Ξεκινά η εκταφή των διασκορπισμένων οστών Ελλήνων στρατιωτών στην Αλβανία...

Παρά τις αντιδράσεις ακραίων εθνικιστικών κύκλων στη γειτονική Αλβανία, μεταξύ των οποίων και του κόμματος των "Τσάμηδων", τις επόμενες ημέρες, και πιθανότατα στις 22 Ιανουαρίου, ξεκινούν οι εκταφές των οστών των Ελλήνων στρατιωτών από την περιοχή  Ντραγκότι (στα στενά Κλεισούρας). Πρόκειται για έναν από τους τόπους, όπου υπάρχουν πρόχειρα ενταφιασμένοι Έλληνες στρατιώτες.   Διάφορα σημεία της Αλβανίας έχει επισκεφθεί η μικτή ελληνοαλβανική επιτροπή από τα τέλη Δεκεμβρίου, η οποία φαίνεται ότι διευθέτησε και τις τελευταίες λεπτομέρειες του σημαντικού αυτού εγχειρήματος, που πολλές οικογένειες το ανέμεναν με αγωνία και πόνο επί δεκαετίες. Επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας είναι  ο διευθυντής του Β΄ Κλάδου του ΓΕΕΘΑ, υποναύαρχος Στυλιανός Πετράκης και της αλβανικής, ο αναπληρωτής αρχηγός του Στρατού Ξηράς, ταξίαρχος Ντέντε Πρένγκα (Dede Prenga).
Η ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΤΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ
Η αλβανική πλευρά, παρά το ότι είχε αναλάβει την υποχρέωση να λύσει το ζήτημα με την υπογραφή της συμφωνίας καλής γειτονίας του 1996, άργησε 13 ολόκληρα χρόνια να συμφωνήσει στη χωροθέτηση των νεκροταφείων (ένα στο Βουλιαράτι και ένα στην Κλεισούρα). Και από τη συμφωνία –που μάλιστα δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ της Ελληνικής Δημοκρατίας με τη χωροθέτηση και τους χάρτες των νεκροταφείων– άργησε άλλα 11 χρόνια να δώσει άδεια για τους δύο χώρους. Η συμφωνία του 2009 είχε γίνει δυνατή, καθώς αμέσως μετά η Αλβανία υπέβαλε αίτηση για ένταξη στην ΕΕ.  Το επιχείρημα που είχαν φέρει τότε στελέχη του κυβερνώντος σοσιαλιστικού κόμματος ήταν ότι για «την Ελλάδα οι άταφοι νεκροί είναι πεσόντες στη Βόρεια Ήπειρο...». Η Αλβανία που δεν αποδέχεται αυτό τον όρο, φοβόταν ότι τα νεκροταφεία θα μπορούσαν να γίνουν σημεία (focal points) αλυτρωτικού λόγου... Ίσως για αυτό  τότε είχε συμφωνηθεί ότι στις επιτύμβιες πλάκες θα αναφέρεται ότι πρόκειται «για πεσόντες στην διάρκεια του Ελληνοϊταλικού Πολέμου». Να σημειωθεί ότι άλλα νεκροταφεία ξένων πεσόντων στην Αλβανία –μόνον οι Ιταλοί πήραν τους πεσόντες τους–, όπως το βρετανικό και το γερμανικό, λειτουργούν εδώ και δεκαετίες. Η συμφωνία του 2009 προέβλεπε ότι θα διατεθούν για τις ανάγκες των νεκροταφείων επιπλέον 16 στρέμματα στην Κλεισούρα (έτσι ο υπάρχων χώρος θα προσεγγίσει τα 19 στρέμματα) και έκταση 1,6 στρέμματος στο Βουλιαράτι (σ.σ.: όπου υπάρχει νεκροταφείο που λειτουργεί με ιδιωτική πρωτοβουλία για 57 πεσόντες) και ότι, αν παραστεί ανάγκη, θα διατεθούν και πρόσθετοι χώροι. Να επισημανθεί ότι μετά τη συνθήκη καλής γειτονίας του 1996, η ελληνική πλευρά ανέθεσε σε αξιωματικούς του Ελληνικού Στρατού τον εντοπισμό και την καταγραφή κενοταφίων όπου ήταν θαμμένοι Έλληνες πεσόντες του πολέμου του 1940-1941. Σε ορισμένες περιοχές –όπως π.χ. στην Πρεμετή κοντά στο στάδιο της πόλης– πολυκατοικίες είχαν αρχίσει να κτίζονται πάνω από σημείο όπου είχαν ταφεί Έλληνες πεσόντες. Οι αλβανικές Αρχές τώρα προσφέρουν βοήθεια με χάρτες (και άλλα τεχνικά βοηθήματα) για τις περίπου 30 περιοχές όπου πιθανόν να υπάρχουν θαμμένοι Έλληνες πεσόντες.
ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ  ΑΚΡΑΙΩΝ
Σύμφωνα με  ανακοινώσεις τους, οι "Τσάμηδες" και άλλοι αλυτρωτικοί κύκλοι στην Αλβανία,  αντιδρούν για την εκταφή των οστών των Ελλήνων στρατιωτών και τη αναγνώριση των κοιμητηρίων στους Βουλιαράτες και στην Κλεισούρα. Τονίζουν χαρακτηριστικά ότι "οι νεκροί δεν μπορεί και δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται από τους ζωντανούς  για την ικανοποίηση εδαφικών φιλοδοξιών  και την νομιμοποίηση εδαφικών σοβινισμών". Καλούν την αλβανική κυβέρνηση  να μην δώσει συνέχεια στο θέμα των τάφων των Ελλήνων "κατακτητών στρατιωτών", αλλά να ζητήσει την ανέγερση νεκροταφείων για τους Αλβανούς της ΄΄ Τσαμουριάς ΄΄.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ
Βάσει αρχείων της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού, από την έναρξη του πολέμου μέχρι τις 26 Απριλίου 1941, οι απώλειες στο μέτωπο έφτασαν τους 13.936 οπλίτες και αξιωματικούς (νεκροί και αγνοούμενοι), με 5.960 να έχουν ταφεί σε νεκροταφεία εντός του ελληνικού εδάφους και σχεδόν 8.000 να παραμένουν στην Αλβανία (θαμμένοι ή άταφοι εκεί που σκοτώθηκαν). Στο χωριό Βουλιαράτες της Β. Ἠπείρου λειτουργεί οργανωμένο ελληνικό στρατιωτικό νεκροταφείο, εκεί που το 1940-41 λειτουργούσε πεδινό νοσοκομείο του ελληνικού στρατού και θάβονταν όσοι υπέκυπταν στα τραύματά τους. Άλλο νεκροταφείο υπάρχει στα στενά της Κλεισούρας, το οποίο είναι έτοιμο εδώ και χρόνια, με πρωτοβουλία του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστάσιου- ενώ διάσπαρτοι τάφοι Ελλήνων στρατιωτών, υπάρχουν σε πολλά σημεία της Βορείου Ηπείρου, τη στιγμή που ιταλικοί λόχοι Υγειονομικού, μετά τον πόλεμο, συγκέντρωσαν τα οστά των νεκρών τους (αλλά και Ελλήνων στρατιωτών) σε οργανωμένα νεκροταφεία. Αξίζει να σημειωθεί ότι, από μαρτυρίες, αλλά και από τη μελέτη των αρχείων, σε συνδυασμό με τη διασταύρωση πληροφοριών, προφορικών και καταγεγραμμένων σε προσωπικά ημερολόγια πολεμιστών, προέκυψε σ στοιχεία, ότι είχαν οργανωθεί στρατιωτικά νεκροταφεία στις περιοχές, Ντραγκότι, Δέλβινο, Βόδινο, Χειμάρα, Ερσέκα, Ντεβόλ, Βουλιαράτες, Πόγραδετς, Πρεμετή, Κλεισούρα, Κορυτσά, Μπογάζι, Ροντόνι, Μοράβα, Κυπαρό, Πλατυβούνι, Γκόλικο, Τρεμπεσίνα, Πούντα Νόρνε, Σκουτάρα και άλλες περιοχές.