Ξωκλήσια μικρά, πολλά στη Θεσπρωτία, πάνω σε βράχους, κοντά στη θάλασσα ή κρυμμένα σε δάση μιλούν ψιθυριστά με το κύμα, τον αέρα, τ' αγριολούλουδα και αναδύουν μυρωδιές από μυρτιές και σχίνα. Στέκουν εκεί αφιερωμένα στους αγίους μας, μοναχικά και γαλήνια για να μας ηρεμήσουν. Παρουσιάζουν μια λαϊκή και ανώνυμη αρχιτεκτονική, ταιριασμένη με το θεσπρωτικό τοπίο. Πλινθόκτιστα και ασπρισμένα, καμαροσκέπαστα και κεραμιδένια,
ξεχωρίζει ο λιτός τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιούν τα υλικά οι αυτοδίδακτοι αρχιτέκτονες. Από τα ξωκλήσια βγαίνει μια γλυκύτατη πνοή από πίστη και ταπείνωση, που σε κάνουν κοινωνό μιας αθωότητας και ηρεμίας. Σε ποιο άλλο μέρος μπορεί να βρει κανείς τέτοια κρυφή και ταπεινή προσευχή, μέσα σε χαλάσματα και επάνω σε βράχια και σε έρημους τόπους; Στέκονται μάρτυρες της θρησκευτικής μας παράδοσης και του πολιτισμού μας. Και οι πιστοί συμμετέχουν στις γιορτές τους και στα πανηγύρια τους. Ξεδιπλώνονται πλούσια ήθη και έθιμα. Εσπερινός με αρτοκλασία, τάματα και λουλούδια, λειτουργία, περιφορά της εικόνας και μετά πανηγύρι και φαγητό. Μοναδικά έθιμα που χάνονται οι ρίζες τους στο μακρινό χθες, αποτελούν την ευκαιρία για να ενώσουν ανθρώπους, για να ανοίξουν τις καρδιές τους, για να θυμηθούν τα παλιά και για να νιώσουν μακριά από την καθημερινότητα.