Aποκαλυπτικά στοιχεία για τα την ανθελληνική δράση των επικεφαλής των ταγμάτων θανάτου των Τσάμηδων...
ήταν οι επικεφαλής των ταγμάτων θανάτου των Τσάμηδων στη Θεσπρωτία και βαρύνονται με
εγκλήματα πολέμου. Στο
βιβλίο του κ. Δράκου, όμως, αποδεικνύεται ότι η ανθελληνική δράση της
οικογένειας Ντίνο είχε ξεκινήσει ήδη από την πολιορκία του μαρτυρικού
Μεσολογγίου! Ακολουθεί χαρακτηριστικό απόσπασμα από το βιβλίο του κ.
Δράκου: «Στην καταστροφή της Καμαρίνας υπάρχουν αναφορές και για άλλους
Οθωμανούς, πλην του πρωταγωνιστού Γκανή Μπέη [...] Σημαντική ήταν η
«συνεισφορά» της οικογενείας Ντίνο, η οποία είχε προξενήσει τρομερά
δεινά στην περιοχή. Η καταγωγή των Ντιναίων ήταν από τη Λιόψη Θεσπρωτίας
(πάνω από το σημερινό Ασπροκκλήσι) και ήταν εξισλαμισμένοι Θεσπρωτοί
(Τσάμηδες). Λόγω της βοήθειας που προσέφεραν στον Αλή Πασά έγιναν
κάτοχοι τεράστιας περιουσίας στην περιοχή Λούρου - Πρεβέζης αλλά και σε
Φανάρι-Παραμυθιά. Οι "λογαριασμοί" με την περιοχή μας άρχισαν με τον
Αχμέτ Μπέη Ντίνο (Πρέβεζα 1785 - Ικόνιο 1848), ο οποίος, σημειωτέον,
συμμετείχε στην πολιορκία του Μεσολογγίου, προσπάθησε ανεπιτυχώς το 1845
να μετατρέψει την Καμαρίνα σε τσιφλίκι του. Ο γιος του Βεησέλ
κατέστρεψε το 1873 το Λιμπόχοβο και μετέβαλε την περιφέρειά του σε
λιβάδια. Ο Χουσεΐν (Πρέβεζα 1855 - Τίρανα 1940), του οποίου ο πατέρας
Ιμπραήμ ήταν πρώτος εξάδερφος του Βεησέλ, έκανε το ίδιο στο Μάζι και
στους Μαρτανιούς το 1895. Ενοικίασε το δάσος στο Ζάλογγο και
κυριολεκτικώς το κατέκοψε μην αφήνοντας δέντρο, σκοτώνοντας και ένα
βοσκό που διαμαρτυρήθηκε. Είχε στην ιδιοκτησία του πολλά χωριά (Λούρο,
Παλαιορόφορο κ.ά.), συντηρούσε σώμα ενόπλων Αλβανών και ήταν "κράτος εν
κράτει" στην περιοχή. Ο Γιουσούφ Μπέης Ντίνο, πρώτος εξάδερφος
του Χουσεΐν, ηγήθηκε τριακοσίων εθελοντών Αλβανών και επιτέθηκε μαζί με
τον στρατό στο χωριό. Συμμετείχε στη λεία παίρνοντας σημαντικό μερίδιο,
με καλύτερο απ' όλα το επίχρυσο περικάλυμμα του Επιταφίου, το οποίο
χρησιμοποίησε ως τραπεζομάντιλο στην οικία του, στην Παραμυθιά. Επίσης
απέστειλε στο μουσουλμανικό χωριό Μαρκάτι κοπάδι τριών χιλιάδων από
πρόβατα, βοοειδή και ημιόνους που άρπαξε από την περιοχή. Φέρεται δε ότι
απήγαγε και πέντε γυναίκες τις οποίες και έστειλε στο ανωτέρω χωριό.
Αργότερα έγινε ο φόβος και ο τρόμος στην περιοχή Καρβουναρίου
ληστεύοντας και δολοφονώντας, μαζί με τους περιώνυμους για την αγριότητά
τους κατοίκους του ανωτέρω χωριού. Εφτασε στο σημείο να επέμβει με
στρατό ο βαλής Ιωαννίνων Οσμὰν Φεβζή Πασάς, στα τέλη Σεπτεμβρίου 1901, ο
οποίος περικύκλωσε το χωριό, τον συνέλαβε και μαζί με άλλους
σημαίνοντες μπέηδες τους απέστειλε δέσμιους στα Ιωάννινα, εκτοπίζοντάς
τον για λίγο καιρό στο Μπεράτι. Ο Σουμπχή Αγάς Ντίνο, γιος του Σουλεΐμάν
Πασά και αδερφός του Γιουσούφ, εκτελούσε χρέη δημίου στην καταστροφή
της Καμαρίνας. Ηταν αιμοσταγής και υπεύθυνος για πολλά εγκλήματα του
κοινού ποινικού δικαίου και φυγοδικούσε. Οδηγήθηκε για δεύτερη φορά στις
φυλακές τον Δεκέμβριο του 1904. Η δράσις όμως των Ντιναίων
συνεχίστηκε κι αργότερα. Ο γιος του Χουσεΐν, Τζεμήλ Μπέης (Πρέβεζα 1894 -
Μαδρίτη 1972), ήταν διπλωμάτης, βουλευτής και υπουργός Εξωτερικών της
Αλβανίας. Συνεργάστηκε με την Ιταλία του Μουσολίνι, έγινε πρέσβης και
τιμήθηκε με τον Ιταλικό Μεγαλόσταυρο. Στη διάρκεια της Κατοχής
διορίσθηκε από τους κατακτητές ύπατος αρμοστής Θεσπρωτίας. Οι δύο γιοι
του Γιουσούφ ήταν οι διαβόητοι Μαζάρ (δολοφονήθηκε στο Δέλβινο το 1945)
και Νουρή Ντίνο (Μανίσα Τουρκίας 1904 - Αγκυρα 1977) από την Παραμυθιά,
οι οποίοι διέμεναν στην Τουρκία. Στην Κατοχή σε συνεργασία με τους Ιταλούς και τους Γερμανούς
εξόπλισαν τους Τσάμηδες και ηγήθηκαν αυτών. Ηταν εγκληματίες πολέμου,
υπεύθυνοι για λεηλασίες, καταστροφές, βιασμούς, βασανισμούς και
δολοφονίες στη Θεσπρωτία. Χαρακτηριστικά αναφέρω την καταστροφή του
Φαναρίου τον Αύγουστο του 1943 και την εκτέλεση των 49 προκρίτων στην
Παραμυθιά στις 29 Σεπτεμβρίου 1943, όπου ήταν οι "αρχιτέκτονες" αυτής
συντάσσοντας και τον κατάλογο των εκτελεσθέντων».