 2) Ανθ/γός Πέτρος Λαλαγιάννης, 3) Ανθ/γός Αχιλλεύς Μπίστης, 4) Ανθ/γός Λάζαρος Τρίμπος, 5) Ανθ/στής Θεόδωρος Γαλάνης, 6) Επιλοχίας Ελευθέριος Γκορτζής, 7) Επιλοχίας Γεώργιος Μετσοβίτης, 8) Ενωματάρχης Βασίλειος Τσέτσος, 9) Οπλαρχηγός Κωνσταντίνος Κωλέτσας, 10) Δεκανεύς Δημήτριος Κοκοράβας. Αντάρτες: Νικόλαος Αμπελογιάννης, Κωνσταντίνος Βασιλείου, Σωτήριος Ζορμπάς, Μιχαήλ Ιωάννου, Γεώργιος Κοψίδης, Βασίλειος Κουλούρης, Δημήτριος Κωλέτσας, Νικόλαος Μέξης, Σπυρίδων Σαπρίκης, Θεόδωρος Τοινέλος, Νικόλαος Τσουκνιάς, Γεώργιος Φύσσας, Νικόλαος Χαρίτος, Ιωάννης Χρήστου.